ТҰРАҚТЫ ДАМУДЫҢ ҰЛТТЫҚ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДА ЖАУАПТЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАРДЫ ҚОЛДАУ ЭКОЖҮЙЕСІН ДАМЫТУ БАҒЫТТАРЫ

Зерттеудің мақсаты – «жасыл» қаржыландыруды жəне ESG инвестицияларын дамытудағы шетелдік тəжірибені зерттеу негізінде Қазақстандағы экологиялық жауапты инвестицияларды қаржылық қолдаудың тиімді экожүйесін қалыптастыру бойынша практикалық ұсыныстарды əзірлеу.

Əдістеме – зерттеу барысында салыстырмалы бағалау, логикалық жалпылау, ұқсастыққ, мəліметтерді жүйелеу жəне топтастыру əдістері қолданылды; зерттеудің негізі отандық жəне шетелдік авторлардың ғылыми журналдардағы жарияланымдары болды.

Зерттеудің түпнұсқалығы / құндылығы – зерттеу нəтижелерін Қазақстанда жауапты инвестиция жəне «жасыл» қаржыландыру экожүйесін құру саласындағы мемлекеттік саясатты жетілдіруде қолдануға болады. Зерттеу нəтижелерін кешенді пайдалану Қазақстанның қаржы нарығының дамуына серпін береді жəне экономиканың тұрақтылығын қамтамасыз ете отырып, жүргізіліп жатқан қаржы саясатының тиімділігін арттырады.

Зерттеу нəтижелері – экожүйе түсінігі қарастырылып, оның негізгі элементтері сипатталады; экологиялық жауапты инвестицияларды қаржылық қолдау экожүйесінің мазмұнын зерттеді; жауапты қаржыны жəне «жасыл» қаржыландыруды қолдайтын жаһандық экожүйе элементтерінің типологиясы жүргізілді жəне жаһандық, өңіраралық жəне ұлттық деңгейде жауапты инвестициялардың əдіснамасын əзірлейтін халықаралық ұйымдар анықталды; Қазақстанның қор нарығының «жасыл» құрастырушы бөлігін дамыту шараларына талдау жүргізілді, KASE жəне AIX биржаларындағы «жасыл» облигациялар көлемі бағаланды.

Қазақстандағы экологиялық жауапты инвестицияларды қаржылық қолдаудың экожүйесінің бас схемасы ұсынылды, оның негізі Қаржы нарығын реттеу жəне дамыту агенттігі, Экология, геология жəне табиғи ресурстар министрлігі, Энергетика министрлігі, «Астана» халықаралық қаржы орталығы болып табылады. Қазақстан Ұлттық Банкі мен жергілікті билік органдарын экологиялық жауапты қаржыландыруды дамытуға белсендірек тарту бойынша ұсыныстар əзірленді. Корытындысында, Қазақстандағы «жасыл» қаржы экожүйесін одан əрі дамытудың 10 негізгі бағыты ұсынылған.

1. Davis G.F., Whitman M.V., Zald M.N. The responsibility paradox: Multiational firms and global corporate social responsibility // Ross School of Business Paper. – 2006. – № 1031. – Р. 1-41. – DOI: 10.2139/ssrn.899112.

2. Adams B. Green Development. [Электронный ресурс] 4th edn. Taylor and Francis. [web-портал]. – 2019. – URL: https://www.perlego.com/book/2193997/green-development-environment-and-sustainabilityin-a-developing-world-pdf (дата обращения: 27.12.2022).

3. Jaffe A.B., Palmer K. Environmental Regulation and Innovation: A Panel Data Study // The Review of Economics and Statistics. – 1997. – Vol. 79, No. 4. – Р. 610-619.

4. Cowan E. Topical Issues in Environmental Finance / Asia Branch of the Canadian International Development Agency (CIDA). – Gatineau, QC, Canada. – 1999. – Vol. 1. – P. 1-20.

5. Lindenberg N. Definition of Green Finance / German Development Institute. – Bonn, Germany, 2014. –Vol. 78. – P. 180-184.

6. Salazar J. Environmental finance: Linking two world // A Workshop on Financial Innovations for Biodiversity Bratislava, 1-3 May. – Bratislava, Slovakia, 1998. – P. 2-18.

7. Soppe A. Sustainable finance as a connection between corporate social responsibility and social responsible investing // Indian Sch. Bus. WP Indian Manag. Res. J. – 2009. – Vol. 1. – Р. 13-23.

8. Формирование эффективной экосистемы финансовой поддержки экологически ответственных инвестиций в Казахстане. Отчет о научно-исследовательской работе (промежуточный) [Электронный ресурс] / ВКТУ им. Д. Серикбаева; рук. Варавин Е.В., исполн.: Козлова М.В. [и др.] [web-портал]. – Усть-Каменогорск, 2020. – 49 с. ИРН АР08856044. – URL: https://www.ncste.kz/assets/report_files/2020/AP08856044-OT-20/ru_64429_1064865_1606302325.docx (дата обращения: 27.12.2022)

9. The financial system we need. From momentum to transformation. – The UNEP Inquiry Report, 2016. – Vii + 87 p.

10. Sustainable Finance Progress Report. – The UNEP Inquiry Report, 2019. – 25p.

11. Volz U. Fostering Green Finance for Sustainable Development in Asia. // Asian Development Bank Institute. – 2018. – Vol. 814. – P. 1-30.

12. Порфирьев Б.Н. «Зеленые» тенденции в мировой финансовой системе // Мировая экономика и международные отношения. – 2016. – том 60, № 9. – С. 5-16.

13. Berensmann K., Lindenberg N. Green Finance: Actors, Challenges and Policy Recommendations // German Development Institute Briefing Paper. – 2016. – № 23. – Р. 1-4.

14. Егорова Д.А. Седаш Т.Н., Тютюкина Е.Б. Развитие экологической составляющей ответственного инвестирования в России и за рубежом // Финансовая жизнь. – 2019. – № 3. – С. 21.

15. Раков И.Д. Механизмы поддержки финансирования «зеленых» проектов: опыт стран // Актуальные проблемы экономики и права. – 2017. – Т.11. – №2. – С. 67-82. – DOI: 10.21202/1993-047X.11.2017.2.67-82.

16. Adner R. Ecosystem as structure: An actionable construct for strategy // Journal of Management. – 2017. – vol. 43, № 1. – Р. 39-58.

17. Раменская Л.А. Применение концепции экосистем в экономико-управленческих исследованиях // Управленец. – 2020. – №4. – C. 18-27.

18. Клейнер Г.Б., Рыбачук М.А., Карпинская В.А. Развитие экосистем в финансовом секторе России // Управленец. – 2020. – №4. – С. 2-17.

19. Львова Н.А. Ответственные инвестиции: теория, практика, перспективы для Российской Федерации // Научный журнал НИУ ИТМО. Серия Экономика и экологический менеджмент. – 2019. – № 3. – С. 56-67.

20. Gasperini A. Principles for Responsible Investment (PRI) and ESG Factors // Climate Action. Encyclopedia of the UN Sustainable Development Goals / Leal Filho W., Azul A., Brandli L., Özuyar P., Wall T. Cham: Springer. – 2019. – P. 737-749. – DOI: 10.1007/978-3-319-71063-1_19-1.

21. Бобылев С.Н., Горячева А.А., Немова В.И. «Зеленая» экономика: проектный подход [Электронный ресурс] // Государственное управление. Электронный вестник [web-портал]. – 2017. – №64. – URL: http://e-journal.spa.msu.ru/vestnik/vipusk/64_2017.htm (дата обращения: 15.12.2022).

22. Концепция организации в России методологической системы по развитию зеленых финансовых инструментов и проектов ответственного инвестирования. Экспертный совет по рынку долгосрочных инвестиций при Банке России. Рабочая группа по вопросам ответственного финансирования (ESGfinance). – М., 2019. – 87 с.

23. How securities regulators can support the Sustainable Development Goals: A sharing of experiences [Электронный ресурс] // Sustainable Stock Exchange Initiative [web-портал]. – 2018. – URL: https://sseinitiative.org/wp-content/uploads/2019/12/SSE-Regulator-Report-compressed.pdf (дата обращения: 27.12.2022).

24. Казахстан: ESG-досье [Электронный ресурс] СБЕР Про [web-портал]. – 2022. – URL: https://sber.pro/topics/esg?page=1 (дата обращения: 27.12.2022).

25. МФЦА представил концепцию развития зеленой финансовой системы Казахстана [Электронный ресурс] // Хабар 24. Круглосуточный новостной канал [web-портал]. – 2017. – URL: http://24.kz/ru/news/economyc/item/194820-mftsa-predstavil-kontseptsiyu-razvitiya-zelenoj-finansovoj-sistemy-kazakhstana (дата обращения: 21.12.2022).