Зерттеудің мақсаты – дағдарыс кезінде шағын жəне орта бизнестің ұлттық экономикадағы рөлін анықтау жəне дамыту жолдарын ұсыну.
   Əдіснамасы. Зерттеу жүргізу барысында ресми мəліметтер негізінде экономикалық-статистикалық жəне жүйелеу əдістерін қолдана отырып шағын жəне орта бизнес субъектілерінің қызметіне экономикалық талдау жасалған.
   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Зерттеу жұмысында ішкі жəне сыртқы факторлардың ықпалынан болуы мүмкін экономикалық тұрақсыздық жағдайында шағын жəне орта бизнестің ұлттық экономикадағы рөлі қарастырылған. Əсіресе қазіргі геосаяси шиеленістерге байланысты туындаған дағдарысты жағдайда шағын жəне орта бизнесті дамытудың объективті қажеттілігі айқындалған. Бизнес субъектілерін жіктеу белгілері көрсетіліп, шетелдік тəжірибемен салыстырмалы бағалау жағдайы қарастырылған. Сонымен қатар ұлттық экономика жүйесінде шағын жəне орта бизнестің рөлін анық- тайтын негізгі көрсеткіштер есептеліп, талдаулар мен тұжырымдар жасалған.
   Зерттеу нəтижелері. Жүргізілген зерттеулер мен талдау мəліметтері арқылы шағын жəне орта бизнес субъектілерінің ұлттық экономика жүйесіндегі рөлін, маңызын көрсететін негізгі тұжырымдар келтірілген. Бизнес субъектілері бойынша тігінен жəне көлденеңінен талдау жасау нəтижесінде олардың өзіндік ерекшеліктері мен даму болашағы, əлеуеті анықталған. Шағын жəне орта бизнес субъектілерін дамыту бойынша тұжырымдар мен ұсыныстар дайындалған.

   Зерттеу мақсаты – еңбек нарығындағы ағымдағы зерттеулер мен «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын іске асыру нəтижелерін талдау негізінде еңбек ресурстарының сапасын дамытудағы цифрландырудың рөлін анықтау, сондай-ақ цифрлық дағдыларды дамыту арқылы еңбек ресурстарын даярлау сапасын арттыру үшін жұмыс бағыттарын анықтау.
   Əдіснамасы. Зерттеу барысында жүйелік талдау, салыстыру жəне топтастыру, ғылыми танымның жалпы əдістерін қолдану арқылы ұсыныстарды негіздеу жүзеге асырылды.
   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы адам ресурстарының сапалы дамуынсыз елдің тұрақты экономикалық өсімге қол жеткізе алмайтынында. Сондықтан еңбек ресурстарының қажетті сапасын қалыптастыруда цифрлық технологияларды пайдалануға көбірек көңіл бөлінуі қажет. Мақалада адами капиталдың тиімділігіне талдау жасалып, қазіргі уақытта еңбек ресурстарының сапасын дамытудың кемшіліктері мен проблемалары атап көрсетілген.
   Зерттеу нəтижелері. Авторлар еңбек ресурстарының сапасын арттырудың негізгі бағыттарын ұсынады. Атап айтқанда, цифрлық дағдыларды дамыту арқылы жаңа талаптарды ескере отырып жүргізілуі тиіс мамандарды дайындау.

   Зерттеу мақсаты – корпоративтік əлеуметтік жауапкершілікті (КƏЖ) дамытудың қазіргі тенденцияларын зерделеу, оның маңыздылығын жəне жаһандық бəсекелестіктің ұдайы өсіп отырған жағдайында өнеркəсіптік кəсіпорындардың бəсекеге қабілеттілігін қалыптастыру мен жақсартудағы рөлін анықтау.
   Əдіснамасы. Зерттеу үшін ғылыми жəне публицистикалық əдебиеттерге шолу жасау, статистикалық деректерді талдау бойынша жұмыс жүргізілді, бұл ақпарат жинау əдісі, эмпирикалық жəне статистикалық əдістер сияқты классикалық зерттеу əдістерін қолдануға əкелді.
   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Өнеркəсіпті басқару кəсіпорындарды басқару тəжірибесінде əлеуметтік жауапкершілікті дамыту бойынша тұрақты шараларды қолдану стратегиялық перспективада бəсекелестік артықшылықтарды қамтамасыз ету үшін маңызды. Осыған байланысты машина жасау кəсіпорындардың бəсекелестік артықшылықтарын нығайтудың заманауи факторларын ескере отырып, КƏЖ менеджментінің жаңа тəсілдерін талдау жəне бейімдеу жəне өндірістік əлеует пен КƏЖ тетіктерінің өзара əрекеттесуін талдау машина жасау кəсіпорындарының бəсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудің қажетті шарты болып табылады, осыған орай бұл зерттеудің құндылығын анықтайды.
   Зерттеу нəтижелері. Мақалада өнеркəсіптік кəсіпорындарды стратегиялық дамытуды басқару жүйесінің құрамдас бөлігі ретінде КƏЖ мəселелері қарастырылады, қазіргі нарықтық экономика жағдайында ірі кəсіпорындардың бəсекелестік артықшылықтарын қалыптастырудағы КƏЖ рөлі көрсетіледі. Бəсекелестіктің күшеюі жəне отандық өнеркəсіптік кəсіпорындардың əлеуметтік жау-апкершілігін арттыру жағдайында əлеуметтік саланы дамытудың негізгі проблемалары анықталды.
КƏЖ-ны дамыту Қазақстанда əлеуметтік-бағдарланған нарық моделін табысты қалыптастырудың маңызды шарттарының бірі болып табылатыны жəне Қазақстан Республикасының Үкіметі шеңберінде қабылданған дағдарысқа қарсы шараларды жүзеге асыру бағдарламасына толық сəйкес келетіні дəлелденді. SARS-COVID-2019 пандемиясымен күресу науқаны. Зерттеу нəтижесінде КƏЖ дамуының негізгі бағыттары жəне оның өнеркəсіптік кəсіпорындардың бəсекелестік артықшылықтарын қалыптастыруға əсері анықталды.

   Зерттеу мақсаты. Бұл мақала Қазақстан Республикасындағы білім беру саласында, атап айтқанда дуальды білім беру жүйесінде жобаларды қолдану саласындағы əлемдік тəжірибесін зерттеуге бағыт-талған. Еңбек нарығының қарқынды дамып келе жатқан технологиялары жас мамандарға қойылатын талаптарды күшейтеді, сондықтан авторлар білім беру ұйымдарына еңбек нарығына қажетті жоғары білікті кадрларды дайындауға көмектесетін жаңа басқару тəсілдерін қарастыруды ұсынады. Ұсынылған тəсілдер (болжау, бейімдеу жəне гибридті) барлық қажетті ұйымдастыру мəселелерін шешуге əлеуеті бар жобаларды басқару əдістері мен əдістемелерінің жиынтығын қамтиды.

   Зерттеу əдістемесі «білім берудегі жобаларды басқару», «білім берудегі Waterfall əдісі», «Білім берудегі Agile» жəне «білім берудегі гибридтік тəсіл» түйінді сөздеріне сəйкес ғылыми мақалаларға əдебиеттік шолу арқылы жүзеге асырылды.
   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Зерттеу тақырыбының өзектілігі NEET (Not in Education, Employment, or Training) ұрпақтары арасындағы Қазақстан Республикасындағы жастардың жұмыссыз-дығымен байланысты əлеуметтік мəселені шешудің əлеуетінде. Зерттеудің өзіндік ерекшелігі оқу процесін ұйымдастыру мақсатында, əсіресе Қазақстан Республикасында дуальды оқыту жүйесін ұйымдастыру үдерісінде жобаларды басқару жолдарын ашатын ғылыми зерттеулердің кішкентай мөлшерімен дəлелденген.
   Зерттеудің нəижелері. Мақаланың нəтижелері елде дуальды оқытуды енгізудің белгілі бір кезеңдерінде жобаны басқарудың қажетті жəне сəйкес тəсілдерін қолдану бойынша авторлардың ұсыныстары болып табылады.

   Зерттеу мақсаты – əлемдік білім беру жүйесінің дамуындағы инновациялық тенденцияларды жəне оларды Қазақстанда енгізу мүмкіндіктерін зерделеу.
   Əдіснамасы. Авторлар зерттеу жүргізу кезінде жүйелік, абстрактілік, салыстырмалы зерттеу, сандық мəліметтерді талдау əдістерін пайдаланды. Зерттеудің ақпараттық базасы Ұлттық статистика бюросы жəне басқа да ресми ақпарат көздері, алдыңғы зерттеу нəтижелері бойынша мəліметтерді болып табылады.
   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Қазақстандағы жоғары білім беру жүйесін дамытудың өзекті мəселелері жəне оларды шешу үшін шет мемлекеттердің тəжірибесін қолдану мүмкіндіктері айқын-далды.
   Зерттеу нəтижелері. Шетел мемлекеттерінің тəжірибесі негізінде Қазақстанның жоғары білім беру жүйесін инновациялық дамытуын ілгерілету бойынша ұсыныстар əзірленді.

   Мақалада университеттердің аймақтарды дамытудағы рөлінің құқықтық жəне ұйымдастырушылық мəселелері қарастырылады.
   Зерттеу мақсаты – аймақтардың дамуы бойынша университеттер арасындағы ынтымақтастық модельдерін анықтау.
   Əдіснамасы. Зерттеу барысында Қазақстан Республикасының жеке нормативтік құқықтық актілерін талдаудың логикалық жəне формальды құқықтық əдістері қолданылды. Стратегиялық жоспарлау, заңды тұлғалар ретінде университеттерге меншік құқығы, жоғары оқу орындарының миссиялары жəне қойылған мақсаттарға жету мəселелерін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасы, университеттердің ұйымдастырушылық-құқықтық нысаны, корпоративтік басқару органдары, жоғары оқу орындарының директорлар кеңесінің мүшелеріне қойылатын талаптар зерттелді. Сонымен қатар, бұл зерттеу жоғары білім беруді басқару саласындағы халықаралық басылымдарға жəне тұрақты даму мақсаттарына жетудегі даму стратегияның орнына негізделген.
   Зертеудің бірегейлігі. Зерттеуде IQAA-2020 рейтингтің нəтижелері бойынша Қазақстанның ең үздік университеттеріне талдау жасап осы университеттер мен аймақтар арасындағы өзара байланыстарды құру тəжірибесін көрсеттік. Сонымен қатар, əрі қарай даму жолын анықтау үшін осындай өзара байланыстың жағымды жəне əлсіз жақтары көрсетілген.
   Зерттеу нəтижелері. Зерттеу қазақстандық университеттердің көпшілігі аймақтармен байланыс құру жəне əлеуметтік функцияны орындаудағы рөлін нақты түсінбейтіндігін көрсетті. Университеттердің қоғаммен жүктелген функциясы туралы нақты түсініктің болмауы университеттердің аталған ынтымақтастықта негізгі басымдықтарды көре алмауына əкеледі. Зерттеу осы бағыттағы күш-жігерді жалғастыру үшін маңызды тұжырымдар мен ұсыныстар жасауға мүмкіндік берді. Университеттер бұл өзара əрекеттесуді өз жұмысының маңызды, стратегиялық бағыты ретінде қарастырып, қалыптасқан тəжірибеге сүйенуі керек.

   Зерттеу мақсаты – белгісіздік жағдайында, оның ішінде дағдарыс жағдайында мемлекеттік саясат аясында шағын жəне орта бизнестің өмір сүру стратегияларын зерттеу.
   Əдіснамасы. Осы зерттеуді жүргізу үшін сапалық жəне сандық зерттеу əдістері қолданылды. Шағын жəне орта бизнеске қатысты мемлекеттік саясатқа талдау жүргізу жəне олардың Қазақстандағы жаңа жағдайларға бейімделуі үшін осы зерттеуде бастапқы жəне қайталама деректерді зерттеу əдісі қолданылады. Бастапқы деректер Қарағанды облысының шағын жəне орта бизнес өкілдері арасында социологиялық онлайн сауалнама жүргізу барысында алынды. Сауалнама Google Forms құралын қолдану арқылы жүргізілді, оған 287 микро, шағын жəне орта бизнес кəсіпкерлері қатысты. Сауалнаманың мақсаты мемлекеттік қолдау шараларын, пандемияның салдарын жəне ШОБ-тың өмір сүру стратегияларын зерделеу, сондай-ақ ШОБ-тың оларға қатысты мемлекеттік саясатты түсінуін бағалау болып табылады. Қайталама деректер ашық дереккөздерден алынды: Мемлекеттік органдардың, халықаралық ұйымдардың статистикалық деректері. Таңдалған зерттеу стратегиясының артықшылығы-кəсіпкерлікке қатысты мемлекеттік стратегияға да, белгісіздік жағдайында бизнесті бейімдеуге де жан-жақты талдау жүргізу мүмкіндігі.
   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Шағын жəне орта бизнес экономика үшін əлеуметтік маңызды функцияларды жүзеге асырады. Осы зерттеудің нəтижелері кəсіпкерлікті қолдау саласындағы мемлекеттік саясатты жетілдіру жəне трансформациялау кезінде қолданылуы мүмкін.
   Зерттеу нəтижелері. Осы зерттеу шеңберінде кəсіпкерлік саласындағы мемлекеттік саясаттың ағымдағы ахуалына талдау ұсынылды. ШОБ арасында əлеуметтік сауалнама жүргізу барысында пандемия кезеңінде бизнесті жүргізудегі негізгі қиындықтар анықталды, сондай-ақ мемлекеттік саясат шеңберінде өмір сүрудің негізгі стратегиялары ұсынылды. Жүргізілген саясатты ШОБ цифрландыруды енгізуді ынталандыруға жəне ынталандыруға баса назар аудару бөлігінде ұсынымдар берілді.

   Зерттеудің мақсаты Қарағанды облысының ауылдық аумақтарындағы жергілікті өзін-өзі басқарудың қаржы-экономикалық негіздерін дамыту жағдайларын талдау жəне баға беру болып табылады.
   Əдіснамасы – жергілікті қоғамдастықтар басқару институттарын қалыптастырып жəне бейімдейді, сонымен қатар, осы өңірдің дамуына ықпалын тигізетін саясат пен іс-шараларды қалыптастырады. Жергілікті қоғамдастықтардың əлеуетін жоғарылатудың мүмкіндіктері жергілікті өзін-өзі басқару жəне жоғарғы мемлекеттік органдар деңгейіндегі атқарылатын əрекеттерді келісу, қызметтер жəне ресурстарға қол жетімділік алуға арналған басымдықтарды белгілеу арқылы анықталады.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бюджеттік жүйенің барлық деңгейлеріндегі бюджет қаражатын ескеріп есептелген өңірдің жан басына шаққандағы бюджеттік қамтамасыз етілуі келесі түрде болады,
бұл жағдайда, бюджет шығыстарының қатынасы ел аумағында жоғары тұрған бюджет қаражатының есебінен қаржыландырылатын бюджеттік ұйымдардың əркелкі орналасуымен байланысты əр өңірдегі кірістері осы бюджетке тəуелді болатын халық топтарының қатынасы секілді біршама өзгеше болуы ықтимал.
   Зерттеу нəтижелері – республикадағы өңірлер арасындағы айтарлықтай айырмашылықтарға жəне бірқатар жағдайлардың бірегейлігіне қарамастан, барлық өңірлер үшін көбейту процесінің же-
келеген элементтерінің арасындағы байланыстардың, құрамдауыштардың процестің барлық буындарына ықпалының заңдылықтарының сипаты ортақ болып келеді. Аталған элементтер жəне олардың байланыстарының жиыны репродуктивті циклды құрайды. Сол себепті, автор Қарағанды өңірін сипаттайтын көрсеткіштерді қарастырып отыр, мұнда гипотеза ретінде ауыл шаруашылығының ЖҰӨ-нің нəтижелік көрсеткіші мен қаржылық мүмкіндіктер мен астық жəне бұршақ дақылдарының шығымдылығы сияқты факторлар арасындағы байланыс ұсынылып, дəлелденді. Мемлекеттік басқарудың тиімділігі еліміздің жəне өңірдің тұрақты əлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету жəне халықтың əл-ауқатын арттыру шарттарының бірі екендігі дəлелденді.

   Зерттеу мақсаты: Қарағанды облысының моноқалаларын үлгі ретінде ала отырып, Қазақстандағы өңірлерді дамыту жобаларының мəселесін атқарылған бағдарламалар мен жобалардың мақсаттары мен көрсеткіштерінің осы қалаларға сəйкестігін жəне қаншалықты құнды екенін қарастыру.
   Əдіснамасы. Қазақстандағы өңірлерді дамыту жобаларының эволюциясы мен тиімсіздігінің түп тамырын түсіну үшін Қарағанды облысының моноқалаларын үлгі ретінде ала отырып, сəйкес əдебиет, мемлекеттік бағдарламалар жəне олардың көрсеткіштеріне талдау жасалды. Көрсеткіштерді қайта қарау қажеттілігі жəне жобаларды басқару қағидаларына сəйкес (мүдделі тараптар мен құндылық) негізделген жаңа тəсіл ұсынылды. Кабинеттік талдау əдебиетті қарастыру мен Жобаларды басқару бойынша білім жинағының нұсқаулығын (PMBOK) [1] талдауға негізделіп жасалды.
   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бұл зерттеу өңірлерді дамыту жобаларының моноқалалардағы қазіргі жағдайын, тиімсіздігінің түп тамырын жəне шешу жолдарын айқындайды. Өңірлерді дамыту жобаларының негізгі мақсаттары мен көрсеткіштерінің Қарағанды облысының моноқалаларына сəйкестігі қарастырылды.

   Зерттеу нəтижелері: өңірлерді дамыту жобалары көбіне инфрақұрылымға қатысты жобалардың маңыздылығына мəн берген. Алайда, жобалардың мақсаты экономиканы əртараптандыру еді. Сонымен қатар, барлық моноқалалар үшін сəйкес келе бермейтін біртекті көрсеткіштер мен əдіснама келтірілген. Жүзеге асырылған жобалар жайында мемлекеттік есеп берулер электр жəне су желілеріне қатысты нəтижелерді көрсетеді, бірақ зерттеулер мен БАҚ мақалалары бұл бағдарламалар мен жобалардың тиімділігінің төмендігін жəне олардың негізгі тұтынушылары – жергілікті халыққа əсері мен құндылығының жоқтығын көрсетеді.

   Зерттеу мақсаты – COVID-19 жаһандық пандемиясының Қазақстандағы алтын бағасына əсерін зерттеу.
   Əдіснамасы. Зерттеу жүргізу барысында танымның жалпы ғылыми əдістері мен математикалық əдістер пайдаланылды. Зерттеу статистикалық əдістермен, талдау əдістерімен, модельдеумен, сонымен қатар салыстыру əдісімен жүргізілді. Қазақстандағы 2017-2020 жылдар аралығындағы алтын унциясы бағасы мен доллар индексінің деректері жинақталды. 2020 жылдың қаңтар айы мен 2021 жылдың желтоқсаны айы аралығындағы Қазақстандағы айлық COVID-19 короновирустық инфекциясын жұқтыру саны мен сатылған алтын құймалар саны бойынша мəліметтер алынды.
   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Мақалада COVID-19 пандемиясының алтын нарығына əсері зерделеніп, алтын бағасы мен сатылған алтын құймалар санына экономикалық жəне статистикалық талдау жасалған. Алтын бағасының соңғы 5 жылда өзгерісі мен сатылған алтын көлемі анықталған. Дағдарыс жағдайында алтынның бағасының сұранысқа əсерінің корреляция-регрессиялық талдауының нəтижесі көрсетілген.
   Зерттеудің нəтижелері. Талдау нəтижесінде пандемиядан болған короновирустық инфекцияны жұқтыру санының алтын бағасында өзгерістер туғызғаны анықталды. Зерттеудегі корреляция-регрессиялық талдау нəтижесінде коронавирус індетінің артуы алтын бағасының жоғарыларуы мен сатылған алтын құймалар санына əсер еткендігін көрдік. Шарықтап тұрған бағаға қарамастан, алтынға деген сұраныс төмендемей керісінше əсер еткенін анықтадық.