Зерттеу мақсаты – жаңа институционалдық экономикадағы жаңару жолдары мен əлеуметтік теңсіздіктерді анықтау.

Əдіснамасы – тарихи жəне себеп-салдарлық талдау.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Сыртқы мəжбүрлеудің ішкі өнімді жəне əлеуметтік динамикамен артикуляциясы – бұл ашық жəне əр түрлі пайда болу траекторияларының бар екендігінің жалпы түсіндірмесі. Мұнда біз олардың салалық динамикаға, əлеуметтік қатынастардың ішкі өзгеруіне жəне «дамып келе жатқан» экономикаларға терең құрылымдық өзгерістермен бірге жүретін институционалды динамикаға байланысты екенін көрсетеміз

Зерттеу нəтижелері – институционалдық экономика мен институттар туралы ғылыми көзқарастарды қалыптастыру туралы ғалымдардың пікірлерін жүйелеу.

Қазіргі мемлекеттік басқаруда басқарудың жаңа нысандары, технологиялары мен əдістері қолданылады, көбінесе бизнесті корпоративтік басқарудан алынады. Атап айтқанда, Қазақстанда қазіргі уақытта жобалық-бағдарланған басқару (ЖББ) нысаны белсенді түрде енгізілуде. Зерттеу мақсаты: Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарында жобалық басқарудағы (PM) өзгерістер векторларын айқындау үшін тиімді жобалық-бағдарлы басқарудың предикторлар жүйесін əзірлеу.

Əдіснамасы. Жұмыста басшыларға сауалнама жүргізу, сараптамалық бағалау жəне радар диаграммаларын құру əдістері қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Зерттеудің құндылығы Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарында жобалық-бағдарланған басқарудың тиімділігін арттыру үшін жұмыс нəтижелерін пайдалану мүмкіндігінде.

Зерттеу нəтижелері: зерттеудің негізгі нəтижесі Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарында тиімді жобалық-бағдарланған басқарудың болжаушылар жүйесі жасалғандығында. Жүйе адами фактор мен əдіснаманы бағалайтын көрсеткіштер кешенін, оларды бағалау тəртібін, бағалау нəтижелерін талдау тəртібін, мемлекеттік органдардың тиімді ЖББ дайындығының жеке жəне жалпы бейіндерін құру əдіснамасын қамтиды. Бұл профильдер мемлекеттік органдардағы ЖББ тиімділігін арттыру мақсатында PM-дегі өзгерістер векторларын анықтау үшін пайдаланылуы мүмкін.

Зерттеудің мақсаты – ХҚЕС талаптарына сəйкес коронавирустық пандемияның қаржылық жағдай туралы есептілікті дайындауға əсерін қарастыру.

Əдістемесі – зерттеу барысында теориялық жалпылау, ғылыми абстракция, сараптамалық жəне аналитикалық бағалау, себептер мен салдарды талдау сияқты жалпы ғылыми əдістер қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – есептілікті цифрлық трансформациялау жөніндегі жəне халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының қолданыстағы редакциясын ХҚЕС кеңесімен жүргізілген іс-шараларды талдау негізінде пандемия салдарын қаржылық жағдай туралы жəне тұтастай алғанда қаржылық есептілікте көрсету əдіснамасы ұсынылды.

Зерттеу нəтижелері – вирустың өршуі жəне пандемия барлық экономикалық үрдістерді цифрландыру қарқынына, соның ішінде компаниялардың қаржылық есептілігін дайындау мен ұсынуға айтарлықтай əсер еткені, сондай-ақ ХҚЕС кеңесінің цифрлық трансформация үрдісін жеделдетуге ықпал еткені анықталды. 21-ғасырдың жаңа есептілік моделін іскерлік есептілік тілінде қалыптастыру қажеттілігі туындады.

Компаниялардың жұмыс істеуіне тікелей жəне жанама əсер вирустың өзі емес, оған қарсы күрес əдістері ықпал етті. ХҚЕС 10 ережелеріне сəйкес пандемияға байланысты жағдай түзетілeге жатпайтын, бірақ маңызға ие оқиға болып табылады. Бұл дегеніміз, компаниялар есептілікті ұсынған кезде, осы жағдайды кем дегенде, ескертпелерде көрсетулері тиіс. COVID-19 пандемиясының қаржылық жағдай туралы есептілікке жəне тұтастай алғанда қаржылық есептілікке əсері нақты бизнес тəуекелдеріне жəне компанияда қалыптасқан жағдайларға байланысты өзгереді.

Зерттеу мақсаты – ESG инвестицияларының тұжырымдамасы шеңберінде экологиялық жауапты инвестициялардың мəні мен экономикалық мазмұнын анықтаудың ғылыми-теориялық тəсілдерін жүйелеу жəне нақтылау, оларды Қазақстанның тəжірибесіне енгізу мүмкіндігін зерттеу.

Əдіснамасы – зерттеу процесінде білімнің жалпы ғылыми əдістері қолданылды: ғылыми абстракция, индуктивті, дедуктивті, салыстырмалы талдау. Сонымен қатар, арнайы əдістер қолданылды: салыстыру, монографиялық, нормативті, экономикалық жəне статистикалық (статистикалық іріктеу, экономикалық топтау, статистикалық көрсеткіштерді есептеу, абсолютті жəне салыстырмалы мəндерді қоса) əдістер.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – зерттеу нəтижелерін Қазақстанда «жасыл» қаржыландыру саласындағы мемлекеттік саясатты жетілдіру, экологиялық қауіп-қатерлер мен сынақтарға қарсы ісшараларға жауапты инвестициялау кезінде қолдануға болады.

Зерттеу нəтижелері – қоршаған орта факторлардың, əлеуметтік факторлардың жəне корпоративтік басқару факторларының бірлігін ескере отырып, ESG инвестициялық тұжырымдамасы аясында жауапты инвестициялардың мəні анықталды; экономикалық дамыған елдерде жауапты инвестициялардың жағдайы мен дамуына талдау жүргізілді; Қазақстандағы экологиялық жауапты инвестицияларды қаржылық қолдаудың экожүйесін қалыптастыру мүмкіндіктеріне бағалау жүргізілді; «жасыл» экономика жобаларына инвестициялар ағынын тежейтін жəне ынталандыратын факторлар айқындалды, сондай-ақ елдегі экологиялық жауапты инвестицияларды дамытуға мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылды.

Зерттеудің мақсаты – корпоративті əлеуметтік жауапкершіліктің (КƏЖ) Қазақстандағы қызмет көрсету қызметкерлерінің ұйымдық міндеттемелеріне қалай əсер ететіндігін талдау болып табылады.

Əдіснамасы: Деректер сауалнама көмегімен жиналды. Қазақстандағы мейрамхана қызметкерлерінен барлығы 230 толық сауалнама алынды. Корпоративті əлеуметтік жауапкершілік пен ұйымдық міндеттеме арасындағы байланысты зерттеу үшін біз Кронбах альфасын, сипаттама статистикасын, корреляциялық талдауын жəне регрессияны қолдандық.

Зерттеу нəтижесі: Сауалнама нəтижелері көрсеткендей, ұйым КƏЖ қызметіне қатысқан кезде қызметкерлер үлкен ұйымдастырушылық міндеттемелерді көрсетеді. Нəтижелер КƏЖ барлық аспектілері (яғни экономикалық, құқықтық, этикалық жəне қайырымдылық) арасындағы ұйымдық міндеттемелермен айтарлықтай оң байланысты көрсетеді.

Зерттеудің практикалық жəне теориялық салдары. Бұл зерттеу адал қызметкерлерді тəрбиелеудегі корпоративті əлеуметтік жауапкершілік бастамаларын қайта анықтауға мүмкіндік береді. Бұл зерттеу сонымен қатар əлеуметтік сəйкестілік теориясын қолдайды жəне қызметкерлердің жеке мүдделеріне, əсіресе корпоративті əлеуметтік жауапкершілік тұрғысынан сəйкес келетін болса, ұйымға кіретін əлеуметтік субъект болып саналады.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы: Корпоративті əлеуметтік жауапкершілікті түсінудің маңыздылығына қарамастан, алдыңғы зерттеулер тұтынушылар мен компаниялардың пікірлерін зерттеді. Зерттеулердің кішкене бөлігі ғана қызметкерлердің корпоративті əлеуметтік жауапкершілік туралы түсініктерін талдады. Бұл зерттеу КƏЖ туралы білімді жəне қызметкерлерге əсерін тереңдетеді. Қызметкерлер мейрамхананы басқару үшін КƏЖ қызметін қалай қабылдайтынын білу қажет, өйткені қызметкерлер КƏЖ мəлімдемелерін іс-əрекетке айналдырады. Біздің білуімізше, бұл КƏЖнің Қазақстандағы қызмет көрсету қызметкерлерінің ұйымдастырушылық міндеттемелеріне əсерін зерттейтін алғашқы зерттеу.

Зерттеумақсаты. Бұл мақалада Ресейдегі мұнай-газ жəне металлургия өнеркəсібі компанияларының мысалдарын пайдалана отырып, меншік пен кірісті басқару арасындағы байланыс зерттеледі.

Əдіснамасы: Зерттеу гипотезасын тексеру үшін деректердің регрессиялық талдауы жүргізілді. Зерттеу екі салаға – мұнай-газ өндіру мен өңдеу, сонымен қоса қара жəне түсті металлургия салалары бойынша 2010-2016 жылдардағы деректерді қамтиды. Теориялық жəне эмпирикалық зерттеулер көрсеткендей, меншік құрылымы Ли мен Лу [1], Али Шах, Али Бат жəне Хасан [2] жəне Хасан [3] зерттеулерінен кейін компания жұмысында маңызды рөл атқаратынын көрсетті.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бұл зерттеу мемлекеттік жəне шетелдік меншік дəрежесінің жəне ұйымдар мөлшерлерінің корпоративті табысты басқаруға əсерін зерттейді. Бұл тақырып бойынша жүргізілген зерттеулер саны шектеулі.

Зерттеудің нəтижесі. Струкова [4], Видяпин мен Степановтың [5] айтуынша, Ресей мұнай / газ жəне металл / металлургия сияқты экспортқа бағдарланған салаларға өте тəуелді. Осылайша, қаржылық есептілікті корпоративтік басқарудың детерминанттарын түсіну маңызды мəселеге айналады.

Мақалада шетелдік жəне мемлекеттік меншік жəне кəсіпорындар көлемдері кірістерді басқару əсерін төмендететін факторлар болып табылады деген қорытындыға келеді.

Зерттеу мақсаты – Қазақстан мысалында дамушы елдердің креативті өнеркəсібінің ерекшеліктерін зерттеу жəне оның дамуындағы негізгі кедергілерді анықтау.

Əдіснамасы. Бұл жұмыста Қазақстандағы креативті өнеркəсіпті сапалық зерттеу сұхбат негізінде жүргізілді. Оған келесі салалардың 84 өкілі қатысты: сахна өнері (26 %), дизайн (20 %), қолөнер (14 %), бағдарламалық қамтамасыз ету жəне компьютерлік жүйелер (13 %), музыка (13 %), кинематография (6 %), сəулет (3 %), теледидар мен радио (2 %), интерактивті ойын-сауық бағдарламалары (3 %).

Зерттеудің біргейлігі / құндылығы. Креативті өнеркəсіп тұжырымдамасы дамыған елдерде де, дамушы елдерде де маңызға ие болып келеді. Зерттеу нəтижелері академиялық жəне саяси кеңістіктер үшін жоғары құндылыққа ие, сонымен қатар əлемдік əдебиет қорын креативті өнеркəсіп дамуын жетілдіру бойынша практикалық ұсыныстарымен байытады.

Зерттеу нəтижелері. Зерттеу нəтижесінде бизнес-модель, мотивация, қаржыландыру, технология, желілер, кедергілер, Қазақстанның позициясы мен COVID-19 тобына біріктірілген кодтар анықталды. Оған сəйкес отандық креативті өнеркəсіпке сапалы талдау жасалынды. Нəтижесінде, əрбір кодты сипаттау жəне декодтау кезінде сала өкілдерінің негізгі бөлігі (38 %) жеке кəсіпкерлер, 31 %-ы фрилансерлер, 21 %-ы ЖШС өкілдері екені анықталды; негізгі қаржыландыру көзі – бұл сала өкілдерінің өзі (65 %), несие алу (17 %) жəне мемлекеттік қолдау (6 %) екені айқындалып, ал бұл өз кезегінде мемлекеттік органдардың креативті өнеркəсіпті дамыту мен қолдауда үлесі мен белсенділігінің төмендігін көрсетті. Осы орайдағы негізгі кедергілерді жою үшін қаржылық жəне құқықтық қолдау түріндегі мемлекеттің қатысу деңгейін жоғарылату, тəжірибе алмасу жəне отандық мамандардың біліктілігін арттыру үшін шетелдік өкілдермен байланыс орнату жəне өзге де шаралар ұсынылды.

Мақалада зерттеу негізінде туристердің қажеттіліктерін қанағаттандыруды қамтамасыз ететін қонақ үйдің жаңа форматына көзқарас жасалды.

Зерттеу мақсаты – жүргізілген маркетингтік зерттеулерге сүйене отырып, Ұлы Жібек жолы бойындағы қонақ үй тұжырымдамасын қалыптастыру.

Əдіснамасы. Зерттеу əдіснамасына қайталама ақпаратты кабинеттік зерттеу жəне тұтынушыларды сұрау нысанындағы далалық зерттеулер кіреді.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – ұсынылған жоба зерттеу нəтижелерімен дəлелденеді жəне негізделеді. Жаңа форматтағы қонақ үй туристердің қажеттіліктерін ескеретін қызметтер кешенін құруға бағытталған. Жаңа қонақ үй үшін ең тиімді сату арналары мен маңызды сапалық сипаттамалары таңдалды. Қонақ үй тұжырымдамасы танымдық мақсаттармен келген шетелдік жəне ішкі туристердің қажеттіліктеріне сəйкес келеді.

Зерттеу нəтижелері Ұлы Жібек жолының бір бөлігінде қызметтердің кең тізбесін ұсынатын, Жоғары жайлы жəне жақсы сервиске бағдарланған отель жоқ екенін көрсетті. Қонақ үйдің бұл түрі үшін ұсынылатын онлайн брондау жүйелері: «Амадеус» брондау жүйесін енгізу интернет-ресурстарды пайдалану вooking.com, GDS жəне үшінші тарап веб-сайттары. Қонақ үйдің сапа саясатын қалыптастыру кезінде бөлменің толық жиынтығы, қауіпсіздік жəне қызмет көрсетудің жоғары жылдамдығы сияқты сипаттамаларын ескеру қажет.