Зерттеу мақсаты – 2021 жылғы ақпанда бекітілген Қазақстанның жаңа мемлекеттік жоспарлау жүйесінің (бұдан əрі – МЖЖ) ерекшеліктері мен осалдықтарын анықтау.

Əдіснамасы. Зерттеу əдістері ретінде МЖЖ саласындағы құжаттамасына жүйелік жəне салыстырмалы талдау жасалды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Жаңа сын-қатерлер мен тарихи уақытты жеделдету жағдайында  елдегі мемлекеттік жоспарлау жəне басқару жүйесі үнемі талдау мен жаңғыртуды қажет етеді. Елдің стратегиялық жəне мемлекеттік жоспарлау мəселелері отандық жəне шетелдік авторлардың көптеген еңбектерінде көрініс тапты. Алайда, жаңалылығына байланысты МЖЖ-дегі соңғы өзгерістер əлі кең талдауға ұшыраған жоқ, бұл осы зерттеуді өзекті етеді. Зерттеу нəтижелері МЖЖ-н одан əрі жетілдіру жəне іске асырылатын мемлекеттік шаралардың тиімділігін арттыру тұрғысынан пайдалы болуы мүмкін.

Зерттеу нəтижелері. Нəтижелер жаңа МЖЖ құжаттарды оңтайландыруға тырысқанына қарамастан, өзінің көп сатылы құрылымын сақтап қалғанын көрсетеді. Тағы бір мəселе стратегиялық жоспарлау мəселелерінде жергілікті органдардың төмен дербестігі болды. Сұрақтардың жеке блогы МЖЖ құжаттарының əдіснамалық жəне мазмұндық кемшіліктеріне тоқталды. Соңғы қорытындыбюджеттік жəне стратегиялық жоспарлаудың əлсіз үйлесімі.

Бұл зерттеудің мақсаты – балық шаруашылығындағы əйелдердің рөліне назар аудара отырып,  гендерлік тұрғыдан Арал теңізін зерттеуге үлес қосу.

Зерттеу əдістемесі балық шаруашылығының құндық тізбегіндегі əйелдердің рөлін жəне олар кездесетін қиындықтар мен мүмкіндіктерді құжаттауға арналған жартылай құрылымдық тереңдетілген сұхбатты пайдалануға негізделген.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бұл мақала Орталық Азиядағы балық өнеркəсібіндегі əйелдердің рөлін мойындаудағы олқылықтың орнын толтыруға жəне Қазақстанның экологиялық жəне экономикалық тұрғыдан осал жағалау қауымдастығында гендер туралы пікірталас бастауға бағытталған.

Зерттеу нəтижелері зерттеу аймағындағы балық өнеркəсібіндегі кең таралған гендерлік рөлдерді көрсетеді, мұнда ерлер балық аулауға бірінші кезекте жауапты, ал əйелдер үйде де, қайта өңдеу зауыттарында да өңдеуге жəне құнды қосуға қатысады. Алайда, балық өңдеу өнеркəсібінде əйелдердің айтарлықтай қатысуына қарамастан, олардың балық бірлестіктерінде өкілдіктері жоқ. Зерттеу сонымен қатар алабұғаны негізгі экспорттық балық ретінде анықтады жəне балық өсірудегі əйелдердің əлеуетін атап өтті. Соңында, зерттеу əйелдердің оқытуға, əсіресе маркетинг пен сатуға деген қызығушылығын анықтады жəне балық өнеркəсібіндегі мүдделі тараптарға əйелдердің осы дағдыларға қол жеткізуін жеңілдету үшін оқыту бағдарламаларын бірлесіп əзірлеу жəне ұйымдастыру ұсынылды.

Зерттеу мақсаты. Ел ішіндегі жəне елдер арасындағы экономикалық қызметтің жекелеген  түрлері тұрғысынан жұмысшылар арасындағы жалақы алшақтығын, еңбекақы төлеудегі гендерлік қатынастарды анықтайтын факторлардың əсерін талдау.

Əдіснамасы. Зерттеу барысында ассортименттің орын ауыстыру индексін, құрылымдық ауысым индекстерін, тұрақты жəне ауыспалы құрамның индекстерін қолданатын индекс əдісі қолданылды. Елдер ішіндегі өзара байланысты жəне елдер арасындағы қатынастарды зерттеу мақсатында корреляциялықрегрессиялық талдау қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Зерттеудің мəні жалақының нақты деңгейлерін есептеуге мүмкіндік беретін жаңа тəсілде (ЖІӨ-нің паритет бойынша жəне ұлттық валютада коэффициенттерін экономикалық қызмет түрлері бойынша жəне гендерлік аспекте елдер арасындағы жұмысшылардың салыстырмалы нақты жалақы деңгейлерін есептеу) жатыр.

Ерлер мен əйелдер арасындағы жалақының айырмашылығын, əр елдердегі ерлер арасындағы жалақы мөлшерінің арақатынасын анықтайтын тəуелділіктер анықталды. Жекелеген елдер бөлінісінде экономикалық қызметтің жекелеген түрлері арасындағы еңбекақы төлеудегі саралаудың айырмашылықтары талданды.

Зерттеу нəтижелері жалақы деңгейі, экономикалық қызметтің жекелеген түрлері арасындағы саралау жəне елдер арасындағы гендерлік аспект туралы нақты түсініктер алуға мүмкіндік берді. Жекелеген елдер ішіндегі əйелдердің еңбекақысын қалыптастырудың нақты тəуелділіктері мен арақатынастары, сондай-ақ гендерлік аспектідегі саралау деңгейлеріндегі арақатынастар анықталды.

Зерттеу мақсаты – еңбек нарығын қалыптастырудың негізгі тенденциялары мен ерекшеліктерін анықтау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының өнеркəсіптік жəне шикізат үлгісіндегі моноқалаларда жұмыспен қамтуды арттыру бойынша ұсынымдар əзірлеу.

Əдіснамасы. Жұмыста келесі ғылыми əдістер қолданылды: статистикалық байқау; салыстырмалы талдау; синтез; статистикалық байқау материалдарын топтастыру.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бұл зерттеудің құндылығы Қазақстан Республикасының моноқалаларында еңбек нарығын қалыптастырудың негізгі тенденцияларын анықтаудан тұрады, бұл қалалардың осы түрлерінде жұмыспен қамту жəне жұмысқа орналастыру саласын жетілдіру бағыттарын анықтауға мүмкіндік берді.

Зерттеу нəтижелері. Қазақстанның моноқалаларындағы еңбек нарығын зерттеу 2017-2021 жылдар аралығында бұл қалалардағы халық санының азайғаны анықталды. Ел халқының жалпы санындағы моноқала тұрғындарының үлес салмағының төмендеуі байқалады. Талдау моноқалаларды төрт топқа бөлуге болатынын көрсетті: ірі қалалар (Теміртау, Екібастұз, Рудный), шамамен 50-70 мың адам тұратын қалалар (Кентау, Балқаш, Жаңаөзен, Құлсары, Ақсу, Степногорск), халқы 20-дан 50 мыңға дейінгі қалалар (Хромтау, Текелі, Ақсай, Жаңатас, Қаратау, Саран, Шахтинск, Абай, Арқалық, Лисаковск, Жітіқара, Алтай) жəне шағын моноқалалар тобы  (Курчатов, Қаражал, Серебрянск). Жұмыспен қамтылғандар мен жұмыссыздар саны бойынша Теміртау, Екібастұз жəне Рудный көш бастап тұр, сонымен қатар жалпы мағынада халық саны ең көп. Қазақстандағы моноқалалардың жұмыспен қамтылуын жəне тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін экономиканы əртараптандыру, шикізат бағасына тəуелділікті азайту, шағын жəне орта бизнесті дамыту бойынша жұмысты жалғастыру қажет. Моноқалаларды дамытуда жəне өндірісті цифрландыруда тиімді мемлекеттік басқару маңызды рөл атқарады.

Əлемдегі заманауи жаһандық сын-қатерлер басқарудың жаңа тəсілдерін əзірлеу қажеттілігін талап етеді. Қазіргі уақытта компаниялар тек тауарлар мен қызметтермен ғана емес, оларды тиімді қолдану білімі мен қабілетімен де бəсекелеседі.

Зерттеу мақсаты. Бұл мақаланың мақсаты зерттелетін тақырыптың тұжырымдамалықкатегориялық аппаратын зерттеу жəне білімді басқарудың өзіндік түсінігін қалыптастыру болды

Əдіснамасы. 1987 жылдан бастап электронды мəліметтер базасының рецензияланған журналдарын-да knowledge management бойынша ғылыми мақалаларға, оның ішінде «Harzing's Publish or Perish» бағдарламалық жасақтамасын қолдана отырып, əдеби шолу жүргізілді. Сонымен қатар, философия, əлеуметтану, экономика, ақпараттық жүйелер жəне т. б. саласындағы ғалымдардың еңбектері зерттелді. Атқарылған жұмыс нəтижелері негізінде «деректер», «ақпарат», «білім» жəне «білімді басқару» ұғымдары құрылымдалған.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Knowledge management –менеджменттің салыстырмалы түрде жаңа түрлерінің бірі ретінде білімді басқару ғылыми жəне іскерлік қоғамдастық өкілдерінің қызығушылығын тудырады, сондай-ақ олардың бірегейлігі, қажеттілігі жəне негізінен семантикалық компоненті мəселесіне күмəнмен қарайды. Бұл əсіресе ақпаратты басқару мəселелерімен айналысатын ғалымдардың еңбектерінде байқалады. Дегенмен, инновация саласындағы зерттеушілері компаниялардағы білімді басқаруды бəсекелестік артықшылыққа ие болу мүмкіндігімен байланыстырады.

Зерттеу нəтижелері. Бұл терминдер синоним бола ма, жоқ па деген контексте əртүрлі көзқарастар бар. Жүргізілген зерттеу бұл ұғымдарды синоним ретінде қарастыру қате түсінік екенін көрсетті. Бұл басқару объектісі-білім туралы қате түсіндіруге əкеледі, сондықтан білімді басқару менеджерлерінің функциясы мен қызметі туралы үстірт түсінік қалыптастырады. Компаниядағы білімді басқару жүйесі шеңберіндегі адамдардың, бизнес-процесстердің, IT-технологиялардың, корпоративтік мəдениеттің жəне өзге де факторлардың өзара байланысын зерттеу осы зерттеуді жалғастыру үшін келесі қадам болып көрінеді.

Зерттеу мақсаты. Бұл зерттеу халықаралық ғылыми өлшеу деректер базасында ғылыми еңбектерге сілтеме жасау негізінде білім беру мен креативті экономика арасындағы байланыс тақырыбындағы əдебиеттерге жүйелі шолу жасауға жəне талдауға арналған. Зерттеудің мақсаты – əдебиеттегі ең өзекті бағыттар мен кемшіліктерді анықтау арқылы зерттелініп отырған саладағы əдебиеттердің сапасын сандық бағалау.

Зерттеу əдістемесі келесі кілттік сөздер бойынша ғылыми мақалаларды əдеби шолу арқылы жүзеге асырылды: «education», «creative industries». Зерттеу əдіснамасы шығармашылық индустрияны дамыту мəселелері бойынша ең беделді авторларды, жұмыстар мен басылымдарды талдауды қамтиды. Талданған базаға кілт сөздерді анықтау кезінде 2001-2021 жылдардағы Scopus деректер базасының ең өзекті деп бағаланған 303 ғылыми мақаласы кірді.

Зерттеудің бірегейлігі білім беру мен шығармашылық салалардың өзара байланысын ашатын ғылыми зерттеулер мен мақалалардың аз санымен расталады жəне негізделеді.

Зерттеу нəтижелері. Зерттеу нəтижелерінен «International Journal of Cultural Policy» журналы жарияланымдар саны мен дəйексөздердің жалпы саны бойынша жетекші журнал екендігі анықталды. Rae D. ең көп дəйексөздер алынатын автор (317 дəйексөз) екендігі жəне зерттеу саласындағы ең көп келтірілген мақала – Banks жəне Hesmondhalgh авторларының «Looking for work in creative industries policy» мақаласы. Жүйелі шолудың нəтижелерін басқа авторлар анықталған өзекті бағыттарда зерттеу жүргізу үшін қолдана алады.

Зерттеудің мақсаты – Еуразиялық экономикалық одақ  (ЕАЭО) шеңберіндегі негізгі  уағдаластықтарды жəне оларды Санкциялар жағдайында қолдану проблемаларын сыни талдау, стратегиялық сауда бақылауы ( ССБ) призмасы арқылы Қазақстанның сыртқы саудасына санкциялардың əсерін зерттеу, сондай-ақ қазақстандық кəсіпорындар үшін санкциялардың теріс салдарын барынша азайту жөнінде ұсынымдар əзірлеу.

Əдіснамасы – ЕАЭО шеңберіндегі уағдаластықтар мен нормативтік-құқықтық базаны, тақырып бойынша алдыңғы зерттеулерді, сондай-ақ халықаралық актерлердің санкциялары мен ұстанымдары бойынша құжаттаманы қоса алғанда, құжаттарды талдау қолданылады. Талдау халықаралық тауар сау-дасы, Техникалық реттеу, көші-қон, кері экспорт тəуекелдері жəне логистика мəселелерін қоса алғанда, əртүрлі аспектілер бойынша жүргізіледі.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Ғылыми əдебиеттерде халықаралық санкциялардың жекелеген елдерге əсері туралы көптеген зерттеулер бар, бірақ экономикалық интеграцияның жоғары дəрежесі бар аймақтық ұйым шеңберінде санкциялардың санкцияларға тəуелді елдің серіктестеріне жанама əсері туралы зерттеулер жоқ.

Зерттеу нəтижелері. Талдау көрсеткендей, Санкциялар жағдайында ЕАЭО Қазақстанның осы өңірлік ұйымнан экономикалық пайда тұрғысынан күткенін ақтамайды, сондай-ақ қазақстандық компаниялар үшін мемлекеттік жəне Фирмаішілік деңгейде шараларды қолдана отырып барынша азайтылуы қажет тəуекелдер құрылады.

Зерттеудің мақсаты. Бұл зерттеуді бастаудағы басты мақсат осы саладағы жетекші əлемдік ғалымдардың маңызды зерттеулеріне шолу жасау арқылы осы факторлардың əсері мен сезімталдығын зерттеу болды.

Əдіснамасы. Зерттеуді жүргізу үшін Science Direct, Scopus жəне Web of Science дерекқорларындағы ESG бағыты бойынша ең көп дəйексөз келтірілген зерттеулерді таңдап алып, ғылыми-тəжірибелік əдістеме пайдаланылды, ол зерттеуге ақпараттық негіз болды. Əдебиеттік шолу форматында жүргізілетін зерттеу əдістемесінің негізін танымның жалпы ғылыми əдістері  (синтез, индукция, топтастыру) құрады.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Зерттеу нəтижелерінің құндылығы инвестициялық талдау əдістемесінде қолдану контекстінде ESG мəселелері бойынша негізгі зерттеу бағыттарын тұжырымдау арқылы анықталады. Атап айтқанда, компанияларды олардың инвестициялық тартымдылығы бойынша бағалауда ESG қағидаттарының маңыздылығы туралы сұрақтар көтерілді.

Зерттеу нəтижесінде ESG-тің корпоративтік басқаруды дамытуға əсері жəне компаниялардың инвестициялық тартымдылығын бағалау бойынша ғылыми зерттеу бағыттарының топтары құрылды. Бұл ұсынымдар инвесторларға инвестициялық шешімдер қабылдау үшін есептерді əзірлеу кезінде талдаушыларға да, сондай-ақ тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізуде өз əрекеттерін реттей алатын, инвестициялауда ұсынатын қаржылық емес ақпараттың маңыздылығын түсіне алатын компаниялардың өздеріне арналған. талдау.

Халықты  сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету тұрғысында мембраналық əдістерге (кері осмос жəне нанофильтрация) қызығушылық артуда. Су ресурстары тапшылығының артып келе жатқанын түсіне отырып, Қазақстан үшін бұл мəселе маңызды басымдықтардың бірі болып табылады.

Зерттеудің мақсаты – ауыз суды дайындау үшін мембраналық əдісті қолданудың экономикалық тиімділігіне талдау жасау.

Əдіснамасы. Осы мақсатқа жету үшін таза дисконтталған кіріс (NPV), кірістілік индексі (IR) жəне ішкі кірістілік нормасы (IRR) көрсеткіштерін қолдана отырып, ұсынылған технологиялық шешімдерді бағалауға негізделген əдістеме қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Зерттеу ауыз суды дайындаудың мембраналық əдісінің экономикалық тиімділігіне бағытталған. Қазіргі уақытта халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету Су ресурстарының тапшылығының өсуіне байланысты көптеген елдердің, соның ішінде Қазақстанның басты басымдықтарының бірі болып табылады. Бұл зерттеу NPV, ID жəне GNI сияқты көрсеткіштерді қолдана отырып, кері осмос жəне нанофильтрация сияқты мембраналық əдістердің экономикалық тиімділігін бағалау əдісін ұсынады. Бұл ауыз суды дайындау саласындағы ең тиімді инновациялық жобаларды таңдау туралы ақпараттандырылған шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді. Зерттеу маңызды құндылық болып табылады, өйткені ол халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз етуге жəне Қазақстандағы экономикалық шығындарды оңтайландыруға ықпал ете отырып, ауыз суды дайындау саласында шешімдер қабылдау үшін практикалық ұсыныстар мен басшылық береді.

Зерттеу нəтижелері. Жұмыста таза дисконтталған кірісті (NPV), кірістілік индексін (IR) жəне кірістіліктің ішкі нормасын (IRR) есептеу арқылы кері осмос жəне нанофильтрация əдістерімен ауыз суды дайындаудың инновациялық жобаларын экономикалық бағалауға жəне таңдауға байланысты мəселелер кешені қаралды. Зерттеуде өнімділігі жылына 300,6 мың м³ станциялар үшін нанофильтра-цияны қолдана отырып, инвестициялардың қайтарымдылығын есептеу жүргізілді. Авторлар дисконттауды ескере отырып, ұсынылған əдіс бойынша жобалардың өтелу мерзімі 5 жыл екенін анықтады.

Зерттеу мақсаты – қаржылық сауаттылықтың төмен деңгейі халықтың жеке басының əл-ауқатына ғана емес, жалпы экономикаға қалай кері əсер ететінін көрсету.

Əдіснамасы. Зерттеу жұмысы 2017-2021 жылдар аралығындағы 5 жылдық есептерді қамтиды. ЭЫДҰ қаржылық сауаттылық индексі, МҚҰ (микро қаржы ұйымдары) туралы статистикалық деректер зерттеудің айнымалдары алынды. Тəуелсіз айнымалылар ретінде микрокредиттер мен мерзімі өткен микрокредиттер саны, ал тəуелді айнымалылар ретінде – қаржылық сауаттылық индексі таңдалды. Зерттеудің сандық əдісі R жəне Microsoft Excel қолдану арқылы жүргізілді. Сапалы əдіс Қазақстан  студенттері арасында сауалнама жүргізу арқылы жүргізілді жəне оған кемінде 100 қатысушы кірді.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бұл зерттеу қазақстандық студенттердің қаржылық  сауаттылық деңгейін, сонымен қатар оның шағын несиелер санын арттыруға əсерін талдайды. Сондайақ, университеттің дайындық бағытының əсері жоқ: студенттердің қаржылық сауатсыздығы немесе сауаттылығы бірдей деңгейде.

Зерттеу нəтижелері. Қаржылық сауатты студенттер саны сауалнамаға қатысқан барлық студенттердің 45 % құрайды. Оқушылардың қаржылық сауаттылығының индексі 2022 жылға 46,1. Корреляциялық жəне регрессиялық талдаулар қаржылық сауатсыздық микроқаржы ұйымдарының қарқынды өсуіне оң əсер ететінін көрсетеді.

Зерттеудің мақсаты қаржылық инклюзияны енгізудің халықаралық тəжірибесін зерделеу, Қазақстандағы ағымдағы жағдайды оның деңгейімен сəйкестендіру, басқа елдерде өзін жақсы ұсынған халықты қаржылық сервистерге тарту нысандары мен əдістерін бейімдеу, ел үшін осы саладағы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын айқындау болып табылады.

Зерттеу əдістемесі осы саладағы ғылыми əдебиеттерді, қаржылық инклюзияны енгізудің халықаралық тəжірибесі мен тəжірибесін, осы процеске əртүрлі елдердегі мемлекеттік органдардың қатысуын зерттеу арқылы жүзеге асырылады. Жұмыста салыстырмалы жəне жүйелік талдау əдістері қолданылды. Зерттеу аясында жалпы трендтер, сондай-ақ Қазақстан жағдайында қаржылық инклюзияны енгізу ерекшеліктері анықталды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы Қазақстанда осы процестерді талдайтын кешенді ғылыми зерттеулердің жоқтығымен расталады, қаржылық сервистердің қолжетімділік деңгейі мен осы жерде бар проблемалар бойынша ағымдағы жағдай, сондай-ақ оң халықаралық тəжірибені практикалық бейімдеу мүмкіндіктері көрсетілген.

Зерттеу нəтижелері елдегі қаржы сервистерінің қолжетімділігінің нақты жағдайын көрсетеді жəне халықтың тартылу деңгейін арттыру, оның ішінде қолданыстағы заңнаманы жетілдіру, сондай-ақ мүдделі Тараптардың қаржылық инклюзияны енгізу жөніндегі ұлттық бағдарламаны əзірлеуі бойынша қажетті шараларды айқындайды.

Алынған тұжырымдар мен ұсыныстар мақалада анықталған басым ғылыми бағыттар бойынша жаңа зерттеулер жүргізу кезінде пайдалы болуы мүмкін.

Зерттеудің мақсаты – Еуразиялық экономикалық одақ елдері мысалында банктік жəне  макроэкономикалық айнымалылардың банк секторының тұрақтылығына əсерін анықтау. Ол үшін KASE деректер базасы мен Дүниежүзілік банк деректер базасы пайдаланылды. Еуразиялық экономикалық одақ елдерінің (Ресей, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Əзірбайжан жəне Армения) 10 коммерциялық банкінен 2016-2021 жылдар аралығындағы деректер алынды.

Əдістеме – тəуелді жəне тəуелсіз айнымалылардың қатынасын байқау үшін панельдік түзетілген стандартты қателік үлгісі (PCSE). Altman Z-балы қаржылық тұрақтылық көрсеткіші ретінде пайдаланылады. Активтердің рентабельділігі (ROA) компанияның табыстылығының көрсеткіші болып табылады.

Зерттеудің бірегейлігі / ерекшелігі Еуразиялық экономикалық одақ елдерінің банк саласының тұрақтылығы мен табыстылығына əсер ететін факторларды салыстыруда.

Зерттеуді бағалау нəтижелері банк секторындағы қаржылық тұрақтылыққа банктік жəне макроэкономикалық факторлардың күшті əсер ететінін көрсетеді. Мысалы, активтер сапасы мен сыбайлас жемқорлықпен күрес банктердің тұрақтылығына қатты жəне теріс байланысты. Екінші жағынан, активтердің кірістілігі (ROA), банк көлемі, саяси тұрақтылық жəне уақыттың банк жүйесінің тұрақтылығына жалған əсері оң жəне статистикалық маңызды.

Зерттеудің мақсаты – тұтынушылық несиелеудің банктік тұрақтылыққа əсерін анықтау жəне оның экономикалық көрсеткіштерге тəуелділігін бағалау.

Зерттеу əдістемесі сапалық жəне сандық тəсілдерге негізделген. Мақалада регрессиялық талдау əдістері, аналитикалық деректерді түрлендіру, талдау жəне синтез қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – авторлар есептеулер негізінде тұтынушылық несиелеудің макроэкономикалық жəне психологиялық факторларға тəуелділігін анықтады.

Зерттеу нəтижелері. Авторлар эконометрикалық есептеулер нəтижесінде экономикалық өсуге əсер ететін жиынтық сұраныстың негізгі көрсеткіші ретінде тұтынушылық функцияны алды. Тұтынушылық несиелеудің пайыздық мөлшерлемелерден, халықтың орташа айлық табысынан жəне инфляциядан төмен тəуелділігі анықталды. Жиынтық регрессия макроэкономикалық факторлардың тек 43,3 %-ға тұтынушылық несиелеудің өсуін түсіндіретінін көрсетті. Сонымен қатар, авторлар тұтынушылық несиелердің импортқа жəне сауданың жалпы қосылған құнына айтарлықтай əсерін анықтады.

Сапалы талдау негізінде авторлар 128 респондент қатысқан сауалнама негізінде тұтынушылық көңіл-күй индексін (CCI) есептеді. Сауалнама нəтижесі бойынша тұтынушылар оптимистік көңілкүйге ие əрі маркетингтік жəне жарнамалық акциялар сияқты психологиялық əсер ету құралдарына өте сезімтал екендігі анықталды. Сондай-ақ, авторлар осы банктік өнімнің күрт өсуіне қарыз ауыртпалығын қабылдау жəне несиенің қолжетімді болуы əсер етті деп санайды.

Өз болжамдарын экономистердің заманауи зерттеулеріне сілтеме жасай отыра дəлелдеп, авторлар тұтынушылық несиелерге сұраныстың өзгеруі экономикалық емес, психологиялық факторлармен түсіндірілетіндігін анықтады. Үй шаруашылықтарының түпкілікті шығындарының өсуі тұтынушылық несиелендірудің ұлғаюына байланысты деп айтуға болады, бұл қысқа мерзімде жиынтық сұранысты ынталандырды жəне осылайша экономикалық өсуге əсер етті. Сонымен қатар, соңғы жылдары

Қазақстанда үй шаруашылықтарын кредиттеу өндірістерге берілетін кредиттерден озып кетті жəне үй шаруашылықтары борышының ЖІӨ-ге қатынасы артып келеді. Бұл үрдіс ұзақ мерзімде банктердің дефолтына жəне экономикалық рецессияға əкелуі мүмкін. Осыған сүйене отырып, авторлар осы мəселелерді шешу үшін кейбір ұсыныстар жасады.