ПАНДЕМИЯДАН КЕЙІНГІ КЕЗЕҢДЕ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА СТРАТЕГИЯЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ

Зерттеудің мақсаты – бұл зерттеу Қазақстанның мемлекеттік жəне жеке жоғары оқу орындарында стратегияны əзірлеу практикасын зерделеуді жəне оларды жетілдіру бойынша ұсынымдар əзірлеуді мақсат етеді. Стратегияны əзірлеу процесіне, стейкхолдерлерді тартуға, пандемияның əсеріне, сондайақ əл-ауқат пен цифрландыру мəселелеріне ерекше назар аударылады.

Əдіснамасы – жинау əдісі ретінде жартылай құрылымдалған бетпе-бет жəне онлайн сұхбаттар қолданылды. Зерттеушілер стратегияны əзірлеуге қатысқан немесе қатысқан жоғары немесе орта буын басшыларымен (ректор, проректор, департамент басшысы) 7 жартылай құрылымдық сұхбат жүргізді, сондай-ақ стратегиялық құжаттарға талдау жүргізілді.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – ғылыми əдебиеттерде пандемияның жоғары білім берудегі əртүрлі процестерге əсері туралы көптеген зерттеулер бар, бірақ цифрландыру мен студенттер мен қызметкерлердің əл-ауқатын ескере отырып, стратегиялық жоспарлау процесіне əсері аз зерттелген. Бұл зерттеу осы олқылықтың орнын толтырады, сондай-ақ Қазақстанның жоғары оқу орындарында Стратегиялық жоспарлау кезіндегі тəжірибелер мен қиындықтарды көрсетеді.

Зерттеу нəтижелері – Стратегиялық жоспарлау процесінде стейкхолдерлердің аз қатысуымен жоғарыдан төменге қарай тəсіл байқалады. Мемлекеттік жоғары оқу орындарында стратегияларды осы KPI-ге қол жеткізу жөніндегі жоспарға айналдыра отырып, мнво түсірген тиімділіктің негізгі көрсеткіштері (KPI) басымрөлатқарады. Пандемия жоғары оқу орындарын цифрлан дыруғастратегиялық тұрғыдан қарауға итермеледі, бірақ жоспарлау процесінде əл-ауқат мəселелері ескерілмейді.

1. Zaki B.L. New development: Strategic planning in interesting times—From inter-crisis to intra-crisis responses // Public Money Manag. Routledge, 2023. Vol. 43, № 5. P. 521–524.

2. Machado, M. D. L., & Taylor, J. S. (2010). The struggle for strategic planning in European higher education: the case of Portugal. Research in higher education journal.

3. Machado M.D.L., Farhangmehr M., Taylor J.S. The Status of Strategic Planning in Portuguese Higher Education Institutions: Trappings or Substance? // High. Educ. Policy. 2004. Vol. 17, № 4. P. 383–404.

4. Zechlin, L. (2010). Strategic planning in higher education. International encyclopedia of education, 4, 256-263.

5. Immordino, K. M., Gigliotti, R. A., Ruben, B. D., & Tromp, S. (2016). Evaluating the impact of strategic planning in higher education. Educational Planning, 23(1), 35-47.

6. Kettunen J. Strategy Process in Higher Education // J. Institutional Res. 2010. Vol. 15, № 1. P. 16–27.

7. Sirat M.B. Strategic planning directions of Malaysia’s higher education: university autonomy in the midst of political uncertainties // High. Educ. 2010. Vol. 59, № 4. P. 461–473.

8. Hu J. et al. Strategic planning and the stratification of Chinese higher education institutions // Int. J. Educ. Dev. 2018. Vol. 63. P. 36–43.

9. Nurakynova S. Medical education governance based on strategic planning: An example of Kazakhstan medical universities // Int. J. Health Gov. 2018. Vol. 23, № 3. P. 216–225.

10. Gordon, G., & Fischer, M. (2015). Strategic Planning in Public Higher Education: Management Tool or Publicity Platform?. Educational Planning, 22(3), 5-17.

11. Hassanien M. Strategic Planning in Higher Education, a Need for Innovative Model // J. Educ. Soc. Behav. Sci. 2017. Vol. 23, № 2. P. 1–11.

12. Falqueto J.M.Z. et al. Strategic planning in higher education institutions: what are the stakeholders’ roles in the process? // High. Educ. 2020. Vol. 79, № 6. P. 1039–1056.

13. Eremenko, I. (2022). Strategic Response in Regional Comprehensive Universities: The Influence of the Environment in Higher Education (Doctoral dissertation, University of Pennsylvania).

14. Letizia A. Using Strategic Planning to Create the Public Good for Higher Education in Volatile Times. 2017. Vol. 13, № 2. P. 144–164.

15. Vivek R. Sustainable Strategic Management for Online Platforms in Higher Education: Practices and Challenges // Malays. E Commer. J. 2022. Vol. 6, № 1. P. 29–35.

16. Duignan C. et al. Interdisciplinary Perspectives on an Integrated Approach to Embedding Wellbeing in Higher Education // Education and New Developments 2022 – Volume 2. inScience Press, 2022. P. 129–133.

17. Ohadomere O., Ogamba I.K. Management-led interventions for workplace stress and mental health of academic staff in higher education: a systematic review // J. Ment. Health Train. Educ. Pract. 2021. Vol. 16, № 1. P. 67–82.

18. Lemoine P.A., Richardson M.D. Planning for Higher Education Institutions: Chaos and the Covid-19 Pandemic. 2020. Vol. 27, № 3.

19. Kuzu Ö.H. Digital Transformation in Higher Education: A Case Study on Strategic Plans // Vysshee Obraz. V Ross. High. Educ. Russ. 2020. Vol. 29, № 3. P. 9–23.

20. Øvrelid, E., Grøttum, P., & Westbye, H. (2020). Digital strategies in higher education: A comparative study of digitalisation at law and medicine. European Journal for Higher Education IT.