БАСҚАРУ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ӨТЕМАҚЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ НƏТИЖЕЛЕРІНЕ ƏСЕРІ

Зерттеу мақсаты. Бұл мақалада басқару персоналы өтемақысының, басқару персоналы құрамының алуан түрлілігінің, сондай-ақ Қазақстандағы листингтік компаниялардың қаржылық көрсеткіштеріне мемлекет қатысуының əсері қаралады.
Əдіснамасы. Зерттеудегі өзара байланыс моменттердің жалпыланған əдісін (МЖƏ) қолдана отырып, компаниялар бойынша 156 жылдық бақылаудың іріктемесі негізінде зерттеледі.
Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Зерттеу Қазақстандағы листингтік компаниялар басшылығының сыйақысын компаниялар қызметінің нəтижелерімен салыстыру, сондай-ақ басқарушы персонал құрамы əртүрлілігінің жəне мемлекет қатысуының əсерін зерделеу арқылы корпоративтік басқару практикасына бағытталған қолданыстағы əдебиетті толықтырады. Сонымен қатар, зерттеудің жоғары басшылықтың өтемақысы мен компания қызметінің көрсеткіштері арасындағы байланысты күшейту арқылы топ-менеджменттің сыйақы саясатын қайта қарау тұрғысынан тəжірибелік қолданысы бар. Бұдан басқа, зерттеуде басқарушы персонал құрамының алуан түрлілігінің артуы Қазақстан контексіндегі компаниялар қызметінің нəтижелеріне жағымды əсер етуі мүмкін екендігі атап өтілген. Сайып келгенде, зерттеу компаниялар үшін өтемақы туралы ақпаратты ашу талаптарын ынталандыру арқылы саяси жəне академиялық топтарды қызықтыруы мүмкін, осылайша корпоративтік басқару практикасының ашықтығын арттырады.
Зерттеу нəтижелері. Зерттеу нəтижесінде басқарушы персоналдың өтемақысы мен бухгалтерлік есепке негізделген компания қызметінің көрсеткіштері арасындағы оң, бірақ статистикалық тұрғыдан елеусіз өзара байланыс, яғни активтердің рентабельділігі (ROA) жəне меншікті капиталдың рентабельділігі (ROE) анықталды. Алайда, компания жетекшілігінде шетелдік басқару қызметкерлерінің болуы ROA негізіндегі қызмет нəтижелеріне айтарлықтай оң əсер етеді. Екінші жағынан, мемлекеттің қатысуы компания қызметінің нəтижелеріне елеусіз теріс əсер етеді. Зерттеуде сонымен қатар, екіұшты нəтижелер алынған компания мен ел деңгейіндегі қорытынды айнымалыларын қолданылды. Компания, инфляция жəне леверидждің активтердің рентабельділігіне елеулі теріс əсері, жалпы ішкі өнімнің (ЖІӨ) компаниялар қызметінің нəтижелеріне оң əсері анықталды.

1. Jensen M., Murphy K. Performance pay and top management incentives // Journal of Political Economy. – 1990. – Vol. 98. – P. 225–264.

2. Murphy K. Executive compensation // Handbook of Labor Economics. – 1999. – Ch. 38. – Vol. 3. – P. 2485–2563.

3. Devers C. E., Cannella A. A., Jr. Reilly G. P., Yoder M. E. Executive compensation: a multidisciplinary review of recent development // Journal of Management. – 2007. – Vol. 33. – P. 1016–1072.

4. Conyon M. J., He L. Executive compensation and corporate governance in China // Journal of Corporate Finance. – 2011. – Vol. 17. – P. 1158–1175.

5. Sheikh M. F., Shah S. Z. A., Akbar S. Firm performance, corporate governance and executive compensation in Pakistan // Applied Economics. – 2018. – Vol.50. – P. 2012–2027.

6. Harris J., Bromiley P. Incentives to cheat: the influence of executive compensation and firm performance on financial misrepresentation // Organizational Science. – 2007. – Vol. 18. – P. 350–367.

7. Brick I. E., Palmon O., Wald J. K. CEO compensation, director compensation, and firm performance: Evidence of cronyism? // Journal of Corporate Finance. – 2006. – Vol. 12. – P. 403–423.

8. Bebchuk L. A., Fried J. M. Executive compensation as an agency problem. // The Journal of Economic Perspectives. – 2003. – Vol. 17. – P. 71–92.

9. Buck T., Liu X., Skovoroda R. Top Executive Pay and Firm Performance in China. // Journal of International Business Studies. – 2008. – Vol. 39. – P. 833–850.

10. Khanna T., Palepu K. Why Focused Strategies May Be Wrong for Emerging Markets // Harvard Business Review. – 1997. – Vol. 75. – P. 41–51.

11. Kato T., Long C. Executive Compensation, Firm Performance, and State Ownership in China: Evidence from New Panel Data // William Davidson Institute Working Papers Series. – 2004. – URL: https://EconPapers.repec.org/RePEc:wdi:papers:2004-690 (accessed: 18.09.2020).

12. Commander S., Svejnar J. Business environment, exports, ownership, and firm performance // The Review of Economics and Statistics. – 2011. – Vol. 93. – P. 309–337.

13. Orazalin N., Mahmood M., The financial crisis as a wake-up call: corporate governance and bank performance in an emerging economy // The International Journal of Business in Society. – 2018. – URL: https://doi.org/10.1108/CG-02-2018-0080 (accessed: 18.09.2020).

14. Black B. S., Gledson de Carvalho A., Sampaio O. J. The evolution of corporate governance in Brazil // Emerging Markets Review. – 2014. – Vol. 20. – P. 176–195.

15. Nielsen, S. Top Management Team Internationalization and Firm Performance: The Mediating Role of Foreign Market Entry // Management International Review. – 2010. – Vol. 50 – P. 185–206.

16. Hambrick D. C, Mason P. A. Upper echelons: The organization as a reflection of its top managers // Academy of Management Review. – 1984. – Vol. 9. – P. 193–206.

17. Greve P., Nielsen S., Ruigrok W. Transcending borders with international top management teams: A study of European financial MNCs // European Management Journal. – 2010. – Vol. 27. – P. 213–224.

18. Milliken F. J., Martins L. L. Searching for Common Threads: Understanding the Multiple Effects of Diversity in Organizational Groups // The Academy of Management Review. – 1996. – Vol. 21. – P. 402–433.

19. Earley P. C., Mosakowski E. Creating Hybrid Team Cultures: An Empirical Test of Transnational Team Functioning // The Academy of Management Journal. – 2000. – Vol. 43. – P. 26–49.

20. Zhang R. Does Government Ownership Always Reduce Firm Values? Evidence from Publicly Listed Companies in China // Academy of Management Perspectives. – 2008. – Vol. 22. – P. 116–118.

21. Tian L., Estrin S. Retained state shareholding in Chinese PLCs: Does government ownership always reduce corporate value? // Journal of Comparative Economics. – 2008. – Vol. 36. – P. 74–89.

22. Hambrick D., Davison S., Snell S. A., Snow C. When Groups Consist of Multiple Nationalities: Towards a New Understanding of the Implications // Organization Studies. – 1998. – Vol. 19. – P. 181–205.

23. Lukin I. V. The regulation of compensation of top managers of the corporation at the examples of European Union, Germany and Kazakhstan // News of the National Academy of Science of the Republic of Kazakhstan. – 2016. – Vol. 6. – P. 277–284.

24. IFC Advisory Services in Europe and Central Asia // IFC central Asia corporate governance project (Kazakhstan). – 2010. – URL: https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/ru/Documents/finance/survey_kazakhstan.pdf (accessed: 18.09.2020).

25. Cigna G. P., Kobel Y., Sigheartau A. Corporate governance in transition economies: Kazakhstan country report. – 2017. – URL: https://www.ebrd.com›documents›legal-reform›Kazakhstan (accessed: 18.09.2020).

26. Mahmood M., Orazalin N. Green governance and sustainability reporting in Kazakhstan’s oil, gas, and mining sector: evidence from a former USSR emerging economy. // Journal of Cleaner Production. – 2017. – Vol. 164. – P. 389–397.

27. OECD Development Pathways: Multi-Dimensional Review of Kazakhstan. // OECD. – 2017. – URL: https://www.oecd.org/countries/kazakhstan/multi-dimensional-review-of-kazakhstan-9789264269200-en.htm (accessed: 18.09.2020).

28. Country Economic Update // World Bank – 2017. – URL: http://documents1.worldbank.org/curated/en/563451512743145143/pdf/121975-WP-PUBLIC-ADD-SERIES-KAZCEUFINALENG.pdf (accessed: 18.09.2020).

29. Goergen M., Renneboog L. Managerial compensation. // Journal of Corporate Finance. – 2011. – Vol. 17. – P. 1068–1077

30. Barkema H. G., Gomez-Mejia L. R. Managerial Compensation and Firm Performance: A General Research Framework // The Academy of Management Journal. – 1998. – Vol. 41. – P. 135–145.

31. Cornett M. M., Marcus A., Tehranian H. Corporate governance and pay-for-performance: The impact of earnings management // Journal of Financial Economics. – 2008. – Vol. 87. – P. 357–373.

32. Hallock K. Reciprocally interlocking boards of directors and executive compensation // Journal of Financial and Quantitative Analysis. – 1997. – Vol. 32. – P. 331–344.

33. Bertrand M., Hallock K. The gender gap into corporate jobs // Industrial and Labor Relations Review. – 2001. – Vol. 55. – pp. 3–21.

34. Cheng M., Lin B., Wei M. Executive compensation in family firms: The effect of multiple family members // Journal of Corporate Finance. – 2015. – Vol. 32. – P. 238–257.

35. Tosi H. L., Werner, S., Katz, J. P., Gomez–Mejia, L. R. The determinants of CEO compensation: a meta–analysis of firm size and performance // Journal of Management. – 2000. – Vol. 26. – P. 301–339.

36. Carpenter M. A., Sanders Wm. G. Top Management Team Compensation: The Missing Link between CEO Pay and Firm Performance? // Strategic Management Journal. – 2002. – Vol. 23. – P. 367–375.

37. Boschen J., Smith K. You can pay me now and you can pay me later – the dynamic response of executive compensation to firm performance // Journal of Business. – 1995. – Vol. 68. – P. 577–608.

38. Main B. G. M. Top Executive Pay and Performance // Managerial and Decision Economics. – 1991. – Vol.12. – P. 219–229

39. Ntim C. G., Lindop S., Osei, K. A., Thomas D. A. Executive Compensation, Corporate Governance and Corporate Performance: A Simultaneous Equation Approach // Managerial and Decisions Economics. – 2015. – Vol. 36. – P. 67–96.

40. Chen C. R., Steiner T. L., Whyte A. M. Does stock option-based executive compensation induce risktaking? An analysis of the banking industry // Journal of Banking and Finance. – 2006. – Vol. 30. – P. 915–945.

41. Dong M., Ozkan A. Institutional investors and director pay: an empirical study of UK companies // Journal of Multinational Financial Management. – 2008. – Vol. 18. – P. 16–29.

42. Huang H. H., Huang H., Shih P-T. Real options and earnings-based bonus compensation // Journal of Banking and Finance. – 2012. – Vol. 36. – P. 2389–2402.

43. Raithatha M., Komera S. Executive compensation and firm performance: Evidence from Indian firms // IIMB Management Review. – 2016. – Vol. 28. – P. 160–169.

44. Bogatyrev K. Top management compensation and performance in Russian companies // Journal of Corporate Finance Research. – 2016. – Vol. 37. – P. 5–22.

45. Ghosh A. Board Structure, Executive Compensation and Firm performance in Emerging markets: Evidence from India. // IGIDR Working Paper Series. – 2003. – URL: https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.202.5573&rep=rep1&type=pdf (accessed: 18.09.2020).

46. Parthasarathy A., Menon K., Bhattacherjee D. Executive Compensation, Firm Performance and Governance: An Empirical Analysis // Economic & Political weekly. – 2006. – Vol. 41. – P. 4139–4147.

47. Aslam E. A., Haron R., Tahir M. T. How director remuneration impacts firm performance: An empirical analysis of executive director remuneration in Pakistan // Borsa Instanbul Review. – 2019. – Vol. 19. – P. 186–196.

48. Rashid A. Corporate governance, executive pay and firm performance: evidence from Bangladesh // International Journal of Management. – 2013. – Vol. 31. – P. 556–575.

49. Scholtz H. E., Smit A. Executive remuneration and company performance for South African companies listed on the alternative exchange (AltX) // Southern African Business Review. – 2012. – Vol. 16. – P. 22–38.

50. Davis J., Schoorman R., Donaldson L. Towards a stewardship theory of management // Academy of Management Review. – 1997. – Vol. 22. – P. 20–47.

51. Chen J., Ezzamel M., Cai Z. Managerial power, tournament theory and executive pay in China // Journal of Corporate Finance. – 2011. – Vol. 17. – P. 1176–1199.

52. Bubolz M. Family as a source, user and builder of social capital // Journal of Socio-Economics. – 2001. – Vol. 30. – P. 129–131.

53. Sanders W. M., Carpenter M. A. Internationalization and firm governance: The roles of CEO compensation, top team composition, and board structure // Academy of Management Journal. – 1998. – Vol. 41. – P. 51–58.

54. Simons T. L., Peterson R. S. Task conflict and relationship conflict in top management teams: The pivotal role of intra-group trust // Journal of Applied Psychology. – 2000. – Vol. 85. – P. 102–111.

55. Athukorala P. C., Devadason E. S. The impact of foreign labor on host country wages: The experience of a southern host, Malaysia // World Development. – 2012. – Vol. 40. – P. 1497–1510.

56. Barber B. M., Lyon J. D. Detecting abnormal operating performance: The empirical power and specification of test statistics // Journal of Financial Economics. – 1996. – Vol. 41. – P. 359–399.

57. Lam K. C. K., McGuinness P. B., Vieito J. P. CEO gender, executive compensation, and firm performance in Chinese listed enterprise // Pacific Basin Finance Journal. – 2013. – Vol. 21. – P. 1136–1159.

58. Chalmers K., Koh P.S., Stapledon G. The determinants of CEO compensation: Rent extraction or labour demand? // The British Accounting Review. – 2006. – Vol.38. – P. 259–275.

59. Randoy N., Nielsen J. Company Performance, Corporate Governance, and CEO Compensation in Norway and Sweden // Journal of Management and Governance. – 2002. – Vol. 6. – P. 57–81.

60. Jensen M. Eclipse of the Public Corporation. // Harvard Business Review. – 1989. – P. 61–74.

61. Bhuyan R., Butchey D., Haar J., Talukdar B. CEO compensation and firm performance in the insurance industry // Managerial Finance. – 2020. – URL: https://doi.org/10.1108/MF-04-2019-0154 (accessed: 18.09.2020).

62. Kanapathippillai S., Ferdinand G., Dessalegn M., Badrul M. M. Compensation committees, CEO pay and firm performance // Pacific-Basin finance journal. – 2019. – Vol. 57. – P. 1–17.

63. Blundell R., Bond S. Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. // Journal of Econometrics. – 1998. – Vol. 87. – P. 115–143.

64. Vithessonthi C., Tongurai J. The effect of firm size on the leverage–performance relationship during the financial crisis of 2007–2009. – Journal of Multinational Financial Management. – 2015. – Vol. 29. – P. 1–29.

65. Kartikasari D., Merianti M. The effect of leverage and firm size to profitability of public manufacturing companies in Indonesia // International Journal of Economics and Financial Issues. – 2016. – Vol.6. – P. 409–413.

66. Ramasamy B., Ong D., Yeung M. C. H. Firm size, ownership and performance in the Malaysian Palm oil industry. // Asian Academy of Management Journal of Accounting and Finance. – 2005. – Vol. 1. – P. 81–104.

67. Luo Y., Jackson D. Executive Compensation, Ownership Structure and Firm Performance in Chinese Financial Corporations // Economic Development and Cultural Change. – 2012. – Vol. 54. – P. 945–983.

68. Carpenter M. A. The implications of strategy and social context for the relationship between top management team heterogeneity and firm performance // Strategic Management Journal. – 2002. – Vol. 23. – P. 275–284.

69. Nielsen, B., Nielsen S. Top management team nationality diversity and firm performance: A multilevel study // Strategic Management Journal. – 2013. – Vol. 34. – P. 373–382.