ҒЫЛЫМИ КАДРЛАРДЫҢ ҰТҚЫРЛЫҒЫН МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІҢ ТҰЖЫРЫМДАМАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Аңдатпа
Зерттеудің мақсаты – зияткерлік көші-қон процестерін реттеу тəсілдерін зерттеу негізінде ғылыми кадрлардың ұтқырлығын мемлекеттік реттеудің теориялық аспектілерін тұжырымдау жəне жүйелі зерттеу.
Əдіснамасы – зерттеу жалпы мемлекеттік өлшемдегі көші-қонның заманауи теориясына негізделген. Сондай-ақ, осы зерттеу шеңберінде негізі жүйелік модель таңдалған мемлекеттің зияткерлік көші-қон саясатының негізгі тұжырымдамалық моделін бөліп көрсетуге болады. Бұдан басқа, зерттеу процесінде мемлекеттік басқару/реттеу жəне саяси талдау əдістері кеңінен қолданылды: салыстырмалы-саяси əдіс, жүйелі тəсіл, институционалдық талдау жəне болжамдық əдіс.
Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – ғылыми кадрлар ұтқырлығының жəне зияткерлік көшіқонның теориялық-əдіснамалық аспектілерін жүйелі зерттеу негізінде мемлекеттік реттеудің негізгі тəсілдерінің анықталуымен жəне осы саладағы білімнің жүйелендірілгенімен айқындалады.
Зерттеу нəтижелері – ғылыми кадрлардың ұтқырлығын жəне зияткерлік көші-қонды мемлекеттік реттеу жүйелі сипатқа ие болуы жəне бірінші кезекте əртүрлі елдердің экономикаларының қажеттіліктерін ескере отырып, жоғары білікті мамандар мен ғалымдарды тартудың əртүрлі тетіктерімен қоса жүретін көші-қон саясатындағы тұжырымдамалық өзгерістер негізінде жəне олардың қызметі үшін қолайлы жағдайлар жасау негізінде іске асырылуы тиіс екені анықталды.
Авторлар туралы
Г. Н. СансызбаеваҚазақстан
Алматы
Е. Нұрұлы
Қазақстан
Алматы
А. С. Актымбаева
Қазақстан
Алматы
А. Ж. Сапиева
Қазақстан
Алматы
Әдебиет тізімі
1. Ackers L. Moving people and knowledge, the mobility of scientists within the European Union // International Migration. – 2005. – № 43(5). – P. 99–129.
2. Meyer J.-B. Network approach versus brain drain: lessons from the diaspora // International Migration. – 2001. – № 39 (5). – P. 91–110. DOI: 10.1111/1468-2435.00173.
3. Mahroum S. The international policies of brain gain, a review // Technology Analysis and Strategic Management. – 2005. – № 17(2). – P. 219–230.
4. Журавлева И. В., Миллер В.Е. Мобильность научных кадров // Научно-методический электронный журнал «Концепт». – 2014. – Т. 20. – С. 2866–2870.
5. Armstrong M. Human Resource Management Practice. – Saint Petersburg: Piter Publ., 2010. – P. 85–88.
6. Chen M. Informality and social protection: Theories and realities // IDS Bulletin. – 2008. – № 39 (2). – P. 18–27.
7. Agrawal A. K., Devesh K., McHale J., Oettl A. Brain Drain or Brain Bank? The Impact of Skilled Emigration on Poor-Country Innovation // Journal of Urban Economics. – 2011. – № 69. – P. 43–55.
8. Астафьева Н. Н. Государственное регулирование трудовой мобильности: возможности и ограничения // Экономика: вчера, сегодня, завтра. – 2017. – Том 7. – № 3А. – С. 134–142.
9. Рыбаковский Л. Л. Миграция населения. Три стадии миграционного процесса: очерки теории и методов исследования [Electronic source]. – 2006. – URL: http://www.viperson.ru/wind.php?ID=250095&soch=1 (accessed: February 3, 2020).
10. Артюхин М. И., Пушкевич С. А. Основные проблемы миграции населения Республики Беларусь: социологический анализ // Социологический альманах. – 2015. – № 6. – С. 126–141.
11. International Migration Law. Glossary on migration. – International Organization for Migration (IOM) [Electronic source]. – 2004. – URL: https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml_1_en.pdf (accessed: January 30, 2020).
12. Shatrevich V., Strautmane V. Industrialisation factors in post-industrial society // Entrepreneurship and Sustainability Issues. – 2015. – № 3 (2). – P. 157–172. – DOI: 10.9770/jesi.2015.3.2(4).
13. Drucker P. F. Classic Drucker: Essential Wisdom of Peter Drucker from the Pages of Harvard Business Review. – Harvard Business Review Press, 2006. – 240 p.
14. Pécoud A. Migration without Borders. Essays on the free movement of people. – Published jointly by the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization and by Berghahn Books, 2007. – 304 p.
15. Dachs B. The impact of new technologies on the labour market and the social economy. – Scientific Foresight Unit (STOA) – European Parliament [Electronic source]. – 2018. – URL: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2018/614539/EPRS_STU(2018)614539_EN.pdf (accessed: February 5, 2020).
16. Аксенова В. С. США и Россия: Проблема «утечки умов»: дис...канд. полит. наук: 23.00.04. – Москва, 2003. – 160 с.
17. Regets M. C. Research and policy issues in high-skilled international migration: A perspective with data from the United States. Bonn, Germany: Institute for the Study of Labor. Discussion paper series. IZA PD no. 366, September, 2001.
18. Дежина И. Г. Мобильность научных кадров и новая политика правительства // Инновации. – 2008. – № 7. – С. 61–66.
19. Rai S. Indians find they can go home again // New York Times, January 10, 2006.
20. «Утечка мозгов» нарастает – Казахстан активно покидают технари, экономисты, педагоги. Отток квалифицированных кадров за последние 4 года ускорился на 34-88% / Finprom.kz – аналитический портал о бизнесе и финансах [Electronic source]. – 2017. – URL: http://finprom.kz/ru/article/utechkamozgov-narastaet-kazahstan-aktivno-pokidayut-tehnari-ekonomisty-pedagogi-ottok-kvalificirovannyhkadrov-za-poslednie-4-goda-uskorilsya-na-34-88 (accessed: February 5, 2020).
21. Demographic Yearbook of Kazakhstan [Electronic source] // Statistics Committee of the Ministry of national economy of the Republic of Kazakhstan. – 2019. – URL: https://stat.gov.kz/edition/publication/collection (accessed: February 5, 2020).
22. Ермоленко А. А., Морозова А. Е., Ромашова А. И., Хмелев И. Б. «Утечка мозгов»: проблема №1 в России? [Electronic source] // СибАК. URL: http://sibac.info/15052 (accessed: February 7, 2020).
23. Интеллектуальная миграция в современном мире: учеб. пособие / под ред. М. М. Лебедевой. – М.: МГИМО-Университет, 2014. – 253 с.
24. Latova N., Savinkov V. I. The Influence of Academic Migration on the Intellectual Potential of Russia // European Journal of Education. – 2012. – № 47 (1). – P. 64–76. – DOI: 10.2307/41343411.
25. Li W., Yu W. Chinese Intellectual Migration to the US // Spotlight on China / In: Guo S., Guo Y. (eds) Spotlight on China. – SensePublishers, Rotterdam, 2016. – P. 269–284. DOI: 10.1007/978-94-6300-669-9_16.
26. Белов Ф. Д. Международная интеллектуальная миграция: особенности, роль и значение на современном этапе // Вестник Российского университета дружбы народов. Серия: Экономика. – 2010. – № 2. – C. 43–51.
27. Freitas A., Pécoud A. Skilled Migration and the Brain Drain Guest Editors. – UNESCO, 2012. – Vol. 14. – No. 1. – 117 p. [Electronic source]. – URL: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000218151 (accessed: February 12, 2020).
28. Леденева В. Ю. Интеллектуальная миграция: мировые и российские тенденции // Высшее образование в России. – 2014. – № 2. – С. 106–113.
29. Сулягина Ю. О. Методологические подходы к анализу глобальных процессов трудовой миграции // Материалы Афанасьевских чтений. – 2016. – № 2 (15). – С. 185–189.
30. Ackers L. Moving people and knowledge: scientific mobility in the European union // International Migration. – 2005. – № 43 (5). – P. 99–131. – DOI: 10.1111/j.1468-2435.2005.00343.x.
31. Gaillard J., Gaillard A. M. Introduction: the international mobility of brains: exodus or circulation? // Science Technology & Society. – 1997. – № 2 (2). – P. 195–228. – DOI: 10.1177/097172189700200202.
32. Johnson J. M., Regets M. C. International Mobility of Scientists and Engineers to the United States – Brain Drain or Brain Circulation? – SRS Issue Brief. – National Science Foundation, Division of Science Resources Studies. – Arlington, 1998. – pp. 6. [Electronic source]. – URL: http://www.nsf.gov/sbe/srs/stats.htm (accessed: February 15, 2020).
33. Saxenian A. From brain drain to brain circulation: transnational communities and regional upgrading in India and China // Studies in Comparative International Development (SCID). – 2005. – № 40 (2). – P. 35–61. – DOI: 10.1007/BF02686293.
34. Gaillard A. M., Gaillard J. The international circulation of scientists and technologists // Science Communication. – 1998. – № 20 (1). – P. 106–115.
35. Grubel H. B., Scott A. D. The international flow of human capital // The American Economic Review. – 1966. – № 56 (1/2). – P. 268–274.
36. Mahroum S. Scientists and global spaces // Technology in Society. – 2000. – № 22 (4). – P. 513–523. – DOI: 10.1016/S0160-791X(00)00024-5
37. Meyer J.-B. Policy Implications of the Brain Drain’s Changing Face // Policy Brief, Science and Development Network, 2003.
38. Jöns H. Brain circulation and transnational knowledge networks: studying long-term effects of academic mobility to Germany, 1954-2000 // Global Networks. – 2009. – № 9 (3), – P. 315–338.
39. Mahroum S. Highly skilled globetrotters: mapping the international migration of human capital // R&D Management. – 2000. – № 30 (1). – P. 23–32. DOI: 10.1111/1467-9310.00154
40. Trippl M. Scientific mobility and knowledge transfer at the interregional and intraregional level // Regional Studies. – 2011. – № 0 (0), – pp. 1–15, DOI: 10.1080/00343404.2010.549119
41. Hiroshi O., Watanabe A. The international mobility of researchers: policy support at the national and institutional level. In: OECD (Ed.). – The International Mobility of Researchers Workshop, 2007.
42. Wickware P. End of the brain drain could be in sight // Nature. – 1999. – № 399 (6732). – P. 179–180.
43. Thorn K., Holm-Nielsen L.B. International mobility of researchers and scientists policy options for turning a drain into a gain. In: The International Mobility of Talent: Types, Causes, and Development Impact, 2008. – P. 145–167.
44. Kuznetsov Y. N. Diaspora Networks and the International Migration of Skills: How Countries Can Draw on their Talent Abroad. – World Bank Publications, 2006.
45. Baruffaldi S. H., Landoni P. Return mobility and scientific productivity of researchers working abroad: The role of home country linkages // Research Policy. – 2012. – № 41. – P. 1655–1665. DOI: 10.1016/j.respol.2012.04.005
46. Гришин В. И., Абрамов Р. А. Роль региональной инновационной инфраструктуры в модернизации экономики страны // Национальные интересы: приоритеты и безопасность. – 2010. – № 11 (68). – С. 2–8.
47. Мыреев А. В., Халатенкова Е. Ю. Государственное регулирование интеллектуальной миграции в РФ на современном этапе // Сборник тезисов докладов и статей международной научно-практической конференции 22 апреля 2015 года / отв. редактор Р.А. Абрамов. – М.: ООО «Третьяковъ», 2015. – С. 144–146.
48. Кусаева А. Р., Котов Н. М. Государственное регулирование миграционных процессов и влияние трудовой миграции на экономику России // Сборник тезисов докладов и статей международной научно-практической конференции 22 апреля 2015 года / отв. редактор Р. А. Абрамов. – М.: ООО «Третьяковъ», 2015. – 211 с.
49. Иванов А. Г. Государственное регулирование внешней трудовой миграции: опыт ЕС, Франции, Германии, США // Вестник РУДН, серия Политология. – 2009. – № 3. – С. 61–69.
50. Ушакова О. А. Необходимость государственного регулирования миграционных процессов для поддержания устойчивого развития экономики // Сборник тезисов докладов и статей международной научно-практической конференции 22 апреля 2015 года / отв. редактор Р.А. Абрамов. – М.: ООО «Третьяковъ», 2015. – 211 с.
51. Ушакова О. А. Критерии управления устойчивым развитием в условиях модернизации экономики: монография / О. А. Ушакова. – Новосибирск: Издательство «СИБПРИНТ», 2011. – 80 с.
52. Бабашкина А. М. Государственное регулирование национальной экономики /А. М. Бабашкина. – М.: Финансы и статистика, 2005. – 480 с.
53. Миграция и безопасность в России / Под ред. Г. Витковской и С. Панарина. – М.: Интердиалект+, 2000. – С. 341.
54. Ушкалов И. Г., Малаха И. А. «Утечка умов» – масштабы, причины, последствия. – М.: Эдиториал УРСС, 1999. – С. 176.
55. Вартанян А. А. Государственное регулирование международной миграции высококвалифицированных кадров: дис...канд. эконом. наук: 08.00.14. – Москва, 2017. – 215 с.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Сансызбаева Г.Н., Нұрұлы Е., Актымбаева А.С., Сапиева А.Ж. ҒЫЛЫМИ КАДРЛАРДЫҢ ҰТҚЫРЛЫҒЫН МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІҢ ТҰЖЫРЫМДАМАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ. Central Asian Economic Review. 2020;(2):8-24.
For citation:
Sansyzbayeva G.N., Nuruly Ye., Aktymbayeva A.S., Sapiyeva A.Zh. CONCEPTUAL BASES OF PUBLIC REGULATION OF SCIENTIFIC PERSONNEL MOBILITY. Central Asian Economic Review. 2020;(2):8-24.