КОРПОРАТИВТІК ƏЛЕУМЕТТІК ЖАУАПКЕРШІЛІК ПЕН ШАҒЫН БИЗНЕСТІ ДАМЫТУ АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫС

Мақалада шағын кəсіпкерлік түсінігі жүйеленіп, корпоративтік əлеуметтік жауапкершілік (бұдан əрі – КƏЖ) пен шағын кəсіпкерлікті дамыту арасындағы байланысты анықтау мақсатында зерттеу жүргізілді.  

Зерттеудің мақсаты – қандай сыртқы немесе ішкі КƏЖ элементтері шағын бизнеске қатты əсер ететінін тексеру жəне анықтау. Біздің жұмысымыздың басты мақсаты – корпоративтік əлеуметтік жауапкершілік компанияның тиімділігіне қалай əсер ететінін көрсету.  

Зерттеу əдістемесі – сауалнама арқылы 100 шағын бизнестің деректері талданды. Біз сыртқы жəне ішкі CSR-ден тұратынмодельді құрастырдық, 5 гипотезанытексердік. Зерттеуде SmartPls бағдарламасы қолданылды. 

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – кəсіпкерлік (шағын бизнес) түсінігін жүйелеуге, бизнестің əлеуметтік жауапкершілігі мен елдегі шағын кəсіпкерліктің дамуы арасындағы байланысты анықтауға əрекет жасалды. Шағын кəсіпкерліктің нəтижелерімен тікелей байланысы бар КƏЖ бойынша гипотеза ұсынылады.  

Зерттеу нəтижелері КƏЖ-нің шағын бизнеске оң əсерін көрсетеді. Біз КƏЖ нарық тиімділігіне де, ағымдағы табыстылыққа да оң əсер ететінін анықтадық (Нарық тиімділігіне сыртқы КƏЖ, β=0,405, p=0,000, ағымдағы табыстылыққа β=0,404, p=0,000; Ішкі КƏЖ нарық тиімділігіне, β =0,492, p=0,000, ағымдағы рентабельділік бойынша β=0,490, p=0,000). Бұл зерттеу нəтижелерін кəсіпкерлер мен жоғары басшылық тұрақты бəсекелестік артықшылықтарға ие болу үшін корпоративтік əлеуметтік жауапкершілікті (КƏЖ) қолдану арқылы шағын бизнестің тиімділігін арттыру əрекеті ретінде пайдалана алады. Автордың үлесі КƏЖ жəне фирманың өнімділігі арасындағы байланысты анықтау болып табылады. 

1. Lai C. S., Chiu C. J., Yang C. F., Pai D. C. The effects of corporate social responsibility on brand performance: The mediating effect of industrial brand equity and corporate reputation // Journal of Business Ethics. – 2010. – № 95(3). – P. 457-469. – DOI: 10.1007/s10551-010-0433-1.

2. Lichtenstein D. R., Drumwright M. E., Braig B. M. The effect of corporate social responsibility on customer donations to corporate-supported nonprofits // Journal of Marketing. – 2004. – № 68(4). – P. 16-32. – DOI: 10.1509/jmkg.68.4.16.42726.

3. Polonsky M. J., Speed R. Linking sponsorship and cause related marketing: Complementary and conflicts // European Journal of Marketing. – 2001. – № 135(11/12). – P. 1361-1389. – DOI: 10.1108/EUM0000000006484.

4. Green T., Peloza J. How do consumers infer corporate social responsibility? The role of organisation size // Journal of Consumer Behaviour. – 2014. – № 13(4). – P. 282-293. – DOI: 10.1002/cb.1466.

5. Oberseder M., Schlegelmilch B. B., Gruber V. Why Don’t consumers care about CSR?: A qualitative study exploring the role of CSR in consumption decisions // Journal of Business Ethics. – 2011. – № 104(4). – P. 449-460. – DOI: 10.1007/s10551-011-0925-7.

6. Oberseder M., Schlegelmilch B. B., Murphy P. E., Gruber V. Consumers’ perceptions of corporate social responsibility: Scale development and validation // Journal of Business Ethics. – 2014. – № 124(1). – P. 101- 115. – DOI: 10.1007/s10551-013-1787-y.

7. Waagstein P. R. The mandatory corporate social responsibility in Indonesia: Problems and implications // Journal of Business Ethics. – 2011. – № 98(3). – P. 455-466. – DOI: 10.1007/s10551-010-0587-x.

8. Groza M., Pronschinske M., Walker M. Perceived organizational motives and consumer responses to proactive and reactive CSR // Journal of Business Ethics. – 2011. – № 102(4). – P. 639-652. – DOI: 10.1007/s10551-011-0834-9.

9. Lee S., Jung H. The effects of corporate social responsibility on profi tability: The moderating roles of differentiation and outside investment // Management Decision. – 2016. – № 54(6). – P. 1383-1406. – DOI:10.1108/ MD-07-2015-0268.

10. Godfrey P. C. The relation between corporate philanthropy and shareholder wealth: A risk management perspective // Academy of Management Review. – 2005. – № 30(4). – P. 777-798. – DOI: 10.5465/amr.2005.18378878.

11. Gartner W. B., Carter N. M., Hills G. E. The language of opportunity // in Steyaert, C. and Hjorth, D. eds. New Movements in Entrepreneurship. – Cheltenham, UK, Edward Elgar Publishing Limited, 2016. – P. 103-124.

12. Drucker Peter F. Innovation and entrepreneurship: practice and principles. – New York: Harper Business, 1985. – 269 p.

13. Stevenson H. A New Paradigm for Entrepreneurial Management // In J. Kao, H. Stevenson (Eds.), Entrepreneurship: What It Is and How to Teach It. – Boston, MA: HBR Press, 1985. – P. 30-61.

14. Timmons J. A New Venture Creation: Entrepreneurship for the 21st Century. 5th Edition. – Irwin McGraw Hill, 1998. – 612 p.

15. Venkataraman S. The Distinctive Domain of Entrepreneurship Research // Advances in entrepreneurship, firm emergence and growth. – 1997. – № 3. – P. 119-138.

16. Vorhies D. W., Morgan N. A. Benchmarking marketing capabilities for sustainable competitive advantage. // Journal of Marketing. – 2005 – № 69. – P. 80-94. – DOI: 10.1509/jmkg.69.1.80.55505.

17. Hair J. F., Black W. C., Babin B. J., Anderson R. E. Multivariate data analysis 7th editon. – Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, 2010. – 816 p.

18. Sun Y., Fang Y., Lim K. H., Huang J., Straub D. User satisfaction with information technology service delivery: A social capital perspective // Information Systems Research. – 2012. – № 23(4). – P. 1195-1211. – DOI: 10.1287/isre.1120.0421.

19. Fornell C., Bookstein F. L. Two structural equation models: LISREL and PLS applied to consumer exit-voice theory // Journal of Marketing Research. – 1982. – № 19(4) – P. 440-452. – DOI: 10.2307/3151718.