Гендерлік мансаптық кедергілер жəне əйел көшбасшыларды қолдау бағдарламалары

   Теңдік пен əділеттілік əлеуметтік дамудың негізгі қағидалары болып табылатын қазіргі əлемде жұмыс орнындағы гендерлік теңдік мəселесі ерекше өзектілікке ие. Бұл мақала əйелдердің мансаптық дамуында кездесетін гендерлік кедергілерді қарастырады жəне олардың көшбасшылық рөлдердегі ұстанымдарын нығайту үшін тиімді қолдау бағдарламаларын зерттейді.

   Зерттеу мақсаты – басшы лауазымдарға гендерлік кедергілерді талдау жəне əйел басшыларды қолдау бағдарламаларының тиімділігін бағалау.

   Əдіснамасы – салыстыру, жүйелеу жəне статистикалық талдау сияқты талдау əдістерін қолданудан тұрады.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – құрылымдық жəне институционалдық, сондай-ақ жеке жəне əлеуметтік-мəдени аспектілерді ескеретін мансаптық өсудегі гендерлік теңсіздік мəселесіне кешенді көзқарас.

   Зерттеу нəтижелері – мансаптық өсудегі гендерлік кедергілерді жою үшін ұйымдар мен мемлекеттік құрылымдар үшін нақты стратегиялар мен ұсыныстарды тұжырымдау болып табылады. Бұған тиімді тəлімгерлік жəне демеушілік бағдарламаларды əзірлеу, білім беру жəне оқыту бағдарламаларын құру жəне гендерлік бейімділік пен стереотиптерді азайту үшін корпоративтік мəдениетке өзгерістер енгізу кіреді. Мақалада келтірілген ұсыныстар гендерлік теңдік саясатын қалыптастыру жəне əртүрлі ұйымдар мен салаларда əділ жəне инклюзивті жұмыс ортасын құру үшін пайдаланылуы мүмкін.

1. Guy M. E. Organizational Architecture, Gender and Women's Career // Review of Public Personnel Administration. – 1994. – № 2. – P. 77-90.

2. Бегалиева С. Б., Оналбаева А. Т., Токтарова Т. Ж. Гендерные стереотипы в казахской коммуникативной культуре // Вестник Омского государственного педагогического университета. Гуманитарные исследования. – 2017. - № 4. – С. 52-67.

3. Темирбекова Ж.А. В науке для женщин тоже существует «стеклянный потолок» и «липкий пол» [Электронный ресурс] // Наука.кз [web-портал]. – 2022. – URL: https://nauka.kz/page.php?page_id=992&lang=1&article_id=6032 (Дата обращения: 08. 11. 2023).

4. Morrison A. M., White R. P., Van Velsor E. The Center for Creative Leadership. Breaking the Glass Ceiling: Can Women Reach the Top of America's Largest Corporations. - NY: Addison Wesley, 1987. – 520 p.

5. Broner C. K. Men, Women, and the Glass Escalator // Women on Business [Электронный ресурс] // Women on business [web-портал]. – 2022. – URL: https://www.womenonbusiness.com/men-women-the-glass-escalator/ (Дата обращения: 08. 11. 2023).

6. Cloninger S. Exploring the Lives of Women Who Lead: dissertation, 2017 [Электронный ресурс] // Aura [web-портал]. – 2022. – URL: https://aura.antioch.edu/etds/370 (Дата обращения: 13. 11. 2023).

7. Гуриева С. Д., Казанцева Т. В., Белова О. Е. Социальные представления о гендерных различиях в разных сферах жизни: апробация опросника и проверка надежности шкал // Петербургский психологический журнал. – 2019. – № 27. – С. 88-114.

8. The Global Gender Gap Report 2020 by World Economic Forum [Электронный ресурс] // We forum [web-портал]. – 2020. – URL: https://www.weforum.org/reports/global-gender-gap-report-2020 (Дата обращения: 13. 11. 2023).

9. U. S. Glass Ceiling Commission. A Solid Investment: Making Full Use of the Nation's Human Capital (Final Report of the Commission). – Washington DC: U. S. Government Printing Office, 1995. – 61 p.

10. Гуриева С. Д., Марарица Л. В., Казанцева Т. В. Социальные и организационные факторы проявления гендерного неравенства в организации // Мужское измерение работы и семьи в современном мире: государственная политика и практики повседневности : сборник материалов Междунар. науч.-практич. конф. / под общ. ред. И. В. Фроловой. – Уфа: Инеш, 2020. – C. 126-134.

11. Зизевская Е. С., Щукина М. А. Зарубежные методики психологической диагностики сексизма // Современная зарубежная психология. – 2019. – № 3. – С. 68-77.

12. Марарица Л. В., Казанцева Т. В., Гуриева С. Д. Феномен гендерного неравенства как фактор карьерного капитала женщины: постановка проблемы // Психология человека в образовании. – 2019. – № 1. – С. 44-52.

13. Morgan M. S. Glass Ceilings and Sticky Floors // Economic History Working Papers. – 2015. – № 228. – Р. 56-67.

14. Peterson H. Is Managing Academics «women's work»? Exploring the Glass Cliff in Higher Education Management // Educational Management Administration and Leadership. – 2016. – № 1. – P. 112-127.

15. Williams C. L. The Glass Escalator: Hidden Advantages for Men in the "Female" Professions // Social Problems. - 1992. - № 3. - P. 253-267. (журнал)

16. Wirth L. Breaking through the Glass Ceiling: Women in Management. - Geneva: ILO, 2001. – 450 p.

17. Рощин С. Ю., Солнцев С. А. Кто преодолевает «стеклянный потолок»: вертикальная гендерная сегрегация в российской экономике. – М.: ГУ ВШЭ, 2006. – 52 с.

18. World Economic Forum. Global Gender Gap Report 2022. – Geneva, 2022. – 374 p.

19. Разрыв в гендерном неравенстве. Центр развития трудовых ресурсов [Электронный ресурс] // Enbek.kz [web-портал]. – 2022. – URL: https://iac.enbek.kz/sites/default/files/2022-07-21%20Гендерный%20разрыв%20Казахстана%20РУС.pdf (Дата обращения: 19. 11. 2023).

20. Закон Республики Казахстан от 12 октября 2021 года № 67-VII «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам социальной защиты отдельных категорий граждан» [Электронный ресурс] // Закон.кз [web-портал]. – 2024. – URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=33623622 (Дата обращения: 19. 11. 2023).

21. Конституционный закон Республики Казахстан от 25 мая 2020 года № 335-VI «О внесении дополнений в Конституционный закон Республики Казахстан «О выборах в Республике Казахстан» [Электронный ресурс] // Закон.кз [web-портал]. – 2024. – URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=38968768 (Дата обращения: 19. 11. 2023).