Preview
№ 6 (2020)
Шығарылымды жүктеу PDF (Russian)

МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ ЖƏНЕ АЙМАҚТЫҚ ЭКОНОМИКА

6-19 426
Аннотация

Зерттеу мақсаты – мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылуына жалпы экономикалық талдау, сондай-ақ Қазақстанның мемлекеттік секторында жобаларды басқару тəсілдерін енгізу қажеттілігі туралы ұсыныстар беру.

Əдіснамасы. Ұсынылған мақаланы жазу барысында келесідей əдістер қолданылды – зерттеу тақырыбы бойынша алдыңғы қатарлы əдебиеттерге шолу жасау, салыстырмалы бағалау, экономикалық, жүйелік, кестелік жəне сапалық талдау.

Зерттеу бірегейлігі / құндылығы. Жұмыстың құндылығы Қазақстандағы ұлттық бағдарламалар мен жобаларды іске асыруға негізделген экономикалық бағалауды жəне салыстырмалы талдауды жүзеге асыруды көздейді. Сонымен бірге, Қазақстанның мемлекеттік органдарында жобалық менеджменттің принциптері мен стандарттарын енгізудің орындылығы дəлелденген. Сонымен қатар, проблемалар анықталып, ұлттық бағдарламаларды мемлекеттік басқаруды жетілдіру бойынша ұсыныстар берілген.

Зерттеу нəтижелері. Алынған негізгі нəтижелерге келесі жағдайлар кіреді: қысқаша экономикалық жағдай жəне жобалық басқаруды қолдану бойынша əдебиеттерге шолу жасалды; мемлекеттік қызметкерлердің штаттық жəне нақты саны талданды; қолданыстағы мемлекеттік бағдарламаларға жалпы бағалау жүргізілді; «2020 - 2021 жылдарға арналған Жұмыспен Қамтудың Жол Картасын» іске асыру негізінде бюджеттік ресурстарды мақсатты пайдалану бойынша мемлекеттік аудиттің нəтижелері анықталды; мемлекеттік бағдарламаларды іске асырудың тиімділігіне кедергі келтіретін себептер анықталды; Қазақстанда Мемлекеттік бағдарламалар мен жобаларды жүйелі реттеуді жақсарту бойынша ұсынымдар ұсынылды.

19-32 514
Аннотация

Зерттеу мақсаты – кəсібилендіру процесінің түсінігін, негізгі сатыларын зерттеу; Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметті кəсібилендіру жолдарын қарастыру; мемлекеттік қызметтің жаңа қазақстандық моделінің негізгі параметрлерін талдау.

Əдіснамасы – статистикалық жəне салыстырмалы талдау, жалпылау, бақылау, проблемаларды анықтау жəне олардың шешімдерін іздеу.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Мақалада мемлекеттік аппаратты кəсібилендірудің теориялық жəне практикалық ерекшеліктері терең зерттелген. Мемлекеттік аппаратты қалыптастырудың негізгі жолдары – мемлекеттік қызметке орналасу жүйесін жаңғырту, бос лауазымдарға орналасу процесін жетілдіру, бейімдеу, факторлық-балдық шкала бойынша еңбекақы төлеудің жаңа жүйесін енгізу, мемлекеттік қызметшілерді кəсіби дамыту мəселелері қаралды.

Зерттеу нəтижелері. Əр түрлі анықтамаларды талдау нəтижелері бойынша "кəсібилендіру" ұғымы нақтыланды. Авторлар Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі бойынша нормативтікқұқықтық құжаттардағы негізгі өзгерістерді келтірді. Зерттеу барысында Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік аппаратты кəсібилендіру шеңберінде атқарылған жұмыстардың нəтижелері анықталды. Мемлекеттік аппараттың сапасы ең алдымен мемлекеттік қызметшілерге, олардың кəсіби деңгейіне байланысты.

32-45 473
Аннотация

Зерттеу мақсаты – Түркістан облысының еңбек нарығының жағдайына жəне оның жұмыс күшінің артуына тікелей əсер ететін факторларды зерттеу.

Əдіснамасы. Зерттеу мақсаттары үшін келесі əдістер қолданылды: экономикалық үдерістер мен құбылыстар үшін диалектикалық, топтастыру, жіктеу, синтездеу жəне талдау əдістері (экономикалық, статистикалық, дидактикалық, салыстырмалы жəне сипаттамалық).

Зерттеу бірегейлігі / құндылығы. Жұмыс күші артық аймақтардағы еңбек нарығының қалыптасуы мен дамуына ықпал ететін факторлар анықталды жəне талдау жасалды.

Зерттеу нəтижелері: аймақтың жұмыс күшінің артық болуына əсер ететін факторлар анықталды жəне жіктелді жəне артық жұмыс күші ұғымына өзіндік анықтама берілді; елдің басқа аймақтарымен салыстыра отырып, Түркістан аймағының əлеуметтік-экономикалық көрсеткіштеріне талдау жүргізілді, зерттелген көрсеткіштерге қатысты еңбек нарығындағы дағдарыстық жағдайдың ауырлығына баға берілді; Қазақстан Республикасының Түркістан облысында халықты жұмыспен қамтудың тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар жасалды.

46-57 855
Аннотация

Зерттеудің мақсаты Қазақстан Республикасындағы қазіргі жағдайдағы жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін талдаудан тұрады.

Əдіснамасы. Зерттеу барысында салыстыру, жалпылау, талдау жəне синтез əдістері қолданылды, соған сəйкес жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін дамытудың əлемдік жəне қазақстандық тəжірибесі көрсетілген.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Жергілікті өзін-өзі басқаруды дамытудың əлемдік тəжірибесін талдау жəне зерттеу барысында жергілікті өзін-өзі басқарудың қазақстандық моделін одан əрі жетілдіру мүмкіндіктері анықталды.

Зерттеу нəтижелері. Авторлық əзірлемелерді ауылдық жерлердің əлеуметтік-экономикалық даму мəселелерін шешуге жауапты барлық деңгейдегі басқару органдары пайдалана алады.

ҚАРЖЫ ЖƏНЕ ЕСЕП

58-71 998
Аннотация

Зерттеу мақсаты 1997-2017 жылдар кезеңінде жаңа жіктелген елдерде (теріс пайыздық ставкалары бар елдерде) жұмыс істейтін дəстүрлі банктердің қаржылық нəтижелеріне ерекше банктік жəне макроэкономикалық айнымалылардың əсерін бақылау болып табылады.

Əдіснамасы. Табыстылықты анықтайтын факторларды эмпирикалық зерттеу үшін біз OLS əдісін қолдандық (панельдік деректердің FGLS моделі).

Зерттеудің бірегейлігі / өзектілігі – елдерді пайыздық саясат бойынша жіктеу.

Зерттеудің нəтижесі – банкке тəн жəне макроэкономикалық айнымалылардың кірістірілікті түсіндіруде өте маңызды рөл атқаратынын көрсетеді. Мысалы, капиталдың жеткіліктілігі ТПМ-ға (таза пайыздық маржа) теріс əсер етті, яғни банктік капиталдың жиынтық активтерге қатынасы таза пайыздық маржаның төмендеуіне əкелуі мүмкін. Сол сияқты, банктің тиімділік коэффициенті оған теріс байланысты, яғни жоғары шығындар банктің кірістілігіне теріс ісер етеді.

71-82 517
Аннотация

Зерттеудің мақсаты ҚЕХС (IFRS) 15 «Сатып алушылармен жасалған шарттар бойынша түсім» жаңа стандартын енгізудің нəтижесінде құрылыстағы түсімді есепке алуға жəне соның салдарынан ұйымдардың қаржылық есептілік көрсеткіштеріне ықтимал əсерін анықтау болып табылады.

Əдіснамасы – мақала абстракталық-логикалық тəсіл негізінде жүргізілді. Əдістемелік негіз жүйелік талдау болып табылады.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Мақалада ХҚЕС-ның негізінде дайындалған келісімшарт бойынша кірісті тану кезінде əдіснамалық жəне əдістемелік сипаттағы өзгерістер қарастырылған. 15 «Сатып алушылармен жасалған шарттар бойынша түсім» ХҚЕС (IFRS) жəне құрылыстағы түсім бойынша қолданыстағы стандарттарға салыстырмалы талдау жүргізілді.

Зерттеу нəтижелері. Мақалада құрылыс ұйымдарында ҚЕХС (IFRS) 15 қолдану қажеттілігі қарастырылған; есепке алу мен параметрлердің əлеуетті есепке алушы – инвесторға əсеріне байланысты заңдылықтар анықталып, ҚЕХС (IFRS) 15 жаңа стандартының ұзақ мерзімді құрылыс мердігерлік шарттары бойынша түсімдерді есепке алуға жəне соның салдарының компанияның қаржылық қызметінің көрсеткіштеріне ықтимал əсері айқындалған.

82-93 432
Аннотация

Мақалада Ресей Федерациясының ірі жəне өсіп келе жатқан банктерінің, соның ішінде ЕАЭО басқа елдерінің нарықтарында белсенді жұмыс істейтін жəне алға жылжитын банктердің мысалын қолдана отырып, шетелдегі коммерциялық банктерді стратегиялық басқару мəселелері талқыланады. Бұл тəжірибені зерттеу өзіндік даму стратегиясын құрып жатқан қазақстандық банктер үшін пайдалы.

Зерттеу мақсаты – ресейлік Сбербанк, ВТБ, Альфа-Банк, Тинкофф Банк жəне басқалар мысалында шетелдік банктердің даму стратегиясын қалыптастырудың негізгі ерекшеліктерін анықтау.

Əдіснамасы: ресейлік коммерциялық банктердің дамуының негізгі көрсеткіштерін жəне осы банктердің стратегияларын жүзеге асыруын талдау, бірнеше жыл ішіндегі негізгі көрсеткіштердің өзгеруін талдау, банк нарығының жаңалықтар мазмұнын саралау.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы шетелдік (ресейлік) банктердің қазақстандық банктер үшін құнды жəне пайдалы болуы мүмкін стратегияны қалыптастыру мен жүзеге асырудағы тəжірибесін жалпылауға негізделген.

Зерттеу нəтижелері: Қазіргі уақытта ресейлік коммерциялық банктер өз стратегияларын əр түрлі жолмен құруда: сатып алу жолымен шоғырландыру, кеңселер санын көбейтпей банкті дамыту, бірақ тек қашықтықтан қызмет көрсету негізінде, FinTech жəне күрделі IT жүйелерін енгізу, процестерді оңтайландыру жəне экожүйелер құру. Бұл банктің көлемімен, оның мүмкіндігімен, тəуекелге деген тəбеті мен агрессивті саясатымен анықталады. Бұл тəжірибе əрдайым сəтті бола бермейді, бірақ қазақстандық банктер оны ойдағыдай дамыту үшін ескеруі керек.

ЭКОНОМИКАДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

94-105 844
Аннотация

Зерттеу мақсаты: IT-жобаларын еңгізу кезіндегі сəттіліктің сыни факторларының ағымдағы əдебиет базасын зерттеу.

Əдіснамасы. Қолданылатын əдебиетке  алдын-ала шолу кезінде анықталған кілттік терминдерді қолдану арқылы журналдарда іздеу жүргізілді.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бұл зерттеуде, жетістікке жету үшін IT-жобаларын басқарудағы маңызды факторларды анықтауға арналған əдеби шолу ұсынылған. Əдебиетті іздеу 2005 жылға дейінгі шыққан жұрналдардағы мақалаларды қолдану арқылы жүргізілді. Мемлекеттер арасында сəттіліктің сыни факторларының IT-жобалары арасында салыстырмалы анализ жүргізілді.

Зерттеу нəтижелері. IT–жоба бұл – сəттілік пен сəтсіздік үйлесетін кешенді іс-шара. Ол бизнесүдерістерінің елеулі реинженирингің қосатын, əсіресе дамушы елдер арасында қаржыландырудың орасан зор көлемін қажет ететін жəне бірнеше жылға созылатын еңгізудің күрделі үдерісі. Бұл мақалада Үндістан, Пəкістан, Малайзия, Біріккен Араб  Əмірліктері, Норвегия елдерінде IT-жобалардың жиі кездесетін жетістіктер факторларына шолу жəне сəттіліктің сыни факторларының анықтау туралы мақалаларға талдау жүргізілді

106-115 838
Аннотация

Зерттеу мақсаты – Қазақстандағы цифрлық экономиканың артықшылықтарын бағалау жəне даму проблемаларын анықтау.

Əдіснамасы. Мақаланың əдіснамалық негізі мемлекеттік жəне өзге де органдардың ашық көздерінен ресми ақпаратты, Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасын, шет елдердің ғылыми мақалалары мен тəжірибесін зерделеу болып табылады.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бизнес стратегиясына, бəсекелестікке, маркетингтің жаңа мүмкіндіктеріне жəне клиенттермен жұмыс істеуге, жаңа пайда мен бəсекеге қабілеттілік факторларының пайда болуына байланысты оқиғалар бақыланады.

Зерттеу нəтижелері. Қазіргі заманғы компаниялар қызметінде экономиканың цифрлық сегментінің маңыздылығы айқындалды. Цифрлық технологияларды жаппай енгізуден экономикалық дамудың оң əсерлері белгіленді.

Қорытынды. Зерттеу көрсеткендей, жалпы цифрландыру жəне ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу табиғи жəне табиғи процесс,сондықтан сөзсіз.

КƏСІПКЕРЛІК ЖƏНЕ ТУРИЗМ

116-126 658
Аннотация

Зерттеу мақсаты – экономикалық көрсеткіштер мен статистикалық деректер негізінде «Бұйратау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінде экологиялық туризмді дамытудың мультипликативтік əсеріне бағалау жүргізу.

Əдіснамасы – экотуризмнің «Бұйратау» ұлттық паркінің экономикасына жанама əсерін зерттеуде статистикалық зерттеу əдісі, Д. Кейнстің экономикалық талдау теориясына негізделген экотуристіксараланған мультипликатордың математикалық моделі жəне мультипликаторды есептеу əдістері қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – туристік қызметтер нарығының өзгешеліктері мен «Бұйратау» ұлттық паркінің даму ерекшеліктерін ескере отырып, экотуризм саласындағы экономикалық процестерді дамыту жəне реттеу бойынша практикалық ережелерді нақтылаудан тұрады. Осыған байланысты, экотуризмнің Бұйратау МҰТП дамуына, атап айтқанда жұмыс орындарын құруға жəне халықтың табысына мультипликативтік əсері айқындалады.

Зерттеу нəтижелері – мультипликативтік коэффициенті k = 2,63 болған жағдайда əрбір экотурист пен экоэкскурсанттың 189 USD мөлшеріндегі шығыстары 10 айналым (трансакция) жасалған кезде Бұйратау ұлттық паркінің экономикасына 610 USD мөлшерінде қосымша табыс əкелетіні анықталды.

127-139 870
Аннотация

Зерттеу мақсаты – Жамбыл облысы мысалында мезо-деңгейде туризм мен қонақжайлылықты дамытуға арналған стратегиялар мен бағдарламалық құжаттарды əзірлеу үшін отандық туристік ресурстарды зерделеу, олардың қазіргі жай-күйін жəне материалдық-техникалық базасын талдау.

Əдіснамасы. Осы зерттеудің фактологиялық негізі болып статистикалық деректер жəне авторлармен Жамбыл облысында жүргізілген далалық натуралық зерттеудің нəтижелері, «Жамбыл облысын аумақтық дамытудың кешенді схемасы» жобасын əзірлеу шеңберіндегі ғылыми зерттеу материалдары, сондай-ақ түрлі авторлардың Жамбыл облысының туризмін дамыту мəселелеріне арналған ғылыми жарияланымдары табылады.

Зерттеу процесінде əдеби талдау, SWOT-талдау, статистикалық жəне əлеуметтік деректерді талдау, жиынтық сұранысты жəне туристік салаға бейімделген талап етілмеген өнімдердің тəуекелдер факторын талдау əдістері пайдаланылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Туризмнің басым жəне перспективті түрлерін дамыту үшін Жамбыл облысының туристік-рекреациялық əлеуетіне алғашқы рет кешенді зерттеу жүргізілді, туризмнің осы бағыттарын жүзеге асыру бағыттары мен тетіктері көрсетілді.

Зерттеу нəтижелері. Жамбыл облысында туризмнің перспективті басым бағыттары, əлеуметтікэкономикалық қызмет ретінде туризмнің ерекшеліктері айқындалды. Туризмнің атқаратын функцияларымен жəне оның дамуын анықтайтын факторлардың өзара байланыстары тұрғысында туризмді дамыту ұсынылды. Туризм дамуының ішкі факторлары мен оның функциялары арасындағы өзара байланыс белгілі бір өңір шеңберінде көрініс табатыныбелгіленді.

Тұжырым. Қызмет нəтижесі туристік өнім болып табылатын Жамбыл облысының туризм саласындағы түрлі қызметтерді ұсынатын нарық субъектілері (көлік, тамақтандыру, орналастыру, ойын-сауық, мəдени іс-шараларды ұйымдастыру) бүгінгі таңда өз позицияларын қайта қарау керек жəне қазір қалыптасқан экономикалық ахуалға бағдарланған жəне туристік ағымды ішкі нарыққа бұра алатын жаңа ұсыныстармен нарыққа ену керек.



ISSN 2789-4398 (Print)
ISSN 2789-4401 (Online)