Ауылдық жердегі жергілікті өзін-өзі басқарудың қаржылық-экономикалық негіздері (Қарағанды облысы мысалында)

   Зерттеудің мақсаты Қарағанды облысының ауылдық аумақтарындағы жергілікті өзін-өзі басқарудың қаржы-экономикалық негіздерін дамыту жағдайларын талдау жəне баға беру болып табылады.
   Əдіснамасы – жергілікті қоғамдастықтар басқару институттарын қалыптастырып жəне бейімдейді, сонымен қатар, осы өңірдің дамуына ықпалын тигізетін саясат пен іс-шараларды қалыптастырады. Жергілікті қоғамдастықтардың əлеуетін жоғарылатудың мүмкіндіктері жергілікті өзін-өзі басқару жəне жоғарғы мемлекеттік органдар деңгейіндегі атқарылатын əрекеттерді келісу, қызметтер жəне ресурстарға қол жетімділік алуға арналған басымдықтарды белгілеу арқылы анықталады.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бюджеттік жүйенің барлық деңгейлеріндегі бюджет қаражатын ескеріп есептелген өңірдің жан басына шаққандағы бюджеттік қамтамасыз етілуі келесі түрде болады,
бұл жағдайда, бюджет шығыстарының қатынасы ел аумағында жоғары тұрған бюджет қаражатының есебінен қаржыландырылатын бюджеттік ұйымдардың əркелкі орналасуымен байланысты əр өңірдегі кірістері осы бюджетке тəуелді болатын халық топтарының қатынасы секілді біршама өзгеше болуы ықтимал.
   Зерттеу нəтижелері – республикадағы өңірлер арасындағы айтарлықтай айырмашылықтарға жəне бірқатар жағдайлардың бірегейлігіне қарамастан, барлық өңірлер үшін көбейту процесінің же-
келеген элементтерінің арасындағы байланыстардың, құрамдауыштардың процестің барлық буындарына ықпалының заңдылықтарының сипаты ортақ болып келеді. Аталған элементтер жəне олардың байланыстарының жиыны репродуктивті циклды құрайды. Сол себепті, автор Қарағанды өңірін сипаттайтын көрсеткіштерді қарастырып отыр, мұнда гипотеза ретінде ауыл шаруашылығының ЖҰӨ-нің нəтижелік көрсеткіші мен қаржылық мүмкіндіктер мен астық жəне бұршақ дақылдарының шығымдылығы сияқты факторлар арасындағы байланыс ұсынылып, дəлелденді. Мемлекеттік басқарудың тиімділігі еліміздің жəне өңірдің тұрақты əлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету жəне халықтың əл-ауқатын арттыру шарттарының бірі екендігі дəлелденді.

1. Gherghina S. C., Botezatu M. A., Hosszu A., Simionescu L. N. Small and Medium-Sized Enterprises (SMEs): The Engine of Economic Growth through Investments and Innovation // Sustainability. – 2020. – № 12 (1). – 347. – DOI: 10.3390/su12010347.

2. Tselios V., Tompkins E. Local government, political decentralisation and resilience to natural hazard-associated disasters // Environmental Hazards. – 2017. – № 16 (3). – P. 228-252. – DOI: https://doi.org/10.1080/17477891.2016.1277967.

3. Heller P., Harilal K. N., Chaudhuri S. Building local democracy: Evaluating the impact of decentralization in Kerala, India // World Development. – 2007. – № 35 (4). – P. 626-648. – DOI: https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2006.07.001.

4. Мурзахметова А. Особенности и проблемы развития малого и среднего предпринимательства Казахстана в современных условиях / А. Мурзахметова, А. Мухамеджан, С. Жакупова // Вестник КазНУ. Серия международные отношения и международное право. – 2020. – № 92 (4). – C. 65-75.

5. Lukhmanova G., Baisholanova K., Shiganbayeva N., Abenov B., Sambetbayeva A., Gussenov B. Innovative development of the agricultural sector of the Republic of Kazakhstan // Revista ESPACIOS. – 2019. – № 40 (32). – P. 6-15.

6. Altieri M. Α., Nicholls C. I. Agroecology and the reconstruction of a post‐COVID‐19 agriculture // The Journal of Peasant Studies. – 2020. – № 47 (5). – P. 881-898. – DOI: https://doi.org/10.1080/03066150.2020.1782891.

7. Di Vaio A., Boccia F., Landriani L., Palladino R. Artifi cial intelligence in the agrifood system: Rethinking sustainable business models in the COVID‐19 scenario // Sustainability. – 2020. – № 12 (12). – DOI: https://doi.org/10.3390/su12124851.

8. Mishra A., Bruno E., Zilberman D. Compound natural and human disasters: Managing drought and COVID‐19 to sustain global agriculture and food sectors // Science of the Total Environment. – 2021. – № 754. – Article number 142210. – DOI: 10.1016/j.scitotenv.2020.142210

9. Mastronardi L., Cavallo A., Romagnoli L. Diversifi ed farms facing the COVID‐19 pandemic: First signals from Italian case studies // Sustainability. – 2020. – № 12 (14). – Article number 5709. – DOI: https://doi.org/10.3390/su12145709.

10. Политика на местном уровне – актуальные и проблемные вопросы. Рекомендательное пособие для субъектов местного управления в Казахстане. – Нур-Султан: Типография «IndigoPrint», 2020. – 288 с.

11. Baitarakova B. D., Turysbekova R. K., Gajiyev F. A., Subebaeva Zh. K., Syrlybaeva M. T., Gussenov B. Sh. Using the principles of project financing as an effective instrument of management of transport infrastructure (Using elements of public-private partnerships) // Espacios. – 2018. – № 39 (19). – P. 42.

12. Данные Валового выпуска сельского хозяйства сельских территорий Карагандинской области за период с 2010-2020 годы [Электронды ресурс] // Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [web-сайт]. – 2021. – URL: www.stat.gov.kz (Қарау уақыты: 12. 01. 2022).

13. Программа развития Карагандинской области на 2016-2020 годы, утвержденная решением XIII сессии областного маслихата № 263 от 12. 12. 2017 года [Электронды ресурс] // Сайт Министерства экологии, геологии и природных ресурсов [web-сайт]. – 2017. – URL: https://ecogosfond.kz/2018/03/30/30200/ (Қарау уақыты: 12. 01. 2022).

14. Об утверждении Концепции развития местного самоуправления в Республике Казахстан до 2030 года, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 14 сентября 2020 года № 413 [Электронды ресурс] // Əділет [web-сайт]. – 2020. – https://adilet.zan.kz/rus/docs/U2100000639 (Қарау уақыты: 12. 01. 2022).

15. Tselios V., Tompkins E. Local government, political decentralization and resilience to natural hazard-associated disasters // Environmental Hazards. – 2017. – № 16 (3). – P. 228-252. – DOI: https://doi.org/10.1080/17477891.2016.1277967.