«ТАРБАҒАТАЙ» ҰЛТТЫҚ ПАРКІНІҢ АУМАҒЫНДА ЭКОТУРИЗМДІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ОҢТАЙЛЫ МОДЕЛЬДЕРІ: ҚОЛДАНУ МҮМКІНДІКТЕРІ МЕН ҰСЫНЫСТАРЫ

Зерттеудің мақсаты – мақалада жетекші елдердегі экологиялық туризмді дамыту жəне басқару тəжірибесін жүйелеп, оны Тарбағатай ұлттық паркінде енгізудің оңтайлы модельі қарастырылды.  

Əдіснамасы – талдау, салыстыру, жалпылау сияқты жалпы ғылыми əдістері қолдана отырып, зерттеу жұмысы жүргізілді.  

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – жүргізілген зерттеу нəтижелер негізінде берілген модельдер Тарбағатай ұлттық паркінде қолдануға қабілетті екенін көрсетті. Ұлттық парктерді дамытудың шетелдік тəжірибесі негізінде «Тарбағатай» ұлттық паркін дамытудың оңтайлы моделі ұсынылды.  

Зерттеу нəтижелері. Тарбағатай ұлттық паркін Қазақстандағы жас парктердің бірі болғандықтан, дамыту жұмыстары жүргізіліп жатқанын көруге болады, алайда əлі де болса атқарылуы тиіс жұмыстар тізбегі бар. Шет елдердегі ұлттық парктерді ұйымдастыру жəне басқару тəжірибесін талдау арқылы оның жекелеген компоненттерін Тарбағатай ұлттық паркі қызметін жетілдіру кезінде пайдалануға болатындығы туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді 

1. Постановление Правительства Республики Казахстан от 10 ноября 2000 года № 1692 О Концепции развития и размещения особо охраняемых природных территорий Республики Казахстан до 2030 года. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 10 сентября 2010 года № 924 [Электронды ресурс] // Əділет [web-сайт]. – 2000. – URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P000001692_ (Қарау уақыты: 15.07.2022).

2. «Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман шаруашылығы жəне жануарлар дүниесі комитетінің «Тарбағатай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі» республикалық мемлекеттік мекемесін құру туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 27 маусымдағы № 382 қаулысы [Электронды ресурс] // Əділет [web-сайт]. – 2018. – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P1800000382 (Қарау уақыты: 15.07.2022).

3. Парк жайында [Электрондық ресурс] // «Тарбағатай» ұлттық паркінің ресми сайты [web-сайт]. – д. ж. – URL: https://tarbagatai-park.kz/kz// (Қарау уақыты: 15.07.2022).

4. Панов И. Н. Экологический туризм и его роль в устойчивом развитии территорий // Теория и практика международного туризма: Сб. науч. ст. / под ред. А. Ю. Александровой. – М.: КноРус, 2013. – 250 с.

5. Фаронова Ю. В. Экологический туризм в Австралии // Новое слово в науке и практике: гипотезы и апробация результатов исследований. – 2016. – № 22. – С. 13-17.

6. Алексеева Е. В. Экологический туризм: проблемы и перспективы: учебное пособие. – М.: Пресс, 2015. – 566 с.

7. Егоренков Л. И. Экология туризма и сервиса: Учебное пособие. – М.: Финансы и статистика, 2013. – 234 с.

8. Мишечкин Г. В., Голубничая С. Н. Экологический туризм на урбанизированных территориях // Сервис в России и за рубежом. – 2017. – № 7(77). – С. 85-98.

9. Понеделко Г., Квашнин Ю., Гутник А., Трофимова О. Экологический туризм в странах Южной Европы // Мировая экономика и международные отношения. – 2018. – № 62(2). – С. 73–82.

10. About IUCN [Электронды ресурс] // Официальный Интернет-сайт Международного союза охраны природы IUCN [web-сайт]. – д.ж. – URL: https://www.iucn.org/theme/world-heritage (Қарау уақыты: 15.07.2022).

11. Экотуризм: виды экологического туризма [Электронды ресурс] // Туристический портал Тюмени: энциклопедия [web-сайт]. – д.ж. – URL: http://travel72.ru/articles/66 (Қарау уақыты: 15.07.2022).

12. World Tourism Organization. Compendium of Best Practices and Recommendations for Ecotourism in Asia and the Pacific. – UNWTO, Madrid, 2012. – 134 p. – DOI: https://doi.org/10.18111/9789284414260.

13. Donohoe H. M., Needham R. D. Ecotourism: The Evolving Contemporary Definition // Journal of Ecotourism. – 2016. – № 5(3). – P. 192-210.

14. Eagles P. F. J. Nature-based tourism management // In: Contemporary Perspectives on Tourism. Department of Geography Publication Series. – Waterloo, ON: Department of Geography, University of Waterloo, 2001. – P. 181-232.

15. IUCN. Guidelines for Protected Area Management Categories. – CNPPA with the assistance of WCMC. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK, 1994. – 261 p.

16. Sandwith Т., Shine C., Hamilton L., Sheppard D. Transboundary protected areas for peace and cooperation. – IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK, 2001. – 111 p.

17. Zalatan A., Gaston A.R. Soft Ecotourism: The Substitution Effect // The Tourist Review. – 1996. – № 51(4). – P. 42-48. – DOI: https://doi.org/10.1108/eb058235.

18. Allcock A., Jones В., Lane S., Grant J. National ecotourism strategy. – Commonwealth Department of Tourism. Canberra AGPS, 1994. – 68 p.