ДАҒДАРЫС ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ КАДРЛАРЫН БАСҚАРУ

Зерттеудің мақсаты қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында көптеген кәсіпорындар бастан кешіп отырған экономикалық құлдырау және дағдарыс жағдайы кезеңінде жұмыспен қамтуға, персоналды босатуға байланысты сұрақтарға назар аудару болып табылады. Қазақстандағы дағдарысқа қарсы персоналды басқару тәсілінің өзі соңғы уақытта жұмыс беруші мен мемлекет тарапынан маңызды көңіл бөлетін нысандардың біріне айналуда. Мақалада дағдарыс жағдайында кәсіпорындардың адами капиталын сақтап қалу үшін еңбек нарығындағы туындаған жағдайлардан шығуға мүмкіндік беретін адами ресурстарды басқарудың жекелеген әдістері, әкімшілік ықпал ету тетіктері қарастырылған.
Зерттеу әдістемесі. Осы мақаламен жұмыс жасауда салыстырмалы әдістер, алғашқы деректерді талдау, жинау және өңдеу, статистикалық байқау және салыстыру ғылыми әдістері қолданылды.
Зерттеудің құндылығы экономикалық дағдарыстардың жиілеп кетуіне байланысты кәсіпорын персоналын басқарумен байланысты мәселелерді зерделеуде.
Зерттеу нәтижелері. Алынған деректерді талдау негізінде біз ковидтен кейінгі кезеңдегі дағдарысқа қарсы шаралар Қазақстан Республикасындағы экономикалық жағдайды теңестіруге әкелгенін, жоғары білікті еңбекке деген сұраныс ұсыныстан асып түсетінін анықтадық. Мақалада персоналды материалдық және материалдық емес ынталандыру мен мотивация, жоғары кәсіби қызметкерлерді ұстап қалу үшін корпоративтік мәдениетті дамытуды қамтитын кәсіпорынның дағдарысқа қарсы саясатының негізгі бағыттары қарастырылып, айқындалды. HR бөлімшелердің негізгі міндеттері іс жүзінде қолдануға болатын дағдарысқа қарсы шараларды әзірлеу арқылы кәсіпорын басшыларын, мамандары мен қызметкерлерін өзара қолдауға бағытталған.

1. Анюхин С. А. Обзор методик предсказания банкротства. – М.: Финансы и статистика, 2008. – 572 с.

2. Рубан Т. Е., Байдаус П. В. Анализ методик прогнозирования банкротства на основе использования финансовых показателей. – М.: ЮНИТИ, 2008. – 942 с.

3. Антикризисное управление человеческими ресурсами. / Под редакцией Н. А. Горелова. – Питер, СПб., 2010. – 432 с.

4. Антикризисное управление: учеб. для вузов / Под ред. Э. М. Короткова. – М.: Инфра-М, 2014. – 620 с.

5. Jones S. Corporate bankruptcy prediction: a high dimensional analysis // Review of Accounting Studies. – 2017. – № 22(3). – P. 1366-1422.

6. Lahmiri S., Bekiros S. Can machine learning approaches predict corporate bankruptcy? Evidence from a qualitative experimental design // Quantitative Finance. – 2018. – № 19(9): Machine Learning and AI. – P. 1569-1577. – DOI: https://doi.org/10.1080/14697688.2019.1588468.

7. В декабре на ЭБТ произошло снижение спроса и предложения [Электронный ресурс] // Центр развития трудовых ресурсов [web-сайт]. – 2022. – URL: https://iac.enbek.kz/ru/node/1252 (Дата обращения: 04.06.2022).

8. В поисках кадров: спрос на квалифицированных сотрудников в Казахстане на 54 % превышает предложение [Электронный ресурс] // RANKING.KZ [web-сайт]. – 2020. – URL: http://ranking.kz/ru/a/infopovody/v-poiskah-kadrov-spros-na-kvalificirovannyh-sotrudnikov-v-kazahstane-na-54-prevyshaetpredlozhenie (Дата обращения: 05.06.2022).

9. Поиск резюме [Электронный ресурс] // Центр развития трудовых ресурсов [web-сайт]. – 2022. – URL: https://www.enbek.kz/ru/search/res (Дата обращения: 06.06.2022).

10. Доклад об экономике Казахстана – декабрь 2020 [Электронный ресурс] // Всемирный банк [web-сайт]. – 2021. – URL: https://www.vsemirnyjbank.org/ru/country/kazakhstan/publication/economic-updatedecember-2020 (Дата обращения: 06.06.2022).

11. Об утверждении Государственной программыв развития продуктивной занятости и массового предпринимательства на 2017-2021годы «Енбек» [Электронный ресурс] // Әділет [web-сайт]. – 2018. – URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1800000746 (Дата обращения: 06.06.2022).

12. За три квартала из страны уехало свыше 25 тысяч человек — более чем втрое больше, чем прибыло в РК [Электронный ресурс] // RANKING.KZ [web-сайт]. – 2021. – URL: http://ranking.kz/ru/a/infopovody/za-tri-kvartala-iz-strany-uehalo-svyshe-25-tysyach-chelovek-bolee-chem-vtroe-bolshe-chempribylo-v-rk (Дата обращения: 05.06.2022).

13. Заработная плата в РК выросла за год на 10,5 %, её покупательская способность – на 5,2 %. Однако в двух из трёх самых высокооплачиваемых регионов покупательская способность ушла в минус: в «нефтяной» Мангистауской области и в столице [Электронный ресурс] // RANKING.KZ [web-сайт]. – 2021. – URL: http://www.ranking.kz/ru/a/infopovody/zarabotnaya-plata-v-rk-vyrosla-za-god-na-105-eyopokupatelskaya-sposobnost-na-52-odnako-v-dvuh-iz-tryoh-samyh-vysokooplachivaemyh-regionov-pokupatelskaya-sposobnost-ushla-v-minus-v-neftyanoj-mangistauskoj-oblasti-i-v-stolice-nur-sultane. (Дата обращения: 06.06.2022).

14. Уашов Г. К. Қазақстандағы ұйым персоналын бейдағдарыстық басқару // Доклады Национальной Академии Наук Республики Казахстан. – 2017. – № 2(312). – С. 124-128.

15. Брусницына Н., Пронин Р. Особенности защиты прав трудящихся при несостоятельности организации работодателя в современных условиях // Экономика и управление. – 2010. – № 2(63). – С. 178-182.

16. Дуйсембаева А. Проблемы регулирования несостоятельности (банкротства) предприятий в Казахстане // Экономика и статистика. – 2013. –№ 3. – C. 123-134.

17. Хaчатурова Т.О., Ярыгина Н.А. Основные аспекты прогнозирования банкротства предприятий// Вектор науки ТГУ. – 2013. – № 4. – C. 178-180.

18. Руководители каких предприятий получают самые высокие зарплаты в стране? [Электронный ресурс] // RANKING.KZ [web-сайт]. – 2020. – URL: http://ranking.kz/ru/a/infopovody/rukovoditeli-kakihpredpriyatij-poluchayut-samye-vysokie-zarplaty-v-strane (Дата обращения: 06.06.2022).