Зерттеу мақсаты – Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) шеңберінде жетекші елдер интеграциясының қол жеткізілген деңгейінің тиімділік дəрежесін бағалау.

Əдіснамасы: сандық тəсіл қолданылды. Динамикалық қатарларды талдау нəтижелеріне сүйене отырып, жалпы өнім көлемінде экспорттың мазмұнын көрсететін экспорттық квотаны есептеу əдістерімен ел экономикалары мен олардың өзара саудасының өзара ашықтығы бағаланды. Интеграциялық өзара іс-қимылды неғұрлым кең талдау басқа да маңызды индикаторларды зерделеуді көздейді. Осылайша, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің өзара саудасы, Еуразиялық экономикалық одақтың жетекші елдері үшін өзара еңбек көші-қоны жəне ЕАЭО-ның барлық елдері шеңберінде Қазақстан үшін тікелей шетелдік инвестициялардың өзара ағындары маңыздылығының көрсеткіштері пайдаланылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – еуразиялық интеграцияның соңғы жылдарын қамту, оның жетекші елдері үшін Еуразиялық интеграциялық топтамада олардың негізгі бағыттары бойынша сыртқы экономикалық байланыстардың маңыздылық көрсеткіштерін айқындау жəне тиімділігін бағалау болып табылады.

Зерттеу нəтижелері: 2015-2019 жылдары ЕАЭО шеңберінде Қазақстан экономикасының өзара ашықтығы салыстырмалы түрде тұрақтанды жəне оның негізгі қатысушыларымен өзара арасындағы тауарлар мен көрсетілетін қызметтер сауданың маңыздылығының өсуі, көші-қон маңыздылығының төмендеуі байқалады. Сонымен бірге Қазақстанға жəне Одақ шеңберіндегі елден тікелей шетелдік инвестициялар ағыны оң өзгерістермен сипатталады.

Зерттеудің мақсаты. Осы жүйелі шолудың мақсаты дамушы экономикалардағы корпоративті əлеуметтік жауапкершілікті (КƏЖ) талдауға қолданылатын жалпы негіздерді жасау болып табылады. Бұл негіз Қазақстан сияқты өтпелі экономикаға қолданылады.

Əдіснамасы. Бұл зерттеу дамушы елдердегі КƏЖ туралы қолданыстағы əдебиеттерге жүйелік шолу болып табылады, осы елдердегі КƏЖ-нің келбетін қалыптастыратын ұқсастықтарды, қиындықтар мен мүмкіндіктерді көрсетеді.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Біз бар зерттеулердің көпшілігінде КƏЖ зерттеулерін жүргізуде кездесетін кедергілер туралы айтылғанын жəне сыбайлас жемқорлық, мүдделі тараптардың əлсіз белсенділігі жəне негізгі кедергілер ретінде мемлекеттік бақылаудың болмауы сияқты факторларды құжатталғанын анықтадық. Екінші жағынан, қолданыстағы зерттеулер діни дəстүрлер, тарихи тенденциялар, жаһандану, мүдделі тараптардың қысымы жəне КƏЖ-нің қоғамға тигізетін пайдасы туралы хабардар болу КƏЖ зерттеулерінің негізгі драйвері болып табылады деп хабарлады. Сонымен қатар, КƏЖ бастамаларын қолдана отырып, фирмалар жалпы əлеуметтік əл-ауқатты жақсарту, қаржылық жағдайды жақсарту үшін бəсекеге қабілетті артықшылықтар жасау сияқты артықшылықтарға қол жеткізе алады. Зерттеу сонымен қатар КƏЖ-нің Қазақстан үшін маңызы мен маңыздылығы туралы түсінік береді.

Зерттеу нəтижелері. Дамыған елдерге жəне шектеулі зерттеулерге бағытталған қолданыстағы зерттеулердің көпшілігі əлсіз институционалды ортамен сипатталатын жəне əр түрлі əлеуметтікэкономикалық факторларға ие дамушы елдердің контекстінде жүргізілуде.

Зерттеу мақсаты – отандық нарыққа бейімдеу үшін сəтті бизнес-кейстер негізінде тұрақты инновацияларды қолданудың шетелдік тəжірибесін талдау.

Əдіснамасы. Зерттеу барысында келесі жалпы ғылыми əдістер қолданылды: зерттеу объектісін сипаттау үшін талдау жəне синтез, оған қоса салыстыру, əдебиеттерді жүйелі түрде шолу, тұрақты инновацияларға көшудің шетелдік тəжірибесін бейімдеу үшін кейс-стади əдісі жəне модельдеу.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Қазақстанда тұрақты инновациялық даму тəжірибелерін енгізу оларды бизнес контекстінде қолдану мəселелерін кеңейтуге мүмкіндік береді. Кейбір отандық зерттеушілер тұрақты инновациялардың мəнін талдағанына қарамастан, оларды компанияларда қолдану тəжірибесі əлі зерттелген жоқ. Тұрақты инновациялар мен ұйымның өнімділігі арасындағы оң байланыс туралы көбірек дəлелдер келтіретін зерттеулердің маңыздылығын атап өткен жөн [36]. Осыған байланысты, отандық нарыққа бейімдеу үшін тұрақты инновациялар саласындағы табысты əлемдік көшбасшы компаниялардың тəжірибесін зерделеу өте өзекті болып табылады.

Зерттеу нəтижелері. Жүйелі əдеби шолу нəтижесінде тұрақты бизнесті жүргізу кезінде ескерілуі керек əлемдік нарықтың негізгі тенденциялары анықталды. Сондай-ақ, тұрақты инновацияларға бағдарланған табысты шетелдік компаниялардың кейстерін зерделегеннен кейін отандық кəсіпорындардың тұрақты дамуға көшуі бойынша бейімделген модель ұсынылды, сонымен қатар нарықта дамыған инфрақұрылымның болуы, орнықты дамуды компания миссиясына қосу, түрлі салалар мен елдердің компанияларымен коллаборация, ғылым мен бизнес-ортаның өзара күшті байланысы сияқты тұрақты инновациялардың негізгі драйверлері айқындалды.

Зерттеу мақсаты – экономикалық қауіпсіздіктің тұжырымдамалық негіздерін анықтау жəне елдің экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі Еуропа, Солтүстік Америка жəне Азияның дамыған елдерінің үздік практикаларын мен тəжірибелерін талдау.

Əдіснамасы – зерттеулердің теориялық жəне əдіснамалық негізі ретінде заңнамалық актілер, Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтары, Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау жəне реформалар жөніндегі агенттігінің Ұлттық статистика бюросы департаментінің, Дүниежүзілік Банктің, Ұлыбритания Қорғаныс министрлігінің деректері, шетелдік ғалымдардың ғылыми еңбектері пайдаланылады. Зерттеу барысында аналитикалық, статистикалық, ретроспективті шолу жəне іздеу əдістері қолданылады. Алынған ақпарат талданып, құрылымдалған.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – экономикалық қауіпсіздік жүйесінің жұмыс істеуінің тұжырымдамалық негіздерін түсіну ұзақ мерзімді перспективада орнықты экономикалық өсуге қол жеткізуге жəне елдің жəне əрбір өңірдің бəсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді.

Зерттеудің нəтижелері – мақалада "экономикалық қауіпсіздік" ұғымының пайда болу тарихы, экономикалық қауіпсіздік тұжырымдамасының мазмұны, экономист ғалымдардың пікірлері, елдің экономикалық қауіпсіздігінің ішкі жəне сыртқы қауіптері сипатталған. Бұдан басқа, ел экономикасы тұрақтылығының негізгі проблемалары ұсынылған. Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің шетелдік тəжірибесі талданып, оның негізінде Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздік жүйесін жетілдіру жолдары тұжырымдалды.

Мақалада мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру индикаторларына негізделген Қазақстандағы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін мемлекеттік қолдаудың жеке құралдарының тиімділігін бағалауға арналған зерттеу ұсынылған. Стратегиялық мақсаттарды іске асыру жəне мақсатты индикаторларға қол жеткізу туралы ақпарат осы мақаланы қалыптастыру үшін бюджет қаражатымен бірге беріледі.

Зерттеу мақсаты – стратегиялық мақсаттарды іске асыру жəне бюджеттік қаражатпен бірлесіп мақсатты индикаторларға қол жеткізу туралы ұсынылған ақпаратқа сүйене отырып, елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге байланысты мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылуы туралы статистикалық мəліметтерді талдау.

Əдіснамасы. Жұмыста мəліметтерді іріктеуге жүйелік тəсіл, шындықты сандық жəне сапалық зерттеу əдістері, экономикалық, статистикалық жəне салыстырмалы талдау əдістері мəселелерді шешудің əдіснамалық құралы ретінде қолданылады.

Жұмыстың аналитикалық бөлімі Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің сайтында жарияланған ауылшаруашылығы бойынша ресми статистикаға негізделген.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Елдің азық-түлік қауіпсіздігі проблемасы əр елдің экономикалық саясатының басты басымдығы болып табылады жəне оның тиімділігі қоғамның əлеуметтік, саяси жəне халықаралық тұрақтылығына байланысты. Мақалада азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған мемлекеттік бағдарламаларды іске асырудың тиімділігіне шолу келтірілген, оның негізінде азық-түлік қауіпсіздігін мемлекеттік реттеуді жетілдіру бойынша шаралар кешені ұсынылған.

Зерттеу нəтижелері. Авторлар бюджеттік қаражатқа қатысты мақсатты индикаторларға қол жеткізуді жəне Қазақстан Республикасында азық-түлік қауіпсіздігін мемлекеттік реттеудің рөлін зерттеуді сипаттады.

Зерттеу мақсаты – Қазақстан Республикасында мемлекеттік сатып алу жүйесінің тиімділігін жоғарылату бойынша теориялық-əдістемелік əзірлемелер мен экономикалық негізделген ұсыныстар əзірлеу.

Зерттеу əдіснамасы. Зерттеу жүргізу барысында жалпы ғылыми танымның əртүрлі əдістері, салыстырмалы талдау, экономика-статистикалық талдау əдістері қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі/ құндылығы. Зерттеу нəтижелері əлеуметтік-экономикалық дамудың өңірлік мақсатты бағдарламаларын əзірлеу, мемлекеттік сатып алу қызметін реттейтін заңнамалық жəне нормативтік актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу кезінде қолданылуы мүмкін.

Зерттеу нəтижелері. Зерттеу жүргізу əдістерін қолдану арқылы мемлекеттік сатып алу нарығының концептуалдық негіздері ашылды, Қазақстан Республикасында мемлекеттік сатып алу жүйесінің эволюциясы көрсетілді, қазақстандық жəне шетелдік тəжірибелерге салыстырмалы талдау жасалды, мемлекеттік сатып алу нарығының негізгі проблемалары айқындалды жəне оның тиімділігін жоғарылату бойынша экономикалық негізделген ұсыныстар мен теориялық-əдістемелік ережелер əзірленді.

Зерттеу мақсаты – анықталған болжамды мəндердің негізінде Қазақстандағы инклюзивті білім беруді ұйымдастыру процесі мен пайдалану мүмкіндігін талдау.

Зерттеудің əдіснамалық негізі білім беру жүйесін одан əрі дамыту үшін қажетті шарт болып табылатын инклюзивті білім беруді жетілдіру құралдарын пайдалану тиімділігін арттыру жөніндегі əдістер, тетіктер, қағидаттар, іс-шаралар кешенін құрайтын əртүрлі тəсілдер жүйесі болып табылады.

Зерттеу аясында келесі əдістер қолданылды:

- теориялық, олар мыналарды қамтиды: инклюзивті білім беру саласындағы отандық жəне шетелдік ғалымдардың зерттеулерін теориялық талдау; инклюзивті білім беруді жəне жалпы білім беруді енгізу бойынша заңнамалық жəне нормативтік құжаттарды талдау;

- деректерді сапалы өңдеу əдістері;

- математикалық жəне статистикалық өңдеу əдістері.

Деректерді өңдеу жəне жүйелеу кезінде математикалық модельдеу жəне болжау əдістері қолданылды.

«Инклюзивті білім берумен қамтылған ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың жалпы саны» көрсеткіші сызықтық тенденцияны қамтитын жəне 2021-2023 жылдарға арналған болжамды құрайтын гипотезаны дəлелдеуге мүмкіндік беретін ең аз квадраттар əдісінің кө мегімен тренд моделі құрылды.

Зерттеудің қорытындылары мен нəтижелері алынған нəтижелерді ұсынудың графикалық əдісі арқылы ұсынылды.

Экономикалық құбылыстарды зерттеудің жəне бастапқы ақпаратты өңдеудің пайдаланылған əдістері талдаудың сенімділігі мен қорытындылардың дұрыстығын қамтамасыз етеді.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы: зерттеу «инклюзивті білім берумен қамтылған ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың жалпы саны» индикаторында дамудың сызықтық тенденциясы бар, егер оны автор зерттеу барысында дəлелдесе, онда 2021-2023 жылдарға болжам жасауға болады деген гипотеза негізделген.

Зерттеу нəтижелері: авторлар 2021-2023 жылдарға арналған «инклюзивті білім берумен қамтылған ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың жалпы саны» көрсеткішінің болжамды мəндерін анықтады:

1) Ирвин критерийіне сəйкес бастапқы уақыт сериясында аномалды бақылаулар жоқ екендігі анықталды;

2) «өрлемелі» жəне «төмендейтін» сериялар критерийінің көмегімен қаралатын уақыт қатарында трендтік құрауыш бар екені анықталды;

3) деректерді жуықтау нəтижесінде тренд моделі алынды;

4) алынған модельдің сапасы екі бағыт бойынша бағаланды: сəйкестігін тексеру жəне модельдің дəлдігін бағалау.

5) 2021-2023 жылдарға арналған инклюзивті білім беруге жағдай жасаған білім беру ұйымдарының үлесінің болжамды мəндері (мемлекеттік мектепке дейінгі ұйымдардың үлесі, мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің үлесі, техникалық жəне кəсіптік білімнің мемлекеттік ұйымдарының үлесі) анықталды.

Зерттеу нəтижесінде автор Қазақстандағы инклюзивтік білім берудің даму үрдістеріне талдау жасады, ол инклюзивтік білім беруге, əлеуметтік интеграцияға қол жеткізуге жəне білім беруге ерекше қажеттіліктері бар адамдармен кемсітусіз қарым – қатынас жасауға жəрдемдесу мен дамытудың өзекті екенін көрсетті. Осыған байланысты инклюзивті білім беру тұжырымдамасын ұлттық деңгейде қайта қарау жəне ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды инклюзивті білім берумен толық қамту мақсатында халықтың осал топтарынан шыққан балаларды Қазақстанның жалпы білім беру жүйесіне интеграциялау мəселесі бойынша эмпирикалық зерттеулер жүргізу қажеттілігі туындап отыр.

Зерттеу мақсаты – қоғамдық тамақтану индустриясында тиімді тұжырымдамаларды əзірлеу жəне дамыту, олардың қазіргі тенденцияларға сəйкес үнемі бейімделуі бəсекелестік нарықта компанияның өмір сүруі үшін қажет. Тамақтану орындарының форматына қарамастан, қарапайым жəне сұранысқа ие тұжырымдамалардың бірі-ұлттық тағамдар. Бұл тұжырымдама сонымен бірге елдің əлеуметтік жəне мəдени даму ерекшеліктеріне байланысты Қазақстандағы дербес бағытқа айналды. Мұндай тұжырымдама əзірге толық зерттелмеген, нақты анықтамасы, компоненттердің ерекшеліктері сипатталмаған. Осыған байланысты зерттеудің мақсаты – Қазақстан Республикасы мен Тараз қаласының мысалында, əртүрлі форматтағы қоғамдық тамақтану орындары тұжырымдамаларының ерекшеліктерін зерттеу, атап айтқанда, осыны негізге ала отырып, жалпы əлемдік үрдістерді ескере отырып, көпұлтты асхананыңпайда болу себептерін, бірегей тұжырымдамасының табыстылық факторлары мен даму перспективаларын зерттеу болып табылады.

Əдіснамасы – зерттеуде қоғамдық тамақтандыру орындарының тұжырымдамаларына жүйелі талдау, ғылыми зерттеулер нəтижелерін, интернет-көздері мен БАҚ материалдарына талдау қолданылды, сауалнама, сұхбат-нысан əзірлеу жүргізілді, əртүрлі мақсатты топтармен: бизнес-қоғамдастықтармен, қала мекемелерінің 60 %-дан астамы қамтылған, тамақтандыру орындарының қызметкерлерімен жəне келушілерімен сауалнама нəтижелерін жинау жəне талдау жүзеге асырылды.

Зерттеу бірегейлігі / құндылығы – əр түрлі форматтағы қоғамдық тамақтану орындары тұжырымдамаларының əзірленуіне, дамуына жəне табыстылығына əсер ететін күрделі факторлар зерттелді. Əлеуметтік-мəдени критерийлер мен сұраныс ерекшеліктерін зерттеу негізінде брендинг үшін идеяларын жасау мүмкіндіктері көрсетілген.

Зерттеу нəтижелері – Қазақстанда бірегей сауда ұсынысы ретінде көпұлтты тағамдар тұжырымдамасының пайда болу себептері мен даму тенденциялары анықталды. Қоғамдық тамақтану орындары тұжырымдамасын құру жəне ілгерілету кезінде пысықтауға міндетті факторлар зерделенді жəне ескерілді. Көпұлтты тағамдар тұжырымдамасының ерекшеліктері жəне қазіргі заманғы үрдістерге сəйкес дамудың оң факторлары атап көрсетілген.

Жұмыста ұсынылатын қызметтер тұрғысынан банктердің бəсекеге қабілеттілігін бағалау əдістемесі талқыланады, бағалау жетекші, ірі қазақстандық банктер мысалында жүзеге асырылады.

Зерттеу мақсаты – ірі қазақстандық банктердің қызметтерінің бəсекеге қабілеттілігін бағалау жəне зерттелген банктердің несиелік қабілетін жақсартудың мүмкін бағыттарын анықтау.

Əдіснамасы: зерттеуді жүргізу үшін басқа авторлардың, атап айтқанда, қаржылық жағдайды, банктердің нарықтағы үлесін жəне клиенттерге қаржылық қызметтерді ұсыну сапасын талдауға байланысты əзірлемелерге негізделген əдістер жиынтығы қолданылады.

Зерттеудің бірегейлігі (құндылығы) қазақстандық банктердің бəсекеге қабілеттілігін талдаудың бейімделген əдістемесінде жатыр.

Зерттеу нəтижелері Қазақстандағы екінші деңгейлі банктердің (ең үлкені) 2021 жылдың басындағы бəсекеге қабілеттілігін бағалауды ұсынады.