Зерттеудің мақсаты – мемлекеттік жоспарлау мен басқарудың проблемалық мәселелерін талдау. Жобаларды басқарудың отандық және әлемдік тәжірибесін талдау негізінде ұлттық басымдықтар мен ұлттық жобалар түріндегі жобаларды басқару технологияларына көшу жоспарланған нәтижелерге барабар қол жеткізуге мүмкіндік бермейтіні дәлелденді. Экономиканы инновациялыққа айналдыру міндетін тиімді шешу үшін шешімдерді қолдаудың кіріктірілген зияткерлік жүйесі бар мемлекеттік даму бағдарламаларын қалыптастыру мен іске асырудың жаңа әдіснамасын құрудың жалпы тәсілдері ұсынылды.

Әдістемесі. Мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құжаттардың мазмұндық, ретроспективті, салыстырмалы талдаулары қолданылды; экономикалық жүйелердің қазіргі теориясының тәсілдері, ақпараттық экономика және оның әлеуметтік-экономикалық жүйелерді басқарудың қолданбалы шешім-дері, экономикалық және математикалық модельдеу әдістері, шешімдерді қабылдауды қамтамасыз ету жүйелерін әзірлеу принциптері, бағдарламалар мен жобаларды басқару.

Зерттеудің бірегейлігі/құндылығы экономиканы инновациялыққа айналдыру жағдайында Қазақстан Республикасының мемлекеттік даму бағдарламаларын басқару жүйесін қалыптастырудың теориясы мен әдістемесін әзірлеуде/толықтыруда.

Зерттеу нәтижелері. Талдау негізінде Қазақстанда мемлекеттік жоспарлау мен басқару жүйесіне жүйелі көзқарас қалыптаспағаны туралы дәлелді қорытынды беріледі; Ұлттық жобалар түрінде ұсынылған жобаларды басқару әдістеріне қолданбалы көшу күтілетін нәтижелерді әкелмейді, бұл мемле-кеттік даму бағдарламаларының және бәсекеге қабілетті және инновациялық экономиканы дамытудың ұлттық жобаларының мақсаттарына қол жеткізуді қиындатуы/алмауы мүмкін. оны әртараптандыру са-ясаты. Авторлар шешім қабылдауды қолдаудың кіріктірілген интеллектуалды жүйесі бар мемлекеттік даму бағдарламаларын қалыптастыру мен іске асырудың жаңа әдістемесі түрінде осы жүйелі мәселені шешудің ғылыми негізделген тәсілі бойынша ұсыныстар жасайды.

Зерттеу мақсаты. Республиканың әлеуметтік-экономикалық, демографиялық және ақпараттықтехнологиялық салалардағы қазіргі даму тенденцияларын талдау негізінде Қазақстанда бірлесіп тұтыну экономикасын дамытудың шарттары мен факторларын анықтау.

Әдіснамасы. Зерттеу әдістемесі жалпы ғылыми әдістерді, соның ішінде жалпы ғылыми әдістерді қолдануға негізделген (талдау, синтез, аналогия) және теориялық (гипотетикалық, абстракция, жалпылау) әдістері. Зерттеу республикада бірлескен тұтыну экономикасының дамуы жалпы әлемдік тенденцияларға сәйкес келеді және экономикалық дамыған елдерде орын алатын даму заңдылықтарына бағынады деген гипотезаға негізделген.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Жұмыс алғаш рет Қазақстан Республикасында бірлескен тұтыну экономикасының даму жағдайларын талдауға, оларды демографиялық, әлеуметтік-экономикалық және ақпараттық-технологиялық көрсеткіштердің кең спектрінің өзгеру тенденцияларымен байланыстыруға бағытталған. Бұл елдің шерингтік экономиканы дамытуға дайындық дәрежесін объективті бағалауға ықпал етеді. Бұл ретте NRI желілік дайындық индексін талдауды қоса алғанда, технологиялық құрамдас бөлікке ерекше назар аударылды. Бұл бірлескен тұтыну экономикасын дамыту контекстінде Қазақстан алдында тұрған ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу бойынша технологиялық сынтегеуріндерді бөліп көрсетуге және бағалауға мүмкіндік берді.

Зерттеу нәтижелері. Мақалада Қазақстандағы ортақ экономиканы кеңейтудің алғышарттарын сипаттайтын көрсеткіштер динамикасын талдау нәтижелері берілген. Авторлар халықтың саны, күтілетін өмір сүру ұзақтығы, урбанизация деңгейі, жан басына шаққандағы ЖІӨ және желіге дайындық индексі (NRI) сияқты көрсеткіштерді атап көрсетеді. Талдау қоғамның табыстары бойынша стратификация деңгейін де қамтиды. Сондай-ақ Қазақстан халқының табысының көлемі мен сипаты бойынша қоғамның стратификация деңгейі де талданды. Қорытынды Қазақстанда ортақ экономиканы жедел дамыту үшін жағдайлардың бар екенін көрсетеді, бірақ цифрландыруды технологиялық қамтамасыз етуде әлсіз позициялар бар, бұл анықталған кемшіліктерді жоюды талап етеді.

Зерттеу мақсаты – Қазақстанда көмірсутекті және жаңартылатын энергия көздерінің дамуын талдау және Қазақстанда энергетиканың даму әлеуетін анықтау. Қазақстан мен Қытайдың энергетикалық саясатты дамыту жөніндегі стратегияларын түсіну және салыстыру негізінде екі ел арасындағы болашақ ынтымақтастықтың бағытын айқындау.

Әдіснамасы – ғылыми жұмыста теориялық және салыстырмалы талдау әдістері қолданылды. Энергетикалық саясаттың теориялық негізін зерттеу үшін оның өзектілігі мен салдарын тереңірек түсіну үшін теориялық талдауды қолдану. Салыстырмалы талдау әдісі «Жасыл көпір» және «жасыл Жібек жолы» экологиялық бастамасының ұқсастықтары мен айырмашылықтарын тереңірек түсінуге, сондай-ақ зерттеу пәнінің күрделілігін білуге көмектеседі..

Зерттеудің бірегейлігі/ құндылығы – «Бір белдеу және бір жол» бастамасы шеңберінде энергетикалық ынтымақтастық өте маңызды элемент болып табылады және Қазақстан мен Қытай арасындағы Тұрақты энергетикалық ынтымақтастықты белсенді дамыту екі елде де энергетикалық ауысуды іске асыру үшін оң мәнге және ұсынымдарға ие.

Зерттеу нәтижелері – Қазақстандағы мұнай-газ саласын және жаңартылатын энергетиканы дамытуды зерттеу Қазақстанда дәстүрлі және жаңартылатын энергетиканы дамыту мен саяси қолдау үшін үлкен әлеует бар екенін көрсетті. Тұрақты энергетикалық ынтымақтастық екі елдің экологиялық бастамаларын біріктіруді, ашық ақпарат арналарын құруды және энергетикалық жобаларды әзірлеуді талап етеді.

Зерттеудің мақсаты – жоғары дамыған елдермен бәсекеге қабілетті болу мақсатында Қазақстанның органикалық ауыл шаруашылығын дамытуды қолдау үшін жасыл маркетингтің пайдалы стратегия болуы мүмкін екенін анықтау.

Әдістеме. Қазақстанның органикалық ауыл шаруашылығы жерлерінің эволюциясы мен қәзіргі таңдағы ерекшеліктері туралы зерттеу деректерін ескере отырып, синтез, салыстыру және статистикалық талдау сияқты зерттеу әдістері қолданылады.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – органикалық ауыл шаруашылығының тұрақтылығында жасыл маркетинг стартегиясы өзекті болып табылады, себебі ауыл шаруашылығының дамуына айтарлықтай әсер етеді. Бұл зерттеу деңгейіне байланысты Қазақстанның органикалық ауыл шаруашылығы нарығындағы жасыл маркетингті зерттеу бойынша бағытталған.

Зерттеу нәтижелері. Зерттеу органикалық ауыл шаруашылығындағы жасыл маркетинг стратегиясын қолдау мен мүмкіндіктерін кеңейту үшін маңызды тұжырымдарды анықтады. Бұл нәтижелер органикалық ауыл шаруашылығы саласындағы тұрған мәселелерді түсінуге ықпал етеді және оларды шешу туралы ұсыныстар береді.

Зерттеу мақсаты – Қазақстан аймақтарындағы демографиялық өткелдің ерекшеліктерін анықтау.

Әдіснамасы. Зерттеу Қазақстан аймақтарындағы 2000 және 2022 жылдарға арналған туудың, өлімнің және табиғи өсімінің жалпы көрсеткіштерін, сондай-ақ 2023 жылдың басындағы аймақтар бойынша халықтың жыныстық және жас құрылымын салыстыру негізінде жүргізілді. Халықтың ұдайы өндірісінің жалпы көрсеткіштерінің мәндеріне байланысты Қазақстан аймақтары 5 топқа бөлінеді. Сол сияқты аймақтар Г.Зунберг шкаласы бойынша халықтың ұдайы өндірісінің құрылымының түріне қарай топтастырылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Алынған мәліметтер Қазақстан аймақтарындағы халықтың ұдайы өндірісінің жағдайын бағалауға және оларды демографиялық өткелдің позициясынан жіктеуге мүмкіндік берді.

Зерттеу нәтижелері. Зерттеу нәтижелері аймақтар арасындағы демографиялық жағдайдағы айтарлықтай сәйкессіздікті де, оның 2000 жылдан 2022 жылға дейінгі өзгеруін де көрсетті. Осылайша, 2000 жылы табиғи өсімінің жалпы көрсеткіші бойынша аймақтардың үштен бірінен астамы (16-ның 6-ы) бірінші топқа (табиғи өсімінің төмен деңгейі), ал 2022 жылы – тек бесінші бөлімі (20 аймақтың 4-і) кірді. Зунберг шкаласы бойынша аймақтарды топтастыру нәтижелері аймақтарды табиғи өсімінің жалпы көрсеткіші бойынша топтастыру нәтижелерімен жақсы салыстыруды көрсетті. Айырмашылық Зунберг шкаласы бойынша аймақтарды топтастыру аймақтарда ұзақ уақыт бойы қалыптасқан жағдайды көрсететінімен, ал аймақтарды табиғи өсімінің жалпы көрсеткіші бойынша топтастыру тек 2022 жылға арналған жағдайды көрсететіндігімен түсіндіріледі.

Зерттеудің мақсаты: Қазақстанның тұрақты даму жағдайында экологиялық туризм саласын дамытудың ағымдық бағыттары сипатталып, рекреациялық және туристік инфрақұрылымдарды жаңғырту мен экологияландыру мәселелелерін талдау.

Әдістемесі: мақалада Қазақстанда экологиялық туризмді дамыту бойынша басым бағыттары мен «жасыл» экономика негізінде туристік қызметті экологияландырудың тәсілдері қарастырылған. Зерттеулер аналитикалық талдау, сараптамалық бағалау, сипаттау, статистикалық шолу негізінде жүргізілген.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы: табиғи ресурстарды қорғау және азаматтардың қауіпсіздігі туризм саласындағы жүргізліп отырған мемлекеттік саясаттың басым бағыты болып табылады. Сондықтан экологиялық сертификаттауды әзірлеу арқылы мүдделі тараптарға құнды мағлұматтар мен жүзеге асырылатын жоспарларды ұсынуға бағытталған.

Зерттеу нәтижелері: Қазақстанда экотуризмді дамытуда экологиялық сертификаттау бағдарламаларын енгізу туристік аймақтардың имиджін қалыптастыруға оң әсерін тигізіп, олардың халықаралық нарықтағы танымалдылығын арттырады. Туризм саласында экологиялық сертификаттау жүйелері мен бағдарламаларын енгізу жаңа саяхатшыларды тарту үшін экологиялық ақпаратты ұсынудың тиімді тәсілі ретінде қолдануға негіз бар. Сол арқылы аймақтарда туризмді қарқынды дамытудың бағыты бойынша ағымдық мәселелерді айқындауға ықпал етеді және ұтымды шешім шығару бойынша ұсыныстар береді.

Бұл мақалада экономиканың барлық секторлары үшін қызметкерлерді ынталандырудың жалпы заманауи үрдістері көрсетілген.

Зерттеудің мақсаты – қазіргі экономикадағы еңбек мотивациясының барлық ағымдағы тенденцияларын анықтау және салыстыру.

Зерттеудің әдістемелік негізі – ғылыми әдебиеттерді талдауда қолданылған жалпылау, топтастыру және салыстыру әдістері. Салыстырмалы кестені құру және зерттеу нәтижелерін талқылау кезінде заманауи тенденцияларды зерттеу әдісі – талдау және синтез әдістері қолданылды. Барлық жинақталған ғылыми әдебиеттерді қорытындылау нәтижесінде персоналды ынталандырудың 5 заманауи тенденциясы анықталды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Болашақта персоналды басқару саласындағы осы заманауи тенденцияларға сүйене отырып, әртүрлі қызмет салаларындағы кәсіпорындардың қызметкерлерін ынталандырудың тиісті әдістемесін әзірлеуге болады. Оны жүзеге асыру жұмысшылардың еңбек өнімділігін және жалпы алғанда өндірістік қызметтің тиімділігін арттырады. Әртүрлі мәдениеттер мен секторлардағы тенденциялардың салыстырмалы талдауын қолдана отырып, кез келген ұйым өзінің ерекшеліктеріне негізделген мотивацияның неғұрлым қолайлы әдісін таңдай алады.

Зерттеудің негізгі нәтижелері тенденциялар мен олардың пайда болу себептері, олардың негізгі белгілері және қай салаларды қамтитыны туралы ақпарат болды. Сондай-ақ ірі ұйымдарды мысалға ала отырып, трендтердің нақты жағдайлары келтірілді. Сонымен бірге, терең зерттеу жүргізу арқылы бұл трендтердің әр түрлі саладағы және мәдениеттегі айырмашылықтары анықталды.

Түйін сөздер:

персоналды ынталандыру, қызметкерлерді ынталандыру жүйесі, мотивациялық факторлар, геймификация

Зерттеудің мақсаты: сыбайлас жемқорлықтың елдің экономикалық қызметіне әсерін талдау болып табылады, екі негізгі аспектіге ерекше назар аударылады: әлеуметтік теңсіздік және тұрақты экономикалық даму. Осы зерттеу шеңберінде сыбайлас жемқорлық тәжірибелері экономикалық ресурстардың бөлінуіне және әртүрлі әлеуметтік топтардың мүмкіндіктеріне, сондай-ақ ел экономикасының орнықты дамудың ұзақ мерзімді сын-қатерлеріне бейімделу қабілетіне қалай әсер ететінін жүйелі түрде зерделеуге әрекет жасалады. Зерттеу сыбайлас жемқорлықтың экономикалық процестерге кері әсерін тигізетін, әлеуметтік алшақтықтарды тереңдетуге және тұрақты даму негіздерін бұзуға әкелетін тетіктерді анықтауға бағытталған. Сыбайлас жемқорлық схемаларының нарықтық ынталандыруды және ресурстарды бөлуді қалай бұрмалауы, сол арқылы инновациялар мен адам және қаржылық капиталды тиімді пайдалануға кедергілер тудыруы мүмкін екендігін талдауға ерекше назар аударылады.

Әдіснамасы: статистикалық деректерді, халықаралық есептерді талдауды қоса алғанда, сандық және сапалық талдауды қолдану.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы: сыбайлас жемқорлықтың экономикалық тиімділікке, инвестициялық ахуалға және ресурстарды бөлуге әсер ету тетіктеріне жаңа көзқарас ұсыну.

Зерттеу нәтижелері: сыбайлас жемқорлықтың экономикалық өсуге, инвестициялық климатқа теріс әсерін анықтау және әлеуметтік теңсіздікті күшейту. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тиімді күрес бойынша ұсынымдар ұсыну.

Қаржылық есеп беру ұйымның қаржылық жағдайын бағалаудың маңызды құралы болып табылады және оның бұрмалануы инвесторлар мен жалпы нарық үшін ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін. Бұл мақалада компаниялардың қаржылық есептілігіндегі көрсеткіштерді бұрмалау және ықтимал манипуляциялау мәселесі бойынша бар зерттеулерге шолу берілген.

Жұмыстың мақсаты қаржылық есептіліктің бұрмалану түрлерін ашу, осы бұрмаланулардың нәтижесінде негізгі проблемаларды анықтау және абайсызда жалған ақпарат берудің нақты салдарын көрсету болып табылады.

Зерттеу әдістемесі қаржылық есептілікті және оның түрлерін бұрмалау туралы тұжырымдамалық аппараттың теориялық базасы, әдеби шолу, авторлардың статистикалық зерттеулері нәтижесінде мәліметтер жинау болды. Зерттеу әдістері төмендегі тарауда толығырақ сипатталған.

Зерттеудің құндылығы жұмыстың бұрмалануы нәтижесінде бизнес саласының нәтижелері қаншалықты қайғылы болуы мүмкін екенін көрсетеді. Бұл қаржылық есептілік көрсеткіштерінің бұрмалануын анықтау әдістерін жақсартудың қозғалмалы тұтқасы. Мақалада тұрақты аудит жүргізудің, қызметкерлердің біліктілігіне қойылатын талаптарды арттырудың және шаруашылық жүргізуші субъектілер үшін нормативтік актілерді реттеудің маңыздылығы қозғалады. Бірақ бұл жалған ақпаратты жою әдістерін құрудың аз ғана бөлігі.

Зерттеу нәтижелері бизнес пен шаруашылық жүргізуші субъектінің инвесторлары үшін туындауы мүмкін салдарларды сипаттай отырып, американдық жаһандық порталдар нұсқасы бойынша халықаралық фирмалардың сауалнамасы негізінде жиналған деректердің қорытындысын көрсететін қорытынды бөлімде ашылды.

Зерттеу мақсаты: дағдарысты басқарудың тән ерекшеліктерін және Emirates авиакомпаниясының Басқару есебін жетілдіру бағыттарын қарастыру.

Əдіснамасы: зерттеу барысында статистикалық бағалау әдістері, сараптамалық бағалау әдісі, сондай-ақ салыстыру әдісі, аналитикалық, кестелік, графикалық әдістер қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы: зерттеу Emirates авиакомпаниясының мысалында дағдарысты басқарудың ерекшеліктерін зерттей отырып, қазіргі авиакомпаниялардағы дағдарысты басқару туралы шектеулі теориялық білімді кеңейтеді және басқару есебін жетілдіру үшін практикалық ұсыныстар береді.

Зерттеу нәтижелері Emirates әуекомпаниясының дағдарысқа қарсы басқару және басқару есебін жетілдіру бойынша ұсынымдар әзірлеуге жасалған. Бұл ұсынымдар ішінара басқа авиакомпаниялардың қызметін жетілдіру үшін де қолданылуы мүмкін.

Мақала жазу нәтижесінде негізгі тұжырымдама авиакомпаниялардың оңтайлы қызметі дағдарысты басқарудың тиімділігіне байланысты болды. Мақалада Emirates авиакомпаниясының дағдарысқа қарсы басқару тұжырымдамасының кеңейтілген мазмұны негізделеді, бұл оның құралдарын дағдарыс кезеңінде ғана емес, сонымен қатар дағдарыс алдындағы кезеңде, яғни ұйымның қалыпты жұмыс істеуі мен даму процесінің түбегейлі бұзылуына әкелетін факторлардың алғашқы көріністерінде пайдалануға мүмкіндік береді.

Мақалада авиакомпаниялардағы нарықтық өзгерістердің қазіргі кезеңінің ерекшелігі-ұйымдар өз қызметін қолайсыз сыртқы орта жағдайында жүзеге асырады және дағдарыс жағдайында болады деген қорытындыға келді. Ұйымның дағдарыстан шығу үдерісіндегі табыстың негізгі факторы ұйымды дағдарысқа қарсы басқару стратегиясын әзірлеу және іске асыру болып табылады.

Зерттеудің мақсаты қаржылық қолдауды, пайыздық мөлшерлемелерді субсидиялауды және кредиттерге кепілдік беруді қоса алғанда, Қазақстандағы ШОБ-ты мемлекеттік қолдау шараларының тиімділігін бағалау болып табылады. Зерттеу осы шаралардың елдегі ШОБ-тың дамуы мен инновациялық белсенділігіне әсерін талдауға бағытталған. Талдау сонымен қатар экономиканың қай секторлары мемлекеттік қолдауды неғұрлым белсенді пайдаланатынын және оның тиімділігіне қандай факторлар әсер етуі мүмкін екенін бағалауды қамтиды. Зерттеу нәтижесінде ағымдағы жағдайға баға беріледі және олардың дамуы мен инновациялық белсенділігін одан әрі ынталандыру мақсатында Қазақстанда ШОБ-ты мемлекеттік қолдау шараларын жақсарту үшін ұсыныстар жасалады.

Зерттеу әдістемесі. Зерттеуде әртүрлі әдістер қолданылды, соның ішінде тарихи талдау, диалектикалық тәсіл, монографиялық және графикалық әдістер. Бастапқы деректер ретінде "Даму "кәсіпкерлікті дамыту қоры" АҚ, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және ҚР АӘК Ұлттық статистика бюросы 2011 жылдан 2022 жылға дейінгі кезеңде ұсынған көрсеткіштер пайдаланылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Зерттеу мемлекеттік қолдаудың нақты шараларын және олардың шағын және орта кәсіпорындардың дамуына әсерін бағалауға бағытталған. Бұл осы шаралардың өз мақсаттарына қаншалықты сәтті жететінін анықтауға мүмкіндік береді. Зерттеудің нәтижелері (қорытынды).

Зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасында технологиялық салада кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың табыстылығын көрсетті. Технологиялық стартаптар мен инновациялық жобаларды қолдау бойынша шаралар белсенді енгізіліп жатқан Қазақстанның мәнмәтініне ерекше назар аударылады.

Зерттеудің мақсаты – Қарағанды облысының мысалында инвестициялық қызметтің ықпалы мен оның өңдеуші өнеркәсіптің бәсекеге қабілетті дамуына әсерін салыстырмалы талдау және бағалау болып табылады.

Зерттеу әдістемесі – салыстырмалы талдау, бастапқы мәліметтерді бағалаудың кешенді және жүйелі әдістері.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – инвестициялық қызметтің өңдеу өнеркәсібін дамытуға әсерін салыстырмалы талдау және бағалау әлеуметтік-экономикалық дамудың Кешенді жоспары мен өңірдің даму жоспарын іске асыру кезінде реттелетін сценарийлерді және өңірдің тұрақты және бәсекеге қабілетті дамуының мониторингін әзірлеуге мүмкіндік береді.

Зерттеудің нәтижелері өңдеуші өнеркәсіпті дамытуға және тауарлардың экономикалық күрделілік индексінің өсуіне инвестициялардың маңыздылығын талдау және бағалау болып табылады.