Зерттеудің мақсаты: Қазақстан жəне Ресей мемлекеттерінің сауда-экономикалық байланыстарының маңызын айқындау, ағымдағы жағдайын бағалау жəне даму перспективасын анықтау.

   Əдіснамасы: зерттеудің теориялық-əдіснамалық негізін жүйелік бағалау, талдау мен синтездің жалпы ғылыми əдістері, экономикалық-статистикалық жəне салыстырмалы талдау, сондай-ақ екі елдің сауда-экономикалық ынтымақтастығының стратегиялық маңыздылығын анықтайтын SWOT-талдау əдістері құрайды.

   Зерттеудің бірегейлігі/құндылығы: геосаяси жəне интеграциялық үдерістер жағдайында Қазақстан мен Ресей мемлекеттерінің сауда-экономикалық байланыстарының маңызы, қазіргі жағдайы мен болашағы бойынша зерттеулер жүргізілді. Соның негізінде екі елдің ынтымақтастығының күшті жəне əлсіз тұстары, мүмкіндіктері мен қауіп-қатерлері сараланып, стратегиялық даму бағыттар анықталды. Сонымен қатар сауда экономикалық ынтымақтастықты дамыту резервтері мен тиімділігін арттыру бағыттары ұсынылды.

   Зерттеу нəтижелері: Қазақстан мен Ресейдің сауда-экономикалық байланыстарына кешенді талдау нəтижесінде қазіргі жағдайына объективті баға беріліп, даму болашағы айқындалды. Жоғары технологиялар салаларында екі ел арасындағы ынтымақтастықты дамыту жолдары анықталды. Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде сауда байланысын дамыту, өткізу нарығының əлеуетін ұтымды пайдалану мəселелері нақтыланды.

   Зерттеудің мақсаты – үй жағдайында өзінің қарт туыстарына тегін күтім жасайтын адамдардың қажеттіліктері мен жұмыс жүктемесін анықтау.

   Əдістемесі – Қазақстанның қалалық жəне ауылдық жерлерінің 201 тұрғындары арасында ашық жəне жабық сұрақтармен электрондық жеке сауалнаманы қамтитын аралас əдіс қолданылды.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – қарт туыстарына күтім жасау бойынша ақы төленбейтін еңбекпен айналысатын адамдардың қажеттіліктерін анықтауға жəне уақытын пайдалануға бағытталған Қазақстандағы алғашқы зерттеу.

   Зерттеу нəтижелері – сауалнама үйде қарт адамға күтім жасайтын адамның əлеуметтік-демографиялық портретін жасауға, үй шаруашылықтарындағы институционалдық, ақылы жəне тегін күтімнің үлесін анықтауға, ерлі-зайыптылар арасындағы үй жүктемесін бөлуге жəне отбасылардағы гендерлік теңдікті қабылдауға мүмкіндік берді. Зерттеу көрсеткендей, жақын адамдарына үйде күтім жасайтын адамдардың негізгі қажеттіліктеріне мыналар жатады: жəрдемақылар, төлемдер мен жеңілдіктер, мемлекеттің əлеуметтік қызметкерінің қызметтері /күтім бойынша көмекшінің қызметтерінің құнын өтеу, қомақты зейнетақы, қамқоршының қоғамдық мəртебесін көтеру, тегін дəрі-дəрмектер жəне медициналық қызмет көрсету. Қазақстанда қарттарға күтім жасау бойынша институционалдық қызметтердің тапшылығы анықталды жəне ұлттық күтім жүйесін дамыту бойынша ұсыныстар жасалды.

   Зерттеудің мақсаты – жеке табыс салығының қолданыстағы тəжірибесін бағалау, пропорционалды мөлшерлемені прогрессивті шкаламен ауыстыру қажеттілігін негіздеу.

   Əдіснамасы – зерттеудің теориялық жəне əдіснамалық негізі жүйелік тəсіл принциптеріне жəне деректерді салыстырмалы, сандық жəне сапалық талдау мен экономикалық жəне статистикалық өңдеу əдістеріне негізделген.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – жеке табыс салығы бойынша прогрессивті шкаланы енгізудің орындылығының ғылыми негіздемесі, экономикалық-математикалық есептеулер негізінде авторлық ставкалар шкаласын əзірлеу.

   Зерттеу нəтижелері – республикада жеке табыс салығын есептеудің қолданыстағы тəжірибесі қолданыстағы 10 % бірыңғай мөлшерлемені алмастыратын прогрессивті шкаланы түзетуді жəне енгізуді талап етеді. Прогрессивті шкаланы енгізу əлеуметтік тəуекелдерді азайтуға, əлеуметтік теңсіздікті жоюға жəне бюджетке салық түсімдерін арттыруға ықпал етеді.

   Бұл мақалада Қазақстан Республикасының демографиялық жағдайының қазіргі жағдайы адам əлеуетінің сапасы жəне адам ресурстарының тиімділігін арттыру контекстінде қарастырылады.

   Зерттеудің мақсаты – Қазақстан Республикасындағы қазіргі демографиялық жағдайға талдау жасау, елдің алдында тұрған негізгі тенденциялар мен міндеттерді көрсету, демографиялық саясат пен тəжірибені жетілдіру бойынша ұсыныстар беру.

   Əдістеме. Зерттеу əдістері экономикалық-статистикалық жəне корреляциялық-регрессиялық талдаулар болып табылады. Мақалада шындықты түсінудің жалпы əдістері де қолданылады: жалпылау, салыстыру жəне сипаттау.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Авторлар құрылымдық өзгерістер мен географиялық жағдайлар контекстінде 2012-2023 жылдар аралығындағы Қазақстан халқының статистикалық деректеріне талдау жасаған. Сондай-ақ авторлар əлемнің жекелеген елдері мен Қазақстан Республикасындағы табиғи өсімге салыстырмалы талдау жасады.

   Зерттеу нəтижелері. Туудың жəне халықтың табиғи өсуінің негізгі факторлары анықталды. Экономикалық, əлеуметтік жəне саяси қайта құруларға байланысты елдің демографиялық профилінің өзгеруіне назар аударылады. Бүгінгі таңда Қазақстанның демографиялық саясатын айқындайтын құқықтық актілердің тізімі берілген. Жан басына шаққандағы жіө жəне тағайындалған мемлекеттік əлеуметтік төлемдердің орташа мөлшері сияқты факторлардың корреляциялық жəне регрессиялық талдауы жүргізілді. Авторлар сонымен қатар отбасын жоспарлау жəне халықты көбейту үшін ортаны қалыптастыратын диаграмманы ұсынады. Бұл схема Қазақстан Республикасындағы табиғи көбею процесін анықтайтын элементтерден тұрады. Зерттеу нəтижелеріне негізделген қорытындылар мен практикалық ұсыныстар берілген жəне осы тақырыпты тереңдетіп зерттеудің одан əрі бағыттары көрсетілген. Мақалада авторлар Қазақстандағы демографиялық саясатты жүзеге асыруда кешенді көзқарас қажеттігін де атап көрсетеді.

   Зерттеудің мақсаты – Қазақстандық тұрғын үй жылжымайтын мүлік нарығының жай-күйін сипаттау, оның даму ерекшеліктері мен үрдістерін анықтау.

   Зерттеу авторлары тұрғын үй жылжымайтын мүлік нарығын сипаттайтын негізгі көрсеткіштерді, сондай-ақ ипотекалық несие нарығында болып жатқан процестерді талдауға ерекше назар аударады.

   Зерттеу əдістемесі – зерттеу экономикалық жəне статистикалық талдау əдістерін, графикалық əдісті, сипаттау жəне жалпылау əдісін қолдана отырып жүргізілді. Зерттеу көздері Қазақстан Ұлттық Банкінің ресми статистикалық материалдары, консалтингтік компаниялар мен қаржы ұйымдарының талдамалық шолулары, «Krisha.kz» жылжымайтын мүлік жөніндегі платформалар жəне жылжымайтын мүлік бойынша ақпараттық портал «Kn.kz», қазақстандық жəне шетелдік авторлардың ғылыми зерттеулері, сондай-ақ ғылыми-практикалық конференциялардың материалдары болды.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – авторлар соңғы жылдары Қазақстан Республикасының тұрғын үй жылжымайтын мүлік нарығының жағдайы мен мəселелеріне толық талдау жүргізіп, оның болашақ дамуы туралы болжамдар берді.

   Зерттеу нəтижелері. Соңғы жылдардағы қазақстандық тұрғын үй жылжымайтын мүлік нарығының қазіргі жай-күйін зерттеу жəне талдау нəтижелері бойынша авторлар тұрғын үй нарығын дамытудың проблемаларын анықтап, өзекті тенденцияларын анықтады, сондай-ақ оның болашақ дамуы туралы болжамдар берді. Ғылыми мақаланың нəтижелері жылжымайтын мүлік агенттіктері, сала мамандары, сондай-ақ жылжымайтын мүлік нарығын зерттеу мəселелерімен айналысатын ғылыми қауымдастық үшін пайдалы болуы мүмкін.

   Зерттеудің мақсаты – Қытайдың тікелей инвестициясының Қазақстанның энергетика саласына əсерін бағалауға бағытталған, қандай энергия көздері қосымша инвестицияны қажет ететінін анықтауға мүмкіндік береді, сондай-ақ Қазақстанның энергетика саласында инвестициялаудың орындылығын зерттеу үшін қажетті энергетикалық қызметтерге сұраныс деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.

   Əдістемесі – Қытайдың тікелей инвестициясының Қазақстанның энергетика саласына ықпалының регрессиялық моделі құрылды. Қытайдың тікелей инвестициясының Қазақстанның энергетика саласына əсері төрт шама бойынша зерттеледі: Қазақстанға таза тікелей шетелдік инвестиция, Қазақстанның ЖІӨ (жалпы ішкі өнім), Қытайдың Қазақстанға тікелей инвестициясы жəне Қытайдың Қазақстанның энергетика саласына тікелей инвестициясы.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Қытайдың Қазақстанның энергетикалық саласына тікелей инвестиция салуы басқа факторлармен салыстырғанда Қазақстанның энергетикалық саласына маңыздырақ əсер етуі мүмкін, бұл Қазақстанға шетелдік, əсіресе қытайлық капиталмен ынтымақтасуға мүмкіндік береді.

   Зерттеу нəтижелері. Қазақстандағы таза тікелей шетелдік инвестициялардың, Қазақстанның ЖІӨ-нің, Қытайдың Қазақстанға тікелей инвестициясының жəне Қытайдың Қазақтанның энергетикалық саласына тікелей инвестициясының Қазақстандағы энергетиканың дамуына əсері айтарлықтай жəне оң байланыста екенін көрсетеді.

   Зерттеу мақсаты – «цифрлық көшпенділердің» географиялық ұтқырлығының серпінімен ерекшеленетінің есепке ала отырып, экономикалық ахуалына, еңбек нарығындағы ықпалына талдау жасау
Экономиканы цифрландыру жағдайында дəстүрлі емес жұмыспен қамту мəселелерін зерделеу.

   Əдіснама: жұмыста цифрлық көшпенділер, фрилансерлер мен өзін-өзі жұмыспен қамтушылар арасындағы салыстырмалы талдау пайдаланылды, нəтижесінде олар қашықтан бейстандартты жұмыспен қамтылу сияқты ортақ қасиетпен қиылысушы жиындар қалыптастыратыны анықталды. Цифрлық көшпенділерді зерттеуде нетнографиялық тəсіл қолданылады, оған онлайн иммерсивті өзара əрекеттестік, сайттар, форумдар, блогтардың контент талдауы т.б. əдістер кіреді.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы: жарияланымдардың көптігіне қарамастан, цифрлық көшпенділер феноменін зерттеуге қатысты бірқатар қиындықтар орын алуда. Мақалада «цифрлық көшпенділер» дефинициясы, олардың болмыстық сипаттамалары, өзін-өзі жұмыспен қамтушылар мен фрилансерлерден айырмашылықтары қарастырылады. Ақпараттық, технологиялық, басқарушылық қолдауды қамтамасыз ететін, түрлі қызмет түрлерін көрсететін «цифрлық көшпенділердің» қазіргі еңбек нарығындағы маңызды рөлі негізделеді.

   Зерттеу нəтижелері: Халықтың ұтқырлық деңгейінің көтерілуі еңбек нарығында жұмыспен қамтудың жаңа формасының пайда болуын ынталандырды. «Цифрлық көшпенділер» білім жəне кəсіби даярлықтың жоғары деңгейімен; өндіріс саласын жəне материалдық емес өндіріс саласындағы қызмет көрсетулерді таңдаудағы айтарлықтай еркіндігімен ерекшенеледі. Ковидтен кейінгі жағдайда «цифрлық көшпенділер» жоғалтылған жұмысшылардың орнын толтыруға ықпал етуі мүмкін.

   Зерттеу мақсаты – экономика саласындағы еңбек қатынастарындағы гендерлік бөлінушілік пен кəсіби сегрегацияға байланысты зерттеулерге əдеби шолу жасау, еңбек нарығындағы гендерлік алшақтықтың детерминантын анықтау жəне Қазақстанда əйелдерге байланысты дискриминация деңгейін бағалау.

   Мақалада гендерлік экономика, оның ішінде еңбек нарығындағы гендерлік сегрегация əдіснамасының қалыптасуы мен дамуының негізгі мəселелері көрсетілген. Шетелдік жəне отандық экономистердің зерттеулерінде қолданылған гендерлік экономиканың негізгі теориялық тұжырымдамалары сарапталды.

   Зерттеу əдіснамасы – тарихи талдау, фактологиялық (статистикалық) талдау жəне болжау əдістері.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – Қазақстанның еңбек нарығындағы гендерлік теңсіздікке байланысты зерттеулерге шолу жасау арқылы, қазіргі гендерлік сегрегация мəселелерін анықтау.

   Зерттеу нəтижелері: əдеби шолу барысында еңбек нарығындағы гендерлік сегрегация туралы əртүрлі тұжырымдамалар бар екені анықталды. Зерттеудің басым бөлігі Қазақстандағы гендерлік экономиканың қолданбалы мəселелерін шешуге арналған, ал шетелдік экономистер құрастырған əдіснамалық құралдар қазақстандық шындықты зерттеуге лайықты емес екенін көреміз. Еңбек нарығындағы гендерлік дискриминация бойынша зерттеулердің көпшілігі, əсіресе отандық зерттеулер практикалық сипатта жүргізіледі. Сонымен қатар, көптеген авторлардың бұл мəселеге деген қызығушылығы эпизодтық сипатта ғана екені байқалады, яғни жүйелі зерттеулердің нəтижелері аз.

   Теңдік пен əділеттілік əлеуметтік дамудың негізгі қағидалары болып табылатын қазіргі əлемде жұмыс орнындағы гендерлік теңдік мəселесі ерекше өзектілікке ие. Бұл мақала əйелдердің мансаптық дамуында кездесетін гендерлік кедергілерді қарастырады жəне олардың көшбасшылық рөлдердегі ұстанымдарын нығайту үшін тиімді қолдау бағдарламаларын зерттейді.

   Зерттеу мақсаты – басшы лауазымдарға гендерлік кедергілерді талдау жəне əйел басшыларды қолдау бағдарламаларының тиімділігін бағалау.

   Əдіснамасы – салыстыру, жүйелеу жəне статистикалық талдау сияқты талдау əдістерін қолданудан тұрады.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – құрылымдық жəне институционалдық, сондай-ақ жеке жəне əлеуметтік-мəдени аспектілерді ескеретін мансаптық өсудегі гендерлік теңсіздік мəселесіне кешенді көзқарас.

   Зерттеу нəтижелері – мансаптық өсудегі гендерлік кедергілерді жою үшін ұйымдар мен мемлекеттік құрылымдар үшін нақты стратегиялар мен ұсыныстарды тұжырымдау болып табылады. Бұған тиімді тəлімгерлік жəне демеушілік бағдарламаларды əзірлеу, білім беру жəне оқыту бағдарламаларын құру жəне гендерлік бейімділік пен стереотиптерді азайту үшін корпоративтік мəдениетке өзгерістер енгізу кіреді. Мақалада келтірілген ұсыныстар гендерлік теңдік саясатын қалыптастыру жəне əртүрлі ұйымдар мен салаларда əділ жəне инклюзивті жұмыс ортасын құру үшін пайдаланылуы мүмкін.

   Зерттеудің мақсаты – тұрақты түлектер қауымдастығын анықтайтын критерийлерге жəне олардың университеттің жұмысына жəне кеңірек экономикалық жəне басқару тəжірибесіне əсеріне назар аудара отырып, Біріккен Ұлттар Ұйымының Тұрақты даму мақсаттарына (SDG) қол жеткізудегі университет түлектері қауымдастығының рөлін зерттеу.

   Əдістемесі. Түлектердің тұрақты ассоциацияларын сипаттайтын критерийлерді түсіндіруге баса назар аударылады. Бұл терең сұхбат пен сараптамалық бағалауды қоса алғанда, сапалы зерттеу əдістерін қолдана отырып, жан-жақты талдаумен толықтырылады.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – зерттеу университет түлектері қауымдастығы мен тұрақты даму мақсаттарының қиылысына бағытталған, зерттеу тақырыбы академиялық дискурста шектеулі назар аударылған сала болып табылады. Бұл зерттеу жан-жақты талдаулар мен практикалық
ұсыныстарды ұсына отырып, университеттер үшін, əсіресе қазақстандық контекстте, олардың жаһандық тұрақты даму мақсаттарымен стратегиялық сəйкестігін арттыру үшін құнды түсініктер
ұсынады.

   Зерттеу нəтижелері түлектер ассоциацияларының тиімділігін анықтайтын критерийлер бойынша сарапшылардың көзқарастарын түсінуге мүмкіндік береді. Алынған тұжырымдар математикалық есептеулермен мұқият негізделген жəне Түлектер ассоциацияларының болашақ күш-жігерін нығайтуға бағытталған нақты ұсыныстарға құйылады. Зерттеу қазіргі академиялық Əлемдегі экономикалық жəне басқару практикасы үшін практикалық идеялар мен қорытындыларды ұсына отырып, Қазақстандағы университет шеңберінде контексттендіріледі.

   Зерттеу мақсаты – көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру сыныбы бойынша бонус-малустың тиімділігін бағалау жəне шет елдерінің тəжірибесіне тəн азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандырудың тұжырымдамалық негіздерін бөліп көрсету, сонымен қатар осы сақтандыруды жүргізу шарттарын жетілдіру бойынша ұсыныстар əзірлеу болып табылады.

   Əдіснамасы – зерттеудің əдіснамалық негізі ретінде шет елдік ғалым-экономистердің еңбектері мен жариялымдары, жалпы ғылыми жəне жеке ғылыми таным əдістерінің кешені (аналитикалық, жүйелік əдіс, талдау, синтез, салыстыру жəне т.б.) қолданылды.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандырудың қолайлы мəндерінде оның теңгерімділігін қамтамасыз ету мақсатында бонус-малус жүйесін жаңғыртудың əдіснамалық тəсілдерін қарастырып жəне қазақстанның сақтандыру нарығында пайдаланудың орындылығы мен мүмкіндігімен айқындалады.

   Зерттеу нəтижелері – отандық сақтандыру компанияларының əр түрлі санаттағы сақтанушылардың тəуекел дəрежесі мен мүдделерін ескеретін сақтандыру тарифтерін саралаудың оңтайлы тəсілдерін қолдану жəне сақтандыру қызметтерін тұтынушылардың кең ауқымы үшін тарифтердің қолжетімділігін сақтау қарыстырылған.

   Зерттеу мақсаты. Капитал құрылымының өнеркəсіп саласында қызмет атқаратын қазақтандық шағын компаниялар қызметінің нəтижесіне əсерін анықтау.

   Зерттеу проблемасы. Зерттеуде талдауға алынатын мəселе: капитал құрылымы өнеркəсіп саласында қызмет атқаратын қазақстандық шағын компаниялардың қызмет нəтижесіне əсер ме?

   Зерттеу əдістемесі. Бұл зерттеуде 2012-2022 жылдар аралығындағы жылдық есептіліктер негізінде Қазақстанның 30 шағын өнеркəсіп саласындағы компаниялардың деректері пайдаланылды. Зерттеуде қолданылатын тəуелді айнымалы ретінде жалпы қарыз коэффициенті қарастырылады. Табыстылық көрсеткіші, бизнес-тəуекел, салық үнемділігі жəне компанияның жасы тəуелсіз айнымалылар ретінде алынды. Деректерді талдау үшін статистика, корреляция жəне көпөлшемді регрессия қолданылды.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Капитал құрылымы табыстылық, салық ауыртпалығы, бизнес-тəуекелі факторларына тəуелді екені анықталды. Кəсіпорын жасының қарыз капиталына айтарлықтай əсері анықталмады.

   Зерттеу нəтижелері. Бұл зерттеу дамушы елдердегі капитал құрылымының факторлары мен өнеркəсіп саласында қызмет атқаратын шағын кəсіпорындардың қаржылық жағдайы туралы əдебиеттерді толықтырады. Сонымен қатар, зерттеу тəуекелдерді төмендету мақсатында қарыз капиталын қолданудың компания табыстылығын арттыру үшін потенциалды мүмкіндіктерін зерттеп білуге бағытталады.