Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй құрылысын мемлекеттік қолдау: мəселелері мен перспективасы

Зерттеу мақсаты – тұрғын үй құрылысын дамыту саласындағы қазіргі заманғы үрдістерді талдау жəне осы үдерістегі мемлекеттің рөлін бағалау негізінде қазіргі проблемаларды анықтау жəне оларды Қазақстан Республикасында шешудің перспективалық бағыттарын ұсыну.

Əдіснамасы: мақалада салыстыру, жалпылау, талдау жəне синтездеу, модельдеу (трендтік болжам жасау) сияқты зерттеу əдістері қолданылған.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй нарығының соңғы 18 жылдағы дамуын бағалау нəтижелері оны дамытудағы қазіргі заманғы шектеулер мен мəселелерді, оның ішінде, оларды шешу саласында тиісті ұсынымдар əзірлеу мақсатында тұрғын үй құрылысы нарығының 2025 жылға дейінгі даму болжамы негізінде анықтауға мүмкіндік берді.

Зерттеу нəтижелері. Жүргізілген зерттеу нəтижелері көрсеткендей, Қазақстанда 2003 жылдан бастап 2020 жылға дейін тұрғын үй құрылысын дамыту процесі негізінен мемлекеттік қаржылық қолдаудың арқасында жүзеге асырылды. 2020 жылдан бастап 2025 жылға дейінгі кезеңдегі тенденцияны талдаудың нəтижелері көрсеткендей, пайдалануға берілген тұрғын үйлерді пайдалануға берудің шыңы 2023 жылы байқалады, ал тұрғын үй бағасы көтеріледі. Осыған байланысты авторлар тендерлік сатып алуды бөлу жүйесіндегі, тұрғын үй қорын қабылдау жəне пайдалануға беру процесінде, сондайақ тұрғын үйді бөлу кезіндегі сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендету сияқты мəселелерді шешуге ұсыныстар берді, тұрғындарға арналған елді мекендердің бас жоспарларының жабық болуы, тұрғын үй сапасының жеткіліксіздігі жəне басқалары.

1. Стратегия «Казахстан-2050» [Электронный ресурс] // Официальный сайт Президента Республики Казахстан [web-сайт]. - URL: https://www.akorda.kz/ru/official_documents/strategies_and_programs (Дата обращения: 20.02.2020).

2. Документы ООН [Электронный ресурс] // Эдшет [web-портал]. - URL: http://adilet.zan.kz/rus/search/undp (Дата обращения: 01.03.2020).

3. Woetzel J., Ram S., Mischke J., Garemo N., Sankhe Sh. Tackling the world's aff ordable housing challenge // The McKinsey Global Institute. Report. - 2014. - 212 p.

4. Экономические показатели развития Республики Казахстан за 2003-2020 годы // Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. - URL: https://stat.gov.kz (Дата обращения: 01.03.2020).

5. Треть всех расходов казахстанцев на еду уходит на мясо и мясопродукты. Главные мясоеды живут в Карагандинской и Акмолинской областях, меньше всего мяса достаётся жителям Шымкента и Туркестанской области [Электронный портал] // Информационное агентство «Ranking.kz» [web-портал]. -2021. - URL: http://ranking.kz/ru/a/infopovody/tret-vseh-rashodov-kazahstancev-na-edu-uhodit-na-myaso-i-myasoprodukty-glavnye-myasoedy-zhivut-v-karagandinskoj-i-akmolinskoj-oblastyah-menshe-vsego-myasa-dostayotsya-zhitelyam-shymkenta-i-turkestanskoj-oblasti (Дата обращения: 30.03.2020).

6. Clara H. M. The relationship between population and housing // Sixty-ninth session of the UNECE Committee on Housing and Land Management, 2012. - 12 р.

7. Годовой отчет АО «Фонд недвижимости Самрук-Кдзына 2009» [Электронный портал] // АО «Фонд недвижимости Самрук-Кдзына» [web-сайт]. - URL: https://skcn.kz/ru/news/godovye-otchety (Дата обращения: 20.03.2020).

8. Постановление Правительства Республики Казахстан от 21 июня 2012 года № 821 «Об утверждении Программы "Доступное жилье - 2020" // Эдшет [web-портал]. - 2012. - URL: http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1200000821 (Дата обращения: 01.03.2020).

9. Постановление Правительства Республики Казахстан от 22 июня 2018 года № 372 «Об утверждении Государственной программы жилищного строительства "Нұрлы жер" [Электронный ресурс] // Əділет [web-портал]. – 2018. – URL: http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1800000372 (Дата обращения: 01.03.2020).

10. Данные с сайта «Отбасы банк» [Электронный ресурс]. - URL: https://hcsbk.kz/ (Дата обращения: 20.02.2020)

11. Постановление Правительства Республики Казахстан от 6 января 2021 года № 1 Об определении уполномоченных операторов по целевому использованию единовременных пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты лечения и внесении изменений и дополнений в некоторые решения Правительства Республики Казахстан [Электронный ресурс] // ИС Параграф [web-портал]. - 2021. - URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=32357765#pos=3;-106 (Дата обращения: 20.03.2020).

12. Упадут ли спрос и цены на жильё в Казахстане [Электронный ресурс] // Forbes.kz [web-портал]. - 2021. - URL: https://forbes.kz//process/property/upadut_li_spros_i_tsenyi_na_jile_v_kazahstane/? (Дата обращения: 01.03.2021).

13. Государственная программа «Нұрлы Жер» до 2025 года [Электронный ресурс] // ИС Параграф [web-портал]. - URL: https://online.zakon.kz/document/?doc_id=39384639 (Дата обращения: 20.03.2020).

14. Холдинг «Байтерек»: Итоги 2018 года и новые задачи [Электронный ресурс] // Официальный сайт Дочерней организации «Национальный управляющий холдинг «Байтерек» [web-портал]. - 2019. - URL: https://kppf.kz/ru/news/novosti-fonda/150 (Дата обращения: 20.03.2020).

15. Fighting corruption and bribery in the contraction industry. Engineering and construction sector analysis of PwC's 2014 Global Economic Crime Survey. - 2014. - 12 р.

16. В работе Комитета по делам строительства и ЖКХ выявлены высокие коррупционные риски Казахстане [Электронный ресурс] // Forbes.kz [web-портал]. - 2019. - URL: https://forbes.kz/news/2019/12/26/newsid_215625 (Дата обращения: 01.03.2021).

17. Почему участие строительных компаний в госпрограммах убыточно? [Электронный ресурс] // Официальный сайт Союза Строителей Казахстана [web-портал]. - 2021. - URL: https://sskaz.kz/pochemu-uchastie-stroitelnyh-kompanij-v-gosprogrammah-ubytochno/ (Дата обращения: 22.03.2020).

18. Euro area bank interest rate statistics: July 2020 Казахстане [Электронный ресурс] // Europian Central Bank [web-портал]. - 2020. - URL: https://www.ecb.europa.eu/press/pr/stats/mfi/html/ecb.mir2007~61960f8a6e.en.html (Дата обращения: 23.03.2020).

19. As an owner builder? What are my responsibilities under the development Act 1993 [Электронный ресурс]. - Building Policy. Attorney-General's Department, 2020. - 16 р. - URL: https://www.sa.gov.au/data/assets/pdf_file/0019/19441/Owner-builder-responsibilities-under-the-Development-Act-1993.pdf (Дата обращения: 22.03.2020).