ПАНДЕМИЯ ЖАҒДАЙЫНДА ЖАСТАР ЕҢБЕК НАРЫҒЫН ЗЕРТТЕУ

Зерттеу мақсаты – Қазақстан жастарының жұмыспен қамту, еңбек нарығы жəне еңбек көші-қоны мəселелері туралы қоғамдық пікірді зерттеу, сондай-ақ жастардың еңбек нарығын реттеу жөнінде ұсыныстар əзірлеу.

Əдіснамасы. Қазақстанның 14 облысы мен республикалық маңызы бар 3 қаласының: Нұр-Сұлтан, Алматы жəне Шымкент қалалық елді мекендерінің аумағында, Атырау облысы бойынша Атырау қаласы мен 7 ауданында Қазақстандағы 18-25 жастағы жастардың əлеуметтік хал-ахуалы, соның ішінде жұмыспен қамту, еңбек нарығы жəне еңбек көші-қоны проблемалары туралы жастардың пікірін білу үшін сауалнама жүргізілді. Сауалнамаға 18-25 жас аралығындағы Қазақстан Республикасының жастары қатысты. Зерттеудің іріктемелі жиынтығының жалпы көлемі 4 000 адамды құрады.

Зерттеудің бірігейлігі / құндылығы. Қазақстан Республикасы жастар еңбек нарығы мен еңбек көші- қонына қатысты «COVID-19» кезіндегі мəселелер анықталды.

Зерттеудің нəтижелері. Қазақстан жастар еңбек нарығы, жастар жұмыссыздығы мен жастар еңбек көші-қон мəселелері қарастырылып, сауалнама жүргізуден алынған нəтижелер бойынша жастар еңбек нарығын мемлекеттік реттеу бойынша ұсыныстар берілді. Атап айтқанда, жастарды жұмыспен қамтуда кəсіпкерлікті мемлекеттік қолдау, еңбек нарығы инфрақұрылымын цифрландыру, жастардың кəсіби дағдыларын дамыту.

1. Сабирова Р. К., Мукашева А. Ж., Бисембиева Ж. К. Белгісіздік жағдайындағы жастардың жұмыссыздық мəселесі // Central Asian Economic Review. – 2020. – № 5(134). – Б. 21-31.

2. McArdle S., Watersa L., Briscoe J. P., Hall D. T. Employability during unemployment: Adaptability, career identity and human and social capital // Journal of Vocational Behavior. – 2007. – № 71(2). – P. 247264.

3. Cheng G. H.-L., Chan D. K.-S., Au W. T. Profi les of employability and their career and psychological implications among unemployed youth // Applied Research in Quality of Life. – 2020. – № 16. – P. 22052219. – DOI: https://doi.org/10.1007/s11482-020-09869-4.

4. Patrick C., Stephens H., Weinstein A. Where are all the self-employed women? Push and pull factors infl uencing female labor market decisions // Small Business Economics. – 2016. – № 46(3). – P. 365–390.

5. DiGuiseppi G., Clomax A., Dodge J. R., Rice E. Social network correlates of education and employment service use among youth experiencing homelessness: A longitudinal study // Children and Youth Services Review. – 2021. – № 129. – Article number 1062 12.

6. Salud-Payumo C., Monsura M. P., Magpantay M., Sanguyo E., Guillo A. C. Socioeconomic profi ling of communities surrounding Polytechnic University of the Philippines as basis of ext ension programs // Annals of Tropical Medicine and Public Health. – 2020. – № 23(13A). – Article number 8196.

7. Shibuya K., Guo H., Fong E. Unemployment patterns of local-born and migrant youth in a postcolonial society: a double cohort analysis // Annals of the American Academy of Political and Social Science – 2020. – № 688(1). – P. 20–37.

8. Koksharov V. A., Agarkov G. A., Sushchenko A. D. Precarisation of labour as a growing form of employment of young specialists in the context of the Сovid-19 pandemic // Economy of Region. – 2021. – № 16(4). – Р. 1061–1071.

9. Mokona H., Yohannes K., Ayano G. Youth unemployment and mental health: prevalence and associated factors of depression among une mployed young ad ults in Gedeo zone, Southern Ethiopia // International Journal of Mental Health Systems. –2020. – № 14(1). – Article number 61. – DOI: https://doi/10.1186/s13033-020-00395-2.

10. Yip P., Chen M., So B. K., Lam K. F., Wat K. P. Optimal strategies for reducing number of people in the social security system // International Journal of Environmental Research and Public Health. – 2020. – № 17(4). – Article number 1305. – DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph17041305.

11. Sighaldeh S. S., Zarghami F., Charkazi, A., Negarandeh R. A. Qualitative study of factors infl uencing the onset of hookah smoking among Iranian men with Turkmen ethnicity // Journal of Epidemiology and Global Health. – 2020. – № 10(2). – Р. 135-142.

12. Wade-Bohleber L. M., Duss C., Crameri A., Von Wyl A. Associations of social and psychological resources with diff erent facets of chronic stress: a study with employed and unemployed adolescents // International Journal of Environmental Research and Public Health. – 2020. – № 17(4). – Р. 1-17.

13. Andersson L. Coordination patterns and institutional settings: a comparative study of labour market programs for unemployed youth in Sweden and the United Kingdom // Policy Studies. – 2022. – № 43(1). – P. 90-107. – DOI: 10.1080/01442872.2020.1724924.

14. Assmann M.-L., Tolgensbakk I., Vedeler J. S., Bøhler K. K. Public employment services: building social resilience in youth? // Social Policy and Administration. – 2021. – № 4(55). – Р. 659-673.

15. Полищук Е. А. Институциональные практики регулирования рынка труда молодежи в зарубежных странах // Российское предпринимательство. – 2017. – № 5(18). – С. 831-848. – DOI: 10.18334/rp.18.5.37617

16. COVID-19: how the EU fi ghts youth unemployment [Электронный ресурс] // European Parliament [web-сайт]. – 2020. – URL: https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20200709STO83004/covid-19-how-the-eu-fights-youth-unemployment (Қарау уақыты: 15.07.2021).

17. Безработица во время пандемии: что предлагают центры занятости уволенным и работодателям [Электронный ресурс] // Informburo.Kz [web-сайт]. – 26 августа 2020. – URL: https://informburo.kz/stati/bezrabotica-vo-vremya-pandemii-chto-predlagayut-centry-zanyatosti-uvolennym-i-rabotodatelyam.html (Қарау уақыты: 17.10.2021).