ИНДУСТРИЯ 4.0 ЖАҒДАЙЫНДА ТАЛАНТТАРДЫ БАСҚАРУ

Зерттеу мақсаты – Озық технологиялардың қарқынды даму кезеңінде Қазақстан Республикасының жоғары білікті мамандарының, яғни таланттарының шет елдерге көші-қонын зерттеу және бұл үрдістің индустрияландырылу деңгейі жоғары елдермен байланысын анықтау.

Әдіснамасы. Мақсатқа жету барысында, INSEAD зерттеу институты (GTCI, GII индекстері) мен ҚР-ның көші-қонының статистикалық мәліметтері сипаттамалық әдістеме негізінде зерделенді. Деректерді саралауда эвристикалық талдау, салыстыру және логикалық негіздеу әдістері қолданылды. Әдебиеттерге шолу жасау барысында, таланттарды басқару тұжырымдамасына сәйкес негізгі ұғымдарға түсініктеме берілді және қазіргі таңда таланттардың басқарылу жағдайы анықталды. Бірізділік, жүйелілік, кешендік сараптау принциптеріне жүгіне отырып, белгіленген болжамдар қарастырылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Эксклюзивті  (элитарлы)  жоғары білікті, талантты мамандарды бөліп алып қарастыру негізінде зерттеу жүргізілді. Елдің зияткерлік әлеуетіне кері әсер ететін, білікті мамандардың кетуін алдын-алу мақсатында жан-жақты себеп-салдары түсіндірілді.

Зерттеу нәтижелері. Таланттардың шет елге кетуі сол елдің индустрияландырылу деңгейімен тікелей байланысы жоқ екендігі анықталды. Кәсіби тұрғыдан жоғары нәтижесін (HiPer) және жоғары әлеуетін (HiPo) толықтай қолдана алмайтындықтары негізгі себеп. Еліміздің білім деңгейі оларды толықтай қанағаттандырмауы да ықпалын тигізуде. Осылайша, жие алғашқы білім беру көші-қоны, кейін еңбек көші-қонына әкелетіні дәлелденді.

1. Anshari M., Almunawar M. N., Razzaq A. Developing Talents vis-a-vis Fourth Industrial Revolution // International Journal of Asian Business and Information Management. – 2021. – № 12(4). – P. 20–32. – DOI: 10.4018/IJABIM.20211001.oa2.

2. Chambers E. G., Foulon M., Handfield-Jones H., Hankin S. M., Michaels E. G. The War for Talent // The McKinsey Quarterly. – 1998. – № 3. – P. 44-57

3. Khilji S. E., Tarique I., Schuler R. S. Incorporating the macro view in global talent management // Human Resource Management Review. – 2015 – № 25(3). – P. 236–248. – DOI: 10.1016/j.hrmr.2015.04.001.

4. Beechler S., Woodward I. C. The global “war for talent” // Journal of International Management. – 2009. – № 15(3), – P. 273–285. – DOI: 10.1016/j.intman.2009.01.002.

5. Karacay G. Talent Development for Industry 4.0 // Industry 4.0: Managing The Digital Transformation Springer Series in Advanced Manufacturing. – Cham: Springer International Publishing, 2018. – P. 123–136.

6. Acar P. Theoretical journey of talent management: egalitarian and elitist approach // Journal of Management, Marketing, and Logistics. Pressacademia. – 2016. – № 3(3). – P. 284–284.

7. Boudreau J. W., Ramstad P. M. Talentship, talent segmentation, and sustainability: A new HR decision science paradigm for a new strategy defi nition // Human Resource Management. – 2005. – № 44(2). – P. 129– 136. – DOI: 10.1002/hrm.20054.

8. Action Plan 2021-2025 [Электронды ресурс] // Industri All Global Union [web-сайт]. – 2021. – URL: https://www.industriall-union.org/about-us/action-plan-of-industriall-global-union (Қарау уақыты: 06.08.2022).

9. Статистикалық деректер. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау ж?не реформалар агенттігі [Электронды ресурс] // Ұлттық статистика бюросы [web-сайт] – 2022. – URL: https://stat.gov.kz/ (Қарау уақыты: 25.07.2022).

10. Oliinyk O. The Impact of Migration of Highly Skilled Workers on The Country’s Competitiveness and Economic Growth // Montenegrin Journal of Economics. - 2021. – № 17(3). – P. 7–19. – DOI: 10.14254/1800-5845/2021.17-3.1.

11. Giannoccolo P. The Brain Drain: A Survey of the Literature. Working Paper No. 2006-03-02. – Universita degli Studi di Milano-Bicocca, Department of Statistics, 2009. – 29 p. – DOI: 10.2139/ssrn.1374329.

12. Anjum N., Rahaman M. S. Human Resource Management amidst COVID-19 Pandemic: Behavioral Implications for HR Practitioners // Journal of Advanced Research in Economics and Administrative Sciences. – 2022. – № 3(1). – P. 57–66. – DOI: 10.47631/jareas.v3i1.398.

13. Whysall Z., Owtram M., Brittain S. The new talent management challenges of Industry 4.0 // Journal of Management Development. – 2019. – № 38(2). – P. 118–129. – DOI: 10.1108/jmd-06-2018-0181.

14. Alhajjar A., Kassim R., Raju V., Alnachef T. Driving Industry 4.0 Business Through Talent Management of Human Resource System: The Conceptual Framework for Banking Industry // World Journal of Research and Review. – 2018. – № 7(3). – P. 53-57.

15. The Business School for the World [Электронды ресурс] // INSEAD [web-сайт]. – 2022. – URL: https://www.insead.edu/ (Қарау уақыты: 14.07.2022).

16. Global Talent Competitiveness Index [Электронды ресурс] // INSEAD [web-сайт]. – 2022. – URL: https://www.insead.edu/faculty-research/research/gtci (Қарау уақыты: 14.07.2022).

17. INSEAD. The Global Talent Competitiveness Index 2019: Entrepreneurial Talent and Global Competitiveness. – Fontainebleau, France, 2019. – 324 p.

18. INSEAD. The Global Talent Competitiveness Index 2020: Global Talent in the Age of Artifi cial Intelligence. – Fontainebleau, France, 2020. – 369 p.

19. Lanvin B., Monteiro F. The Global Talent Competitiveness Index [Электронды ресурс] // INSEAD [web-сайт]. – 2021. – URL: https://www.insead.edu/faculty-research/research/gtci (Қарау уақыты: 14.07.2022).

20. Global Innovation Index 2021 [Электронды ресурс] // INSEAD [web-сайт]. – 2021. – URL: https://www.insead.edu/newsroom/2021-global-innovation-index-2021-innovation-investments-resilient-despitecovid-19-pandemic (Қарау уақыты: 10.07.2022)

21. Cornell University, INSEAD, WIPO. Global Innovation Index 2019: Creating Healthy Lives – The Future of Medical Innovation. – Ithaca, Fontainebleau, and Geneva, 2019. – 340 p.

22. Cornell University, INSEAD, WIPO. Global Innovation Index 2020: Who Will Finance Innovation? World Intellectual Proper, 2020. – Ithaca, Fontainebleau, and Geneva, 2020. – 399 p.

23. The Global Innovation Index (GII) 2021. Kazakhstan [Электронды ресурс] // INSEAD [web-сайт]. – 2021. – URL: https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_gii_2021/kz.pdf (Қарау уақыты: 23.08.2022).

24. World Migration Report International Organization for Migration [Электронды ресурс] // INSEAD [web-сайт]. – 2021. – URL: https://worldmigrationreport.iom.int/ (Қарау уақыты: 25.08.2022).

25. IOM Kazakhstan [Электронды ресурс] // The International Organization for Migration [web-сайт]. – 2022. – URL: https://kazakhstan.iom.int/ (Қарау уақыты: 23.08.2022).

26. Бокаев Б. Н., Қаймолдиев А. Анализ эффективности применения профессиональных знаний и компетенций выпускников зарубежных вузов в Казахстане в контексте интеллектуальной миграции // Государственное управление и государственная служба. – 2021. – № 2(77). – C. 95–108. – DOI: 10.1016/j.jwb.2010.10.011.

27. Schuler R. S., Jackson S. E., Tarique I. Global talent management and global talent challenges: Strategic opportunities for IHRM // Journal of World Business. – 2011. – № 46(4). – P. 506-516. – DOI: 10.1016/j. jwb.2010.10.011.