Зерттеудің мақсаты – Еуразиялық экономикалық интеграцияның нәтижелерін өлшеу және Қазақстанның Еуразиялық экономикалық одаққа қатысуы контекстінде оның мақсаттарына қол жеткізуге кедергі келтіретін себептерді зерттеу.

Зерттеу әдіснамасы – зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізін танымның жалпы ғылыми әдістері, деректерді талдаудың экономикалық және статистикалық әдістері және интеграциялық әсерлерді өлшеудің әдістемелік тәсілдерін салыстырмалы талдау құрайды.

Зерттеудің өзіндік ерекшелігі/құндылығы – «байланыс шегін байқау жиілігін» өлшеу арқылы еуразиялық интеграция мақсаттарына қол жеткізуді бағалау тәсілін негіздеу мен қолданудан тұрады. Еуразиялық экономикалық одақтағы тауарлардың, қызметтердің, жұмыс күшінің және капиталдың ортақ нарығының ол құрылғаннан кейінгі кезеңдегі даму динамикасы талданады. Еуразиялық экономикалық одақтың экономикалық стратегиясын қалыптастыру тәжірибесі мен мәселелері жинақталған.

Зерттеу нәтижелері – Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартта көрсетілген мақсаттарға қол жеткізуге баға берілді. Біріктіру дәрежесі жалпы одақ үшін және әрбір мүше мемлекет үшін өлшенді. Басқа тәсілдермен салыстырғанда «қосылу шегін бақылау жиілігіне» негізделген ұсынылған тәсілдің артықшылықтары қарастырылады. Интеграциялық үдерістер Қазақстан экономикасына салыстырмалы түрде әлсіз әсер ететіні, ал аймақтағы геосаяси белгісіздік мүше мемлекеттердің экономикасына және олардың одаққа қатысу ұлттық стратегияларына көп бағытты әсер ететіні көрсетілген. ЕАЭО-да интеграцияны дамыту құралы ретінде стратегиялық жоспарлау тәжірибесі мен проблемалық мәселелері жинақталған.

Бұл зерттеунің мақсаты – Теміртау қаласындағы, Қарағанды облысындағы Қарағанды металлургия комбинаты, "Qarmet" АҚ компаниясы үшін жалақыны грейдерлеудің жобалық моделін оның оң және теріс әлеуметтік – экономикалық жақтарын сипаттай отырып қолдануды қарастыру болыпта былады.

Зерттеу діснамасы – осы бапта қаралатын және пайдаланылатын жалақыны есептеу әдістемесі қызметкерлердің табысының ынталандырушы үлесін бөлуде KPI көрсеткіштерін қолдануға негізделген. Сонымен қатар, мақалада ұсынылған жұмыс тақырыбы төңірегінде қарастырылып отырған экономикалық құбылыстарды визуализациялау үшін статистикалық салыстыру әдісі бар.

Жұмыстың ғылыми жаңалығы (бірегейлігі / құндылығы) – бұрын өнеркәсіптің осы саласына тән емес қара металлургия кәсіпорны үшін прогрессивті (гранттық) жалақы жүйесінің түрін қарастыру мүмкіндігі болып табылады. Мұндай қарастыру индустрияның адами капиталын дамыту үшін өндірістік шындықтағы еңбек қатынастарын жетілдіру аспектісінде есептеудің осы әдісін болашақта практикалық іске асыру үшін маңызды.

Зерттеу нәтижелері – мынадай ережелерде ұсынылған: металлургия саласының еңбекақы төлеу аспектісіндегі проблематикасы қарастырылған; еңбек қызметінің сапалық және сандық көрсеткіштерін ұлғайту үшін көтермелеу моделі ұсынылған; мұндай модельдің практикада жұмыс істеуінің оң және теріс аспектілері көрсетілген; оны практикалық іске асыру үшін жағымсыз факторларды еңсеру үшін шешімдер ұсынылған.

Мақаланы жазудағы басты мақсат – елімізде орын алған негізгі өзгерістердің шағын және орта бизнестің дамуына әсерін талдау болып келеді.

Зерттеу әдіснамасы. Мақаланы жазу барысында алғашқы статистикалық ақпаратты жинау, Excelболжамдарымен деректерді талдау, экономикалық талдау, салыстырмалы әдістер сияқты әдістер жиыны қолданылды.

Бұл жұмыстың ғылыми құндылығы шағын және орта бизнес субъектілеріне толық көлемде әсер еткен жаһандық дағдарыс пен пандемиядан туындаған ҚР экономикасындағы проблемалардың өсуіне байланысты, соның салдарынан түрлі қаржы институттары кәсіпкерліктің осы бағытын қолдау шараларын қабылдады.

Зерттеу нәтижелері. Бұл мақалада еліміздің шағын және орта бизнесінің дамуына жан-жақты талдама жүргізілді, оның негізінде салық және қаржы-несие жүйелері бөлігіндегі негізгі проблемалар анықталды, сондай-ақ кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды дамыту саласындағы алғышарттар айқындалды. Авторлар мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы шағын және орта кәсіпкерліктің рөлі мен орнын атап өтті, елдің өңірлері мен бизнестің осы нысандары дамыған салалар анықталды. Кәсіпкерлік қызметті іске асыруда экономика ШОБ субъектілерінің мүдделері сәйкестендірілді, сондай-ақ осы сектордың тиімді жұмыс істеуіне кедергі келтіретін проблемалар сипатталды.

Зерттеудің мақсаты – еңбек әлеуетін бағалау теориясы мен әдістемесін негізге ала отырып ғылыми негізделген нақты есептеу жолын әзірлеу болып табылады.

Әдіснамасы – жүйелік әрі салыстырмалы талдау, құрылымдық-логикалық әдіс пен сауалнама. Айта кетсек, зерттеу объектісі нақты мысалында еңбек әлеуетін пайдалану тиімділігінің мәнін ашатын жекелеген көрсеткіштерді бақылау және бағалау арқылы экономикалық-математикалық модельдеу және бірінші ретті ақпаратты алуға жәрдемдесетін сауалнама әдістері жүйелі шешімдер жасауға негіз болды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – еңбек әлеуетін бағалау мен қалыптастырудың әдістемелік тәсілдердің мүмкіндігімен байланысты. Бұл барлық меншік нысандарындағы кәсіпорындар персоналын бақылау және оңтайландыру бағдарламаларын іске асыру кезінде, сондай-ақ кәсіпорын қызметкерлерінің еңбек әлеуетін пайдалану тиімділігіне баға бере алу мүмкіндігімен түсіндіріледі.

Зерттеу нәтижелері – мақаланы әзірлеу барысында авторлар еңбек әлеуеті терминдік түсінігін қалыптастырып қана қоймай, кәсіпорынның еңбек әлеуеті интегралды көрсеткішін есептеу әдістемесін әзірледі. Сондықтан аталмыш мәселені ашу жолында сандық-сапалық әдістерді әлеует құраушыларымен және экономикалық тиімділікпен ұштастыру арқылы жүйелі жолдар орынды нәтижеге қол жеткізді.

Зерттеу мақсаты. Қазақстандағы мемлекеттік сатып алу нарығын талдау, негізгі тенденцияларды, келісімшарттардың орындалмауына әсер ететін факторларды және сатып алу тәжірибесіндегі аймақтық айырмашылықтарды анықтау болып табылады.

Әдіснамасы. Біз нарық сипаттамаларын қарастыру үшін сипаттамалық статистиканы және келісімшарттың сәтсіздігіне әсер ететін факторларды анықтау үшін жалпылама сызықтық модельді регрессия талдауын қолданып, шамамен 3,9 миллион сатып алу келісімшартын зерттедік. Зерттеу жергілікті өндіріс үлесі, келісімшарт сомасы, сатып алу әдісі және аймақ сияқты айнымалыларға назар аударды.

Зерттеудің бірегейлігі/ құндылығы. Бұл зерттеу Қазақстандағы сатып алу ландшафтының жанжақты талдауын ұсына отырып, дамушы елдердегі мемлекеттік сатып алулар бойынша шектеулі әдебиетке ықпал етеді. Ол саясаткерлер мен тәжірибешілер үшін құнды ақпарат береді, елдің сатып алу жүйесін әлеуетті жақсарту бағыттарын көрсетеді.

Зерттеу нәтижелері. Зерттеу бірнеше негізгі қорытындыларды анықтады: (1) «өзгертілді» деп белгіленген келісім-шарттардың жоғары үлесі, мүмкін нақты өзгертулерден гөрі бағдарламалық құрал құрылымына байланысты; (2) 4% келісім-шарттың орындалмауы, үлкенірек келісім-шарттарда сәтсіздік жиі кездеседі; (3) бәсекелес сауда-саттыққа ауысуды көрсететін сатып алудың басым әдісі ретінде пайда болатын ұсыныстарға сұраныстар (келісімшарттардың 52%); (4) бір көзден алу тәсілімен сатып алудың ең аз өсімі, үкіметтің ашықтығын қамтамасыз ету жөніндегі күш-жігерге сәйкес; (5) отандық өнім берушілер келісім-шарттың тұрақтылығына ықпал етеді деген гипотезаны қолдайтын жергілікті өндіріс үлесі мен келісімшарттың орындалмауы арасындағы теріс корреляция; (6) бір көзден алынатын келісім-шарттардағы сәтсіздіктердің күтпеген төмендеуі, жеткізушілермен танысу және алдын ала келіссөздер тәуекелдерді азайтуды ұсынады; жне (7) жергілікті кімшілік жне нарықтық серлерді көрсететін келісім-шарттардың орындалмауындағы елеулі аймақтық диспропорциялар. Бұл тұжырымдар бір көзден алынатын келісім-шарттардың сәтті болуына ықпал ететін факторларды зерделеу және бәсекеге қабілетті сауда-саттықты одан әрі зерттеу қажеттілігін көрсетеді.

Зерттеудің мақсаты – туризм саласындағы стратегиялық маркетингтік процестің мазмұнын нақтылау және оны аймақтық туристік кешенді дамыту процесіне енгізу бойынша ұсыныстар әзірлеу.

Зерттеу діснамасы – туризм және қонақжайлылық саласындағы маркетингті қолдану бойынша шетелдік әдебиеттерге шолу, стратегиялық маркетингтік механизмді қалыптастыру кезеңдерінің әдістемелік негіздерін анықтау, сондай-ақ оны аймақтық туризмге интеграциялау бойынша ұсыныстарды әзірлеу кіреді. Зерттеу әдіснамасы абстрактілі-логикалық тәсіл, монографиялық, салыстырмалы және статистикалық талдау әдістерін қамтиды.

Зерттеудің құндылығы – аймақтық туризмнің жеделдетілген дамуына бағытталған шараларды ғылыми негіздеу мүмкіндігінде. Ұсынылған стратегиялық маркетингке қатысты тәсілді жүзеге асыру туристік келулердің артуына, халықтың өмір сүру сапасының жақсаруына және туристік қызметтермен тұтынушылардың қанағаттану деңгейінің өсуіне ықпал етеді. Зерттеу нәтижелері Қазақстанда аймақтық туризмді жеделдетілген дамытуға бағытталған шараларды ғылыми негіздеуге, елдің аймақтарының туристік әлеуетін тиімді пайдалануға, аймақтық туризмді дамыту саясатын жетілдіруде, әрі қарайғы зерттеулер мен оқу процесінде қолданылуы мүмкін. Аймақтық туристік кешендегі стратегиялық маркетингтік процесті жүзеге асыруға қатысты авторлық тәсілді іске асыру туристік келулердің артуына, елдің аймақтарындағы өмір сүру сапасының жақсаруына, туристік қызметтерге тұтынушылық сұраныстың қанағаттануына ықпал етеді.

Зерттеу нәтижелері – аймақтық туристік кешендегі стратегиялық маркетингтік процестің тұжырымдамалық моделі әзірленді; маркетингтік стратегияларды жүзеге асырудың негізгі кезеңдері мен құралдары анықталды, сондай-ақ олардың табысты іске асырылуына әсер ететін факторлар анықталды. Ұсынылған шаралардың тиімділігі бағаланып, аймақтық туристік нарықтардың ерекшеліктеріне стратегиялық маркетингті бейімдеу бойынша ұсыныстар жасалды.

Зерттеу мақсаты. Қазақстандағы сүт саласының жай-күйі мен даму үрдістерін анықтау және сүт өнімдері нарығындағы импортты алмастыру проблемасын шешу жолдарын анықтау.

Зерттеу әдіснамасы. Осы зерттеу барысында ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді жүйелі және салыстырмалы талдау, синтездеу, шолу қолданылды,диалектикалық-логикалық тәсіл.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Мақала авторлары Қазақстанда сүт саласын дамытудың негізгі проблемаларын анықтады, сүт өнімдерін өндіру процесінде технологиялық тізбектің буындары арасындағы салаішілік өзара іс-қимыл проблемасын анықтады. Авторлар ұсынған ұсыныстар практикалық қызығушылық тудырады, оларды іс жүзінде қолдануға болады және осы салада әрі қарай зерттеулерге серпін береді.

Зерттеу нәтижелері. Мақала авторлары бес жыл ішінде сүт және сүт өнімдерін өндіруге талдау жүргізді, сүт өнімдерін өндіру және импорттау бойынша деректер салыстырылды. Қазақстан ауыз сүттен басқа сүт өнімдерінің барлық түрлері бойынша импорттық тәуелділікте екендігі туралы қорытындылар жасалды. Қазақстанда сүт саласын дамытудың негізгі проблемалары анықталды және талданды. Импортты алмастыру және сүт саласын дамыту проблемасын шешуге салалық технологиялық тізбектің буындары арасындағы өзара байланысты жолға қою ықпал ететіні айқындалды. Авторлар Қазақстанның сүт өнімдері нарығында импортты алмастыру саясатын іске асырудың ұйымдастырушылық-экономикалық тетігін әзірлеп, негіздеді.

Зерттеудің мақсаты – ауыл өміріне қызығушылық білдіретін туристер жыл мезгіліне қарамастан демалу, бос уақытты қызықты өткізү, жұмыс атқару ойменен қазақ ауыл түрде стильдеген агротуристік кешенін құру авторлардың идеясын көрсету.

Əдіснамасы – ауылшаруашылық өндіріспен туристік қызметті біртұтас агрокешені ретінде біріктіру ушін туристік функцияларын аграрлық секторының субъектілерінің қызметі мен интеграциялау мақсатымен аналитикалық, статистикалық және жүйелік тәсілдер пайдаланды. Агротуризм бойынша әлемде де, Қазақстанда да жүйелі зерттеулердің жоқтығына байланысты туризмді дамыту саласындағы мәселелер атап өтілді.

Зерттеудің ерекшелігі/құндылығы – жақсы ұйымдастырылған және жоғары сапалы қызметтері құрылған бизнес ретінде демалыс, жұмыс және ойын-сауық үшін бірегей маусымдық орын «Жасыл ауыл» агротуризм моделін авторлар ұсынады. Ол - қазақ ауылы түрде стильдендірілген инновациялық құрылым, туризм мен ауыл шаруашылығының ынтымақтастығын жүйесі.

Зерттеу нәтижелері – бүгінгі таңда агротуристік кешеннің мәні кәдімгі ауылшаруашылық кәсіпорнының шеңберінен асып түседі, туризм қызмиеттері, демалыс, ойын-сауық, тамақтандыру, қонақ үй бизнесі, көлік қызметін қамтиды. Қала тұрғындары уақытша ауылдық жер бедеріне барып, аыул жұмысшысына тән жұмысты орындап, сонымен бірге турист ретіндегі демалысынан қанағат алып, қосымша табыс тауып, демалу құнын төмендететсе, агнотуризм қызметі деп саналады.

Зерттеудің мақсаты – энергия тасымалдаушылары бағасының ауытқуы, халықаралық санкциялар, әлемдік саудадағы өзгерістер және жаһандық дағдарыстар сияқты негізгі жаһандық факторларды, сондай-ақ олардың елдің бюджет саясатына әсерін талдау.

Әдіснамасы – зерттеу барысында әртүрлі әдіснамалық тәсілдер мен талдау әдістері қолданылды. Қазақстанның мемлекеттік бюджетінің соңғы бес жылдағы кірістері мен шығыстарына қатысты статистикалық деректер жиналып, талдау жүргізілді. Бұл әдіс жаһандық экономикалық факторлардың, атап айтқанда COVID-19 пандемиясының, энергия тасымалдаушылары бағасының ауытқуының және халықаралық санкциялардың бюджет көрсеткіштерінің динамикасы мен бюджет кірістерінің құрылымына әсерін бағалауға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, Қазақстанның жаһандық экономикалық өзгерістер жағдайындағы бюджет саясатына қатысты зерттеулер, аналитикалық есептер және заңнамалық құжаттарды қамтитын әдебиеттерге контент-талдау жүргізілді.

Зерттеудің құндылығы – жұмыстың түпнұсқалығы жаһандық факторлардың Қазақстанның бюджет саясатына әсерін жан-жақты талдауда жатыр, бұл олардың әсерінің тұтас көрінісін алуға және жаһандық тұрақсыздық жағдайында бюджет саясатының икемділігін арттыруға арналған практикалық ұсыныстар әзірлеуге мүмкіндік берді. Бұл зерттеу дамушы елдердің жаһандық өзгерістерден зардап шеккен қаржылық жоспарлау және басқару механизмдерін түсінуге елеулі үлес қосады. Зерттеудің практикалық құндылығы жаһандық тұрақсыздық жағдайында Қазақстанның бюджет саясатын түзету бойынша ұсыныстар әзірлеуде жатыр.

Зерттеу нәтижелері – қаржылық жоспарлауды жақсарту және жаһандық экономикалық өзгерістердің теріс салдарын азайтуға арналған стратегияларды әзірлеу үшін пайдаланылуы мүмкін, бұл елдегі қаржылық тұрақтылықты және тұрақты экономикалық өсуді қолдауға ықпал етеді.

Зерттеу мақсаты – зерттеудің мақсаты оның пайда болуының алғышарттарын айқындау арқылы Қазақстандағы экономикалық теңсіздікті талдау және бағалау болып табылады.

Әдіснамасы – қазақстан өңірлеріндегі экономикалық теңсіздік мәселелерін зерттеу барысында ғылыми танымның мынадай әдістері пайдаланылды: талдау және синтез әдістері, салыстыру және жалпылау әдістері, статистикалық талдау әдістері және коэффициенттік талдау.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – зерттеу халық пен өңірлердің табысы тұрғысынан Қазақстандағы экономикалық теңсіздік проблемаларын талдауға арналған. Авторлар әдеби шолу, статистикалық деректерді талдау, көрсеткіштерді шет елдермен салыстыру жүргізді, өмір сапасы, материалдық жағдайлар және әл-ауқат критерийлері бойынша Қазақстан өңірлерінің теңсіздігін Бағалау жөніндегі деректерді ұсынды. Сонымен қатар, экономикалық теңсіздіктің туындау проблемалары және оны қысқарту бойынша ұсыныстар әзірлеу бойынша ақпарат жүйеленген және құрылымдалған.

Зерттеу нәтижелері – зерттеу нәтижелері бойынша авторлар аймақтар арасында экономикалық теңсіздікті тудыратын проблемалық аспектілерді анықтады, олардың ұстанымдары анықталды, сондайақ экономикалық теңсіздікті азайту бойынша ұсыныстар жасалды.

Зерттеу мақсаты – жасыл экономикаға көшудің отандық және халықаралық тәжірибесін терең талдау, жалпыға бірдей мойындалған әлемдік тренд ретінде экологиялық брендингке негізделген жасыл өсуді дамытуды негіздеу.

Әдіснамасы – бұл зерттеуде «жасыл» экономикаға көшу тұжырымдамасының тенденцияларын анықтау үшін салыстырмалы, жүйелік, диалектикалық, сондай-ақ ғылыми әдебиеттерге шолу сияқты тәсілдер қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу үшін экономикалық өсудің белсенді драйвері ретінде экологиялық брендинг негізінде Қазақстанда және бірқатар шет елдерде жасыл экономикаға көшу тұжырымдамасының өзектілігін негіздеуде.

Зерттеу нәтижелері – Қазақстан Республикасындағы «жасыл» экономикаға көшу эволюциясының негізгі кезеңдері, ұлттық экономикалық және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету құралы ретіндегі негізгі бағыттары қарастырылған. «Жасыл өсуге» көшу үшін инвестициялардың қажеттілігі анықталды, жаңартылатын энергия көздерін дамыту мен енгізу жолындағы кедергілер мен шектеуші кедергілер анықталды. Әлемнің бірқатар елдерінің «жасыл» экономикаға көшу тәжірибесі ауқымды экологиялық, әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешудің маңызды аспектісі ретінде қарастырылады. Экономикалық және әлеуметтік ерекшеліктерді ескере отырып, жасылдандыруға негізделген «жасыл» экономиканы одан әрі дамыту үшін Қазақстанда халықаралық тәжірибенің жекелеген аспектілерін пайдалану мүмкіндіктері зерттелді.

Зерттеу мақсаты: Қазақстандағы шығармашылық кәсіпкерлікті дамытудағы және тұрақты дамуды ынталандырудағы "ақылды қалалардың" маңызды рөлін зерттеу. Зерттеу осы қалалық ортада шығармашылық бизнес үшін қолайлы экожүйені құру үшін қажетті саясат пен инфрақұрылымдық құрылымдарды анықтауға бағытталған.

Зерттеу əдіснамасы: Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы шығармашылық кәсіпкерлермен терең сұхбаттарды қамтитын сапалы зерттеу әдісі қолданылды. Сұхбаттарда осы кәсіпорындардың алдында тұрған қиындықтар мен мүмкіндіктер, сондай-ақ олардың "ақылды қала" бастамаларының рөлі туралы көзқарастары қарастырылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы: Бұл зерттеу орталық Азия контекстіндегі ақылды қалалар мен шығармашылық кәсіпкерліктің қиылысын зерттеу арқылы білімдегі айтарлықтай алшақтықты жояды. Нәтижелер аймақтағы инновациялар мен экономикалық өсуге ықпал еткісі келетін саясаткерлерге, оқытушыларға және кәсіпкерлерге құнды ақпарат береді.

Зерттеу нəтижелері: Зерттеу Creative Spark және "ақылды қала" бастамалары сияқты бағдарламалар Қазақстанның креативті экономикасын ынталандырғанымен, мемлекеттік және инфрақұрылымдық қолдауды күшейту қажет екенін көрсетеді. Негізгі міндеттерге жоғары жылдамдықты интернетке қол жетімділік, ақылды қалалардағы үнемді жұмыс орындары мен мамандандырылған жабдықтар, бюрократиялық кедергілерге байланысты реттеуші кедергілер және шығармашылық тұлғаларды цифрлық дағдылармен қамтамасыз ету үшін кеңейтілген білім беру және оқыту бағдарламаларының қажеттілігі жатады.

Зерттеу мақсаты – өңірлік жобаларға инвестицияларды ынталандырудың баламалы әдістерін анықтау.

Әдіснамасы – қаржы құралдарын салыстырмалы талдау ШОБ үшін ең тартымды краудфандингті таңдаумен олардың мықты және әлсіз жақтарын бағалауға мүмкіндік берді, сондай-ақ Қазақстанның және басқа елдердің краудфандингтік платформаларын салыстыруға мүмкіндік берді, Қазақстандағы краудфандингтің дамуының ағымдағы жай-күйін бағалаудың кешенді және жүйелі әдістері зерттеу авторлары берген ұсыныстарды ескере отырып, жоюға болатын олардың әлсіз жақтарын анықтады.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – зерттеуде инвестициялық мүмкіндіктердің қайнар көзі ретінде бірқатар краудфандингтік платформалар, сондай-ақ олардың басқа қаржы құралдарымен салыстырғанда Қазақстан өңірлерінде инвестициялық жобаларды құру және дамыту үшін әлеуеті зерделенді.

Зерттеу нәтижелері – Қазақстанды қаржыландырудың инновациялық әдістерін талдау, негізгі краудфандингтік платформаларды талдау және бағалау жүргізілді, Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың ағымдағы әдістері зерттелді, өңірлік жобаларға инвестициялауды ынталандырудың инновациялық әдістерін дамыту бойынша шаралар әзірленді.

Зерттеудің мақсаты – бюджеттік және бюджеттен тыс негізде ресурстық қамтамасыз ету мәселелерін зерттеу арқылы өңірлік қаржыландырудың ерекшелігін анықтау.

Әдіснамасы – зерттеу бюджеттік процестегі заңдылықтарды анықтауға мүмкіндік беретін талдау мен дедукцияны қолдану; бюджеттік қамтамасыз етуді бағалаудың әзірленген әдістемесін негіздеуге басты болған талдау мазмұны; зерттеудің статистикалық әдістері: графиктер, кестелер арқылы зерттеу нәтижелерін топтастыру, жіктеу, сондай-ақ визуализациялауға негізделген.

Зерттеудің бірегейлігі, әдетте, бюджетпен қамтамасыз етуді бағалау әр түрлі зерттеушілердің заңнамалық регламенттері немесе авторлық әдістемелері негізінде бағаланады, ал осы зерттеуде ұсынылған әдістеме негізгі тәжірибелерді ескере отырып негізделген және шектеулерді азайтады. Қазақстанның төрт ірі облысының мысалында муниципалдық облигацияларды шығару бойынша деректерді жинау және талдау нәтижесінде алынған мәліметтер оларға қызмет көрсету бойынша негізгі ерекшеліктер мен ықтимал тәуекелдерді анықтауға мүмкіндік берді. Осы зерттеуде әзірленген ұсынымдар өңірлік басқару, мемлекеттік қаржы, Өңірлік қаржыландырудың тиімділігі мен деңгейі, орнықты даму мақсаттарына қол жеткізу сияқты салаларда зерттеулер спектрін кеңейтуге ықпал ететін болады.

Зерттеу барысында бюджеттік жоспарлау мәселелерін шешуде өңірлік билік пен басқару органдарының дербестігінің жеткіліксіздігі анықталды. Бұл сонымен қатар олардың жергілікті бюджеттің негізгі басқарушылары ретінде бюджеттік процеске толық қатыспағанын көрсетеді. Зерттелетін өңірлердегі бюджетпен қамтамасыз ету деңгейі өте жоғары емес болып табылады. Жергілікті қарыз алу мәселесі барлық ықтимал тәуекелдерді есепке алу үшін жүйелі тәсілді қажет етеді.

Мақаланың мақсаты – негізделген инвестициялық шешімдерге ықпал ететін ақылға қонымды сатып алу немесе сату сигналдары бойынша ұсыныстар беру.

Осы мақаланың әдіснамасы теориялық және эмпирикалық зерттеу әдістеріне негізделді: Қазақстандық қор нарығының құнын жан-жақты талдау, сондай-ақ бірнеше регрессиялық талдаудан алынған коэффициенттерді пайдалану және KASE Индексі үшін негізгі құндылық факторларын қарастыру, 2023 жылғы 15 қарашадағы жағдай бойынша.

Зерттеудің өзіндік бірегейлігі/құндылығы – қазіргі уақытта қауіпсіздікті таңдау және іргелі талдау тәжірибесіне қатысты көптеген қате түсініктер бар, олар негізінен қолда бар ақпараттың барлығы қауіпсіздік бағаларына дәл енгізілген деген қате сенімнен туындайды. Дегенмен, іргелі талдау бағалы қағаздардың қаржылық тұрақтылығын бағалаудағы, әсіресе ұзақ мерзімді инвестициялық стратегиялар шеңберіндегі негізгі рөлін сақтайды.

Зерттеу нəтижелері – кірістілікке (EY), PE-Дің Бағаға Қатынасына (PEP коэффициенті), Сондай-ақ B/P коэффициентіне баса назар аудара отырып, KASE Индекстік акцияларын талдау Негізінде KZTO KZ және KEGC KZ акциялары әділ бағаланғаны анықталды, сонымен қатар KCEL KZ және KAP KZ акциялары ұзақ мерзімді перспективада инвесторлар үшін тартымды мүмкіндіктерге ие екендігі анықталды. Ұсынылған ақпарат шешім қабылдау процесін және жалпы сауда стратегиясын оңтайландыруға ұмтылатын инвесторлар мен трейдерлер үшін практикалық маңызды деп санаймыз.

Зерттеу мақсаты. Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есеп пен басқарудың ақпараттық жүйелерінің интеграциялану процесін зерттеу.

Әдіснамасы. Эмпирикалық және статистикалық талдаулар.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бұл ғылыми зерттеудің өзіндік ерекшелігі мен құндылығы пәнаралық көзқарасқа негізделген талдау және Қазақстан Республикасының жағдайында зерттеудің нақтылануында. Заманауи әлемде цифрлық экономиканың даму серпіні, сондай-ақ есеп пен басқарудың ақпараттық жүйелерін практикалық бизнес-процестерге енгізудің маңыздылығы зерттеудің өзекті тақырыбына айналуда. Алайда, Қазақстан Республикасында қазіргі уақытта бұл процесті толық талдайтын жеткілікті зерттеулер жүргізіліп, жарияланған жоқ. Ұсынылған зерттеу бухгалтерлік есеп пен менеджмент жүйелерін интеграциялау кезінде Қазақстан Республикасындағы коммерциялық компаниялар кездесетін артықшылықтар мен қиындықтарды жүйелі талдауды ұсына отырып, ғылыми қоғамдастықтың ақпараттық базасындағы осы олқылықты толтырады.

Зерттеу нәтижелері. Ұсынылған ғылыми зерттеулер Қазақстан Республикасының коммерциялық ұйымдарында бухгалтерлік есеп пен басқарудың ақпараттық жүйелерін енгізу тиімділік пен өнімділік көрсеткіштерін жақсартуға әсер етудің маңызды әлеуеті бар екенін көрсетеді. Зерттеу барысында жүргізілген деректерді талдау бухгалтерлік есеп пен басқаруға арналған цифрлық өнімдерді біріктіру қаржылық ағындар мен ақпарат ағындарын бақылауды арттыруға, есеп берудің дәлдігін жақсартуға және басқару шешімдерін қабылдауды жеделдетуге көмектесетінін анықтады. Осы ғылыми зерттеу шеңберінде ұйымдардың бизнес-процестеріне ақпараттық жүйелерді тікелей енгізу кезінде кездесетін негізгі проблемалар анықталды. Барлық алынған нәтижелер негізінде ықтимал проблемалардың әсерін теңестіруге, сондай-ақ коммерциялық табысты, өнімділікті дамытуға және бәсекелестік артықшылықтарды сақтауға бағытталған нақты ұсынымдар тұжырымдалды.

Бұл зерттеудің мақсаты ішкі және сыртқы факторларды анықтау және олардың қазақстандық қор нарығының динамикасына әсерін бағалау болып табылады.

Зерттеу әдіснамасы. Жұмыста салыстырмалы талдау, көп регрессиялық талдау және факторлық талдау қолданылды. Ішкі факторларға нақты ЖІӨ өсу қарқыны, инфляция деңгейі және ұлттық валюта бағамы кірді. Сыртқы факторларды мұнайдың әлемдік бағасы, Ресей рублінің бағамы және Ресей қор индексі көрсетті.

Зерттеудің бірегейлігі/құндылығы. Зерттеу қазақстандық қор нарығының динамикасы және оның негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерге тәуелділігі туралы құнды ақпарат береді. Бұл дере-ктерді болжау әдістерін және нарықта шешім қабылдауды жақсарту үшін пайдалануға болады, бұл инвесторлар мен талдаушылар үшін маңызды.

Зерттеу нәтижелері. Құбылмалылық деңгейі мен орташа кірістілік негізінде бүкіл талданатын кезең үш шағын кезеңге бөлінді: қолайлы немесе нарықтың жылдам өсу кезеңі, қолайсыз немесе құлдырау кезеңі және қалыпты қолайлылық немесе нарықты қалпына келтіру кезеңі. Талдау нәтижелері инфляция деңгейі мен ресейлік қор индексінің қазақстандық қор нарығына айтарлықтай әсер ететінін көрсетті. Инфляция ең үлкен әсер етеді, оның деңгейі көтерілген кезде индекстің өсуіне ықпал етеді. Ресей қор индексі де айтарлықтай әсер етіп, KASE индексімен жоғары корреляцияны көрсетеді. Бұл ретте ұлттық валюта бағамы мен мұнайдың әлемдік бағасы қазақстандық қор нарығына әлсіз әсер етті. Негізгі әлемдік қор индекстерінің кірістерінің корреляциялық матрицасы құрылды.

Зерттеу мақсаты. Шығыс Қазақстан облысының мысалында өңірдің салық әлеуетін жан-жақты бағалауға мүмкіндік беретін негізгі әдістемелерді бөліп көрсету, бұл өңірдің орнықты дамуы үшін жергілікті бюджеттің кіріс бөлігін қалыптастыруға әсер ететін факторларды кешенді талдауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Әдіснамасы. Зерттеу барысында әр түрлі әдістер қолданылды: аймақтың салық базасын және салық түсімдерінің динамикасын сипаттайтын деректерді өңдеу үшін статистикалық талдау, Салық әлеуетін болжау үшін экономикалық-математикалық модельдеу және аймақтағы салық әлеуетін бағалау әдістерін салыстыру үшін салыстырмалы талдау. Зерттеу тақырыбы бойынша ғылыми еңбектерге әдеби шолу жүргізілді, ол Қазақстанның әртүрлі өңірлерінде және шетелдерде салық әлеуетін бағалау мәселелерін зерделеуге, сондай-ақ Шығыс Қазақстан облысы бюджетінің кіріс бөлігін қалыптастыруға әсер ететін факторларды кешенді бағалау үшін пайдаланылатын негізгі әдістемелерді бөліп көрсетуге мүмкіндік берді.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы өңірдің салық әлеуетін бағалауға интеграцияланған тәсілді әзірлеу және қолдану болып табылады, бұл әсіресе Шығыс Қазақстан облысының салық саясатын оңтайландыру үшін маңызды. Зерттеу экономиканың өңірлік ерекшеліктерін ғана емес, сонымен қатар өңір ауқымында салық ресурстарын тиімді басқару үшін негіз бола алатын Шығыс Қазақстан облысына қатысты салықтық әлеуеттің озық әдістемелерін бейімдеу мүмкіндігін де ескереді.

Зерттеу нәтижелері. Экономикалық белсенділікті, салалық құрылымды және демографиялық көрсеткіштерді қоса алғанда, Шығыс Қазақстан облысының салықтық әлеуетін қалыптастыруға әсер ететін негізгі факторлар айқындалды. Салық әлеуетін бағалауға кешенді тәсілді қолдану кірістерді дәлірек болжауға және аймақтың салық саясатын оңтайландыруға мүмкіндік беретіні анықталды. Шығыс Қазақстан облысының салық әлеуетін пайдалану тиімділігін арттыру бойынша практикалық ұсынымдар берілді. Шығыс Қазақстан облысының тұрақты дамуына ықпал ететін салықтық түсімдерді болжау және өңірде салық саясатын әзірлеу үшін салықтық әлеуетті бағалаудың неғұрлым тиімді әдістемелерін бейімдеу қажеттілігі негізделген.