Цифрландыру жəне COVID-19 пандемиясының əсері жағдайында хқес қаржылық есептілігін қалыптастыру ерекшеліктері

Зерттеудің мақсаты – ХҚЕС талаптарына сəйкес коронавирустық пандемияның қаржылық жағдай туралы есептілікті дайындауға əсерін қарастыру.

Əдістемесі – зерттеу барысында теориялық жалпылау, ғылыми абстракция, сараптамалық жəне аналитикалық бағалау, себептер мен салдарды талдау сияқты жалпы ғылыми əдістер қолданылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – есептілікті цифрлық трансформациялау жөніндегі жəне халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының қолданыстағы редакциясын ХҚЕС кеңесімен жүргізілген іс-шараларды талдау негізінде пандемия салдарын қаржылық жағдай туралы жəне тұтастай алғанда қаржылық есептілікте көрсету əдіснамасы ұсынылды.

Зерттеу нəтижелері – вирустың өршуі жəне пандемия барлық экономикалық үрдістерді цифрландыру қарқынына, соның ішінде компаниялардың қаржылық есептілігін дайындау мен ұсынуға айтарлықтай əсер еткені, сондай-ақ ХҚЕС кеңесінің цифрлық трансформация үрдісін жеделдетуге ықпал еткені анықталды. 21-ғасырдың жаңа есептілік моделін іскерлік есептілік тілінде қалыптастыру қажеттілігі туындады.

Компаниялардың жұмыс істеуіне тікелей жəне жанама əсер вирустың өзі емес, оған қарсы күрес əдістері ықпал етті. ХҚЕС 10 ережелеріне сəйкес пандемияға байланысты жағдай түзетілeге жатпайтын, бірақ маңызға ие оқиға болып табылады. Бұл дегеніміз, компаниялар есептілікті ұсынған кезде, осы жағдайды кем дегенде, ескертпелерде көрсетулері тиіс. COVID-19 пандемиясының қаржылық жағдай туралы есептілікке жəне тұтастай алғанда қаржылық есептілікке əсері нақты бизнес тəуекелдеріне жəне компанияда қалыптасқан жағдайларға байланысты өзгереді.

1. Цифровизация, экономика и финансовая отчетность [Электронный ресурс] // GAAP.RU [webпортал]. – 2019. – URL: https://gaap.ru/articles/TSifrovizatsiya_ekonomika_i_finansovaya_otchetnost/ (Дата обращения: 05.03.2021).

2. COVID-19 Resources from IFAC's Network [Электронный ресурс] // An IFAC Content Series [webпортал]. – 2020. – URL: https://www.ifac.org/knowledge-gateway/discussion/covid-19-resources-ifacsnetwork (Дата обращения: 05.03.2021).

3. FASB Staff Q&A Topic: Application of the Taxonomy for COVID-19 pandemic and relief disclosures [Электронный ресурс] // Financial Accounting Standards Board (FASB) [web-портал]. – 2020. – URL: https://www.fasb.org/jsp/FASB/FASBContent_C/GeneralContentDisplay&cid=1176174772475 (Дата обращения: 05.03.2021).

4. FRC publishes future of corporate reporting discussion paper [Электронный ресурс] // Financial Reporting Council (FRC) [web-портал]. – 2020. – URL: https://www.frc.org.uk/news/october-2020/frcpublishes-future-of-corporate-reporting-discus (Дата обращения: 05.03.2021).

5. Ключевые вопросы цифровой отчетности – для практиков, разработчиков и исследователей [Электронный ресурс] // GAAP.RU [web-портал]. – 2020. – URL: https://gaap.ru/articles/Klyuchevye_voprosy_tsifrovoy_otchetnosti_dlya_praktikov_razrabotchikov_i_issledovateley/ (Дата обращения: 05.03.2021).

6. Sahut J. M., Souissi M. N. L'impact des normes IFRS sur la performance et le risque des compagnies d'assurance // Colloque Comptabilité et environnement.– France: Poitiers, 2007. – 18 p.

7. Šteker K., Otrusinová M. The current state of the application of international accounting standards in the Czech Republic // In Proceedings of the Recent Researches in Social Science, Digital Convergence, Manufacturing & Tourism. – 2011. – P. 81-86.

8. Beranova M., Polak J. Changes in View on Financial Position and Performance of a Company at Application of the IFRS in the Czech Republic // Acta Academica Karviniensia. – 2014. – № 14(1). – P. 16-23. – DOI: https://doi.org/10.25142/aak.2014.002.

9. Barneto P., Gregorio G. Normes IFRS et mesure de la performance. Étude comparative auprès des établissements bancaires européens // Comptabilités, Economie et Société. – Montpellier, 2011. – № 1. – P. 1-35.

10. Beuren I. M., Hein N., Klann R. C. Impact of the IFRS and US-GAAP on economic-financial indicators // Managerial Auditing Journal. – 2008. –№ 23(7). – P. 632-649. – DOI: https://doi.org/10.1108/02686900810890616.

11. Dave K. COVID-19 and its impact on financial statements // CFO.com From the Economic Times. – March 24, 2020. – URL: https://cfo.economictimes.indiatimes.com/news/covid-19-and-its-impact-onfinancial-statements/74787373 (Дата обращения: 05.03.2021).

12. International Accounting Standard (IAS) “Presentation of Financial Statements” [Электронный ресурс] // The International Financial Reporting Standards Foundation [web-сайт]. – 2003. – URL: https://www.ifrs.org/issued-standards/list-of-standards/ias-1-presentation-of-financial-statements/ (Дата обращения: 05.03.2021).

13. Commission Regulation (EC) No 1126/2008 of 3 November 2008 accepting certain international accounting standards under Regulation (EC) No 1606/2002 of the European Parliament and of the Council // Official Journal of the European Union. – 2008. – L 320. – P. 1-481.

14. Taiwo F. H., Adejare A. T. Empirical Analysis of the Effect of International Financial Reporting Standard (IFRS) Adoption on Accounting Practices in Nigeria // Archives of Business Research. – 2020. – № 2(2). – P. 1-14. – DOI: https://doi.org/10.14738/abr.22.43.

15. Lainez J., Callao S. The Effect of Accounting Diversity on International Financial Analysis: Empirical Evidence // The International Journal of Accounting. – 2000. – № 35(1). – Р. 65-83. – DOI: https://doi.org/10.1016/S0020-7063(99)00030-8

16. Полозов А. Б. XBRL – электронный язык МСФО-отчетности // Корпоративная финансовая отчетность. Международные стандарты. – 2010. – № 4 (42). – С. 82-96.

17. Medlock III, K. B. WTI - 37 dollar, Brent - 26 dollar! What happened? What will happen next? Stories It will be said ..., // Forbes. – 20 April 2020. – URL: https://www.forbes.com/sites/thebakersinstitute/2020/04/21/april-

18. -wti-at37-brent-at-26-what-happened-what-comes-next-the-stories-that-will-be-told/?sh=149f6d6b4d4b (Дата обращения: 05.03.2021).

19. International Financial Reporting Standard (IFRS) 15: “Revenue from Contracts with Customers” [Электронный ресурс] // The International Financial Reporting Standards Foundation [web-сайт]. – 2014. – URL: https://www.ifrs.org/issued-standards/list-of-standards/ifrs-15-revenue-from-contracts-with-customers/ (Дата обращения: 05.03.2021).

20. Conceptual Framework for Financial Reporting 2018 [Электронный ресурс] // The International Financial Reporting Standards Foundation [web-сайт]. – 2018. – URL: https://www.ifrs.org/projects/2018/conceptual-framework/ (Дата обращения: 05.03.2021).