ТАУ-КЕН ӨНДІРУ КƏСІПОРНЫНДА АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН БЮДЖЕТТЕУ ЖҮЙЕСІН ЖОБАЛАУ ЖƏНЕ ЕНГІЗУ: «RG GOLD» ЖШС КЕЙСІ

Бұл мақала енгізу əдістері, құралдары мен кезеңдеріне шолу жасау, сондай-ақ осы жүйені пайдаланудың артықшылықтары мен практикалық мысалдарын талдау мақсатында тау-кен кəсіпорнында автоматтандырылған бюджеттеу жүйесін жобалау жəне енгізу процесін зерттеуге бағытталған.

Зерттеудің мақсаты бюджеттік процестің ерекшеліктерін анықтау жəне қаржылық басқаруды жақсарту жəне тау-кен кəсіпорнының тиімділігін арттыру үшін автоматтандырылған бюджеттік жүйені сəтті іске асыру бойынша ұсыныстар əзірлеу болып табылады.

Əдіснамасы. Жұмыста келесі ғылыми əдістер қолданылды: салыстырмалы талдау; синтез; жүйелеу жəне жалпылау əдістері, терең сұхбат, SWOT-талдау.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бұл зерттеудің құндылығы Қазақстан Республикасының өнеркəсіптіккəсіпорындарынбюджеттеудіңнегізгіпроблемаларынанықтаудан, «RG Gold» ЖШСалтын өндіруші компанияның автоматтандырылған бюджеттеу жүйесін жобалау жəне енгізу əдіснамасын əзірлеуден тұрады. Кəсіпорында автоматтандырылған бюджеттеужүйесін енгізу бюджеттік өтінімдерді қалыптастыру кезінде деректерді шоғырландыруға жұмсалатын уақытты қысқартуға, адами фактор тəуекелін азайтуға, басқарушылық шешімдер қабылдау жəне нарықта бəсекеге қабілеттілікті арттыру үшін бюджетті болжау мен модельдеуге уақытты ұлғайтуға мүмкіндік берді.

Зерттеу нəтижелері. «RG Gold» ЖШС қаржылық басқару жүйесіндегі қолданыстағы бюджеттеу жүйесін диагностикалау, SWOT-талдау жəне оның шектеулерін анықтау бойынша сараптамалық сауалнама негізінде пайдаланушылардың оны автоматтандыру процесіне қажеттіліктері айқындалды.

2024 жылға арналған «RG Gold» ЖШС бюджеттік науқанының функционалдық тестілеуімен бюджеттеу жүйесін автоматтандыру бойынша модельдік өнім əзірленді.

«RG Gold» ЖШС Anaplan автоматтандырылған бюджеттеу жүйесін баптау жүргізілді жəне оны пайдаланушыларды оқыту бағдарламалары əзірленді.

Anaplan бюджеттеуді автоматтандыру жүйесінің стратегиялық қаржылық-басқару шешімдерін қабылдау процесін жеделдетуге жəне «RG Gold» ЖШС-де уақытша, еңбек жəне қаржы ресурстарын үнемдеу арқылы еңбек өнімділігін арттыруға əлеуетті əсері бағаланды.

1. The World Bank. Диагностика горнорудного сектора – Казахстан. – 2023. – 122 p.

2. Об утверждении Программы по развитию горно-металлургической отрасли в Республике Казахстан на 2010-2014 годы [Электронный ресурс] // Əділет [web-сайт]. – 2010. – URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1000001144 (Дата обращения: 11.08.2023).

3. Рожкова Н. К., Ковтун М. А. Анализ существующих подходов к бюджетированию // Вестник университета. – 2015. – №. 13. – С. 146-152.

4. Гасанов Г. И. Бюджетирование как инструмент финансового планирования на предприятии // Молодой ученый. – 2016. – №. 11. – С. 1828-1833.

5. Абдусаломова Н. Б. Бюджетирование как составная часть системы управленческого учета затрат // Материалы VIII Международной научно-практической конференции «Бухгалтерский учет, анализ и аудит: современное состояние и перспективы развития». – 2017. – С. 61-65.

6. Hansen S. C., Otley D. T., Van der Stede W. A. Practice developments in budgeting: an overview and research perspective // Journal of management accounting research – 2003. – № 15(1). – P. 95-116.

7. Simons R. Accounting control systems and business strategy: an empirical analysis // Accounting, organizations and society – 1987. – № 12(4). – P. 357-374.

8. Govindarajan V. Appropriateness of accounting data in performance evaluation: an empirical examination of environmental uncertainty as an intervening variable // Accounting, organizations and society – 1984. – № 9(2). – P. 125-135.

9. Malmi T., Seppala T., Rantanen M. The practice of management accounting in Finland-a change? // Liiketaloudellinen aikakauskirja – 2001. – P. 480-501.

10. Hansen S. C. A theoretical analysis of the impact of adopting rolling budgets, activity-based budgeting and beyond budgeting // European Accounting Review – 2011. – № 20(2). – P. 289-319.

11. Рожкова Н. К., Ковтун М. А. Анализ существующих подходов к бюджетированию // Вестник университета. – 2015. – № 13. – С. 146-152.

12. Hegazy M. I. et al. How to Achieve Operational Excellence through Digital Transformation // SPE Gas & Oil Technology Showcase and Conference. – SPE, 2023. – Paper number: SPE-214140-MS.

13. Nikulina S. N., Butyugina A. A., Gorbunova E. E. Investment activity in conditions of automation use of budgeting system // IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. – IOP Publishing, 2019. – № 341(1). – Article 012217.

14. Willcocks L., Lacity M., Craig A. Robotic process automation: strategic transformation lever for global business services? // Journal of Information Technology Teaching Cases. – 2017. – № 7(1). – P. 17-28.

15. Zavrazhnyi K. Automation of budgeting of industrial enterprises as the basis for digitalization of internal communication business processes // VUZF Review. – 2020. – № 5(1). – P. 31-37.

16. Сидорова И. А. Эффективность внедрения облачных технологий в бизнес-процессы аутсорсинговой компании // European science. – 2017. – № 6(28). – С. 35-39.

17. Amjed H. M. et al. Improving the Effi ciency of Budgeting in Industrial Enterprise: The case of Russia, Italy, and the Middle East // Emerging Science Journal. – 2023. – № 7(1). – P. 177-189.

18. Fotr J. et. al. Scenarios, their concept, elaboration and application //Baltic Journal of Management – 2015. – № 10(1). – P. 73-97.

19. Kaya C. T., Türkyılmaz M., Birol B. Impact of RPA technologies on accounting systems // Muhasebe ve Finansman Dergisi. – 2019. – № 82. – P. 235-250.

20. Cooper L. A. et al. Robotic process automation in public accounting // Accounting Horizons. – 2019. – № 33(4). – P. 15-35.

21. Matthies B. Assessing the automation potentials of management reporting processes // The International Journal of Digital Accounting Research. – 2020. – № 20(26). – P. 75-101.

22. Lacity M., Willcocks L. P., Craig A. Robotic process automation: mature capabilities in the energy sector. – 2015. – 19 p.

23. Hermann K., Stoi R., Wolf B. Robotic process automation in fi nance & controlling der MANN+ HUMMEL Gruppe // Controlling – 2018. – № 30(3). – P. 28-34.

24. Как металлургический комбинат с помощью RPA расширил возможности закупок [Электронный ресурс] // Habr [web-сайт]. – 2020. – URL: https://habr.com/ru/companies/uipath/articles/533346/ (Дата обращения: 18.09.2023).

25. Sánchez F., Hartlieb P. Innovation in the mining industry: Technological trends and a case study of the challenges of disruptive innovation // Mining, Metallurgy & Exploration. – 2020. – № 37(5). – P. 1385-1399.

26. Главная. Anaplan [Электронный ресурс] // Anaplan [web-сайт]. – 2020. – URL: https://www.anaplan.com (Дата Обращения 19.09.2023).