АҚША-КРЕДИТ САЯСАТЫН БОЛЖАУ ҮШІН ВЕКТОРЛЫҚ АВТОРЕГРЕССИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ

Зерттеудің мақсаты – ақша-несие саясатының моделін құрудағы əртүрлі макроэкономикалық айнымалылардың əсерін талдау үшін векторлық авторегрессия əдістері мен модельдерінің теориялық жəне эмпирикалық қолданылуын қарастыру.

Əдістеме. Зерттеу əдістері ретінде векторлық авторегрессияларды қолдану мəселелеріне қатысты тəжірибені жалпылау, факторлық талдау, он бес нақты, баға, монетарлық жəне сыртқы айнымалылардан тұратын VAR модельдерін бағалау əдістемесі қолданылады. Талданатын модельдің сапасын бағалау үшін бірқатар сынақтар жүргізілді: импульстік реакцияларды талдау, болжау жəне модельдеу.

Бұл мақалада факторлардың бір-біріне əсерін талдау, сонымен қатар ақша-несие саясатын зерттеу жəне болжау əдістерін жетілдіру бойынша практикалық ұсыныстар алу үшін пайдаланылуы мүмкін нəтижелерді түсіндіру жүргізіледі.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Жұмыста факторларды таңдауда да, оларды модельде қолдануға дайындауда да векторлық АВТО регрессиялық модельдерді құрудағы əртүрлі тəсілдердің артықшылықтары мен кемшіліктері талданады. Бұл мақала 2010 жылдан 2021 жылға дейінгі, яғни инфляциялық таргеттеу режимі енгізілгенге дейінгі жəне одан кейінгі бақылау кезеңін жəне 2022 жылғы сілкіністерге əсер етпей, Қазақстандағы пандемия шокын бағалауды қарайды.

Зерттеу нəтижелері. Жүргізілген жұмыс векторлық авторегрессия əдістерінің қолданылуын тексеруге мүмкіндік берді, бұл мəлімдеме модельдердің кері болжау күшімен расталады. Бұл жұмыста ұсынылған модельдердің тиімділігі Қазақстандағы макрофакторлар бойынша бағаланды.

1. Friedmann M., Schwartz A. J. A Monetary History of the United States 1867-1960. – Princeton, NJ: Princeton University Press, 1963. – 888 p.

2. Tobin J., Brainard W., Litan R. World finance and economic stability: Selected essays of James Tobin. – Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing, 2003. – 272 p.

3. Modigliani F., Miller M. H. Corporate income taxes and the cost of capital: a correction // The American economic review. – 1963. – № 53(3). – P. 433-443.

4. Oliner S. D. et al. Is there a bank lending channel for monetary policy? // Federal Reserve Bank of San Francisco Economic Review. – 1995. – № 2(3). – P. 3-20.

5. Gertler M., Gilchrist S. The role of credit market imperfections in the monetary transmission mechanism: arguments and evidence // The Scandinavian Journal of Economics. – 1993. – № 95(1). – P. 43-64.

6. Borio C. E. V. et al. The structure of credit to the non-government sector and the transmission mechanism of monetary policy: a cross-country comparison. BIS Working Papers. – Bank for International Settlements, Monetary and Economic Department, 1995. – № 24. – 54 p.

7. Sims C. A. Are forecasting models usable for policy analysis? // Quarterly Review. – 1986. – № 10(Win). – P. 2-16.

8. Статистическая информация БНС АСПИР [Электронный ресурс] // «Официальный сайт БНС АСПИР РК» [web-сайт]. – URL: https://stat.gov.kz/ (Дата обращения: 20.05.2023).

9. Benedictow A., Fjærtoft D., Løfsnæs O. Oil dependency of the Russian economy: An econometric analysis // Economic Modelling. – 2013. – № 32. – P. 400-428.

10. Mallick S. K., Sousa R. M. Commodity prices, inflationary pressures, and monetary policy: evidence from BRICS economies // Open economies review. – 2013. –№ 24(4). – P. 677–694.

11. Cimadomo J. et al. Nowcasting with large Bayesian vector autoregressions. ECB Working Paper Series No 2453. – August 2020. – 28 p.

12. Хабибуллин Р. Какие показатели разрывов выпуска и реальной деловой активности позволяют прогнозировать инфляцию в России? // Серия докладов об экономических исследованиях в Банке России. – 2019. – № 50. – С. 20-26.

13. Дерюгина Е., Пономаренко А. Большая байесовская векторная авторегрессионная модель для российской экономики // Серия докладов об экономических исследованиях в Банке России. – 2015. – № 1. – С.13-21.

14. Kadiyala K. R., Karlsson S. Forecasting with generalized Bayesian vector autoregressions // Journal of Forecasting. – 1993. – № 12. – P. 365-378.

15. Kadiyala K. R., Karlsson S. Numerical methods for estimation and inference in Bayesian VAR models// Journal of Applied Econometrics. – 1997. – № 12. – P. 99-132.

16. Kremer M. Macroeconomic effects of financial stress and the role of monetary policy: a VAR analysis for the euro area // International Economics and Economic Policy. – 2016. – № 13. – P. 105-138.

17. Chudik A., Mohaddes K., Pesaran M. H., Raissi M., Rebucci A. A counterfactual economic analysis of Covid-19 using a threshold augmented multi-country model // Journal of International Money and Finance. – 2021. – № 119. – Article 102477.