БАНКТІК ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАСҚАРУ ЖӘНЕ БАНКТІК ҚАДАҒАЛАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ БОЙЫНША ЖАҢА ТАЛАПТАР

Зерттеу мақсаты – банктің тәуекелдерін басқару тұрақсыздық жағдайда қаржы нарығында болып жатқан өзгерістерге оперативті түрде шұғыл шешім қабылдауына әсерін тигізу қажет. Банктік сектор, әдетте елеулі реформалар кезеңінен өтуде. Банк тәуекелі ішкі және сыртқы факторларға байланысты қолайсыз оқиғалардың пайда болуына байланысты несие мекемелерінің жоғалуына және өтімділіктің нашарлауына алып келеді. Банк тәуекелдерін реттеу негіздерін ұсынып банктік тәуекелдерді бағалауда және басқаруда заманауи тәсілдерді қолдануды зерттеу болып табылады.
Әдістеме – мақалада банк тәуекелдерін басқару жүйесін ұйымдастыру, тәуекелдерді басқару әдістері, тәуекелдерді сандық және сапалық бағалау әдістері қарастырылды. Банктер тәуекелін төмендету үшін түрлі әдістерді пайдаланады. Банк менеджментінің сапасы, әсіресе тәуекелдерді басқару процесі банктердің және тұтастай алғанда банк жүйесінің тұрақтылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ететін негізгі факторлар болып табылады. Тәуекелдердің негізгі түрлері, тәуекелдерді басқару жүйесі, банктік тәуекелдерді басқару тәсілдері және оларды азайту жолдары қарастырылды. Ғылыми зерттеулердің жалпы әдістері жасалды.
Түпнұсқа/құндылық – қаржы нарығындағы банктердің тәуекелдеріне аса назар аудару қажет. Қаржы нарығындағы банктердегі ахуалдың нашарлауы көптеген жылдар бойы жинақталған проблемалармен байланысты болып, біраз мәселелер шешімін таппады,ол өз кезегінде тәуекелдерге әкеліп соқты.
Авторлық зерттеу – банк тәуекелдерін басқару механизмінің құрылымы ұсынылып, оның элементтерінің сипаттамалары келтіріліп, басқару тетігінің негізгі міндеттері анықталды. Зерттеуде қаржы нарығындағы барлық банктерге талдау жасалынып, тәуекелге әсер ететін негізгі факторларды ала отырып Gretl ішіндегі модельдерді қолдана отырып талданды.
Қорытынды – банктерді тәуекелдерден қорғау механизмі тәуекелдерді басқарудың ағымдағы және оны азайту әдістерінен тұрады. Банк қабылдайтын тәуекелдердің ерекшеліктерін реттейтін құқықтық нормалардың тиімді жүйесін құрудағы реттеуші органдардың рөлі, міндеттері және өкілеттіктері, банктердің ішкі бақылау жүйесінің элементі ретінде тәуекелдерді басқару болып табылады. Қазіргі экономиканың тұрақсыздық жағдайында банктік нарық тәуекелсіз болу мүмкін емес. Тәуекел кез келген банк қызметінде болады, тек ол әртүрлі деңгейде болуы мүмкін. Қаржы нарығындағы орта-ша банктердің проблемалары, ол капиталдандырудың және агрессиялық несие саясатын төмендетумен байланысты тәуекелдер.Сонымен бірге ағымдағы тәуекелдерді реттеу маңызды көрсеткіштерді қадағалау және осы негізде банк операциялары бойынша жедел шешімдерді дер кезінде қабылдау бо-лып табылады.

1. Н.Назарбаевтің «Қазақстан халқына жолдауы» //Қазақстандықтардың әл-ауқатының өсуі табыс пен тұрмыс сапасын арттыру//.05.10.2018 ж.

2. Лисак Б. И. Интегрированный риск-менеджмент в банках: учебник. – Алматы: Издательство «Экономика», 2013.

3. Искаков У.М.Банк ісі. //Оқулық.- Алматы: «Экономика баспасы», 2013.

4. Банковские риски: учебное пособие / кол. авторов; под ред. д-ра экон. наук, проф. О.И. Лаврушина и д-ра экон. наук, проф. Н.И. Валенцевой. — М.: КНОРУС, 2016. — 232 с.

5. Қазақстан Ұлттық Банкі ресми интернет ресурсы [Электрон. ресурс]. 2018. – URL: www.nationalbank.kz

6. Международная конвергенция измерения капитала и стандартов капитала. Базельский комитет по банковскому надзору. М.: Банк международных расчетов. 2004.

7. Официальный сайт Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан [Электрон. ресурс]. www.stat.gov. kz 2018

8. Рогачев А.Ю. Современная роль коммерческих и региональных банков // Экономика и экономические науки. – 2016. – №4. – С. 21–28

9. Леонтьев В.Е., Привалова С.Г. К вопросу о сущности и классификации банковских рисков // Управленец. 2014. № 1/47. С. 26-35.

10. Мақыш С.Б. Ақша, несие, банктер теориясы. Оқулық.– Алматы: 2006–

11. Коновалова О.М.методика(стандарт)оценки эффективности управления банковскими рисками // Банковское дело. – 2014. – № 3. – С. 12-20.

12. Кузьмичева И.А., Подколзина Э.А.Система управления банковскими рисками//Фундаментальные исследования. - 2015.-№2-25.-С5635-563

13. Пименов Н.А. Управление финансовыми рисками. М.: Юрайт, 2016.с 93

14. Материалы Базельского соглашения / / Бизнес и банки. 2005.

15. Энциклопедия финансового риск-менеджмента / под ред. А.А. Лобанова, А.В. Чугунова. М.: Альпина Паблишер, 2003г

16. Евдокимова С.С. Специфика оценки средневзвешенной стоимости капитала кредитной организации и методы ее оптимизации //Финансы и кредит. 2017. №14. С.18–19.

17. Приступ Н.П., Сенчукова А.С.Теоретические аспекты управления банковскими кредитными рисками //Современные научные исследования и инновации 2015. № 6.

18. Белозеров С. Страхование и управление рисками. Проблемы и перспективы / С. Белозеров, Н. Кузнецова. СПб.: Проспект, 2017. 528 с.

19. Тарасов А. Методы оценки параметров риска и доходности инвестиций / Тарасов А., Шлячков Н. – М.: Эконом, 2014. – 109 с.

20. Гасанова М.М. Роль коммерческих банков в современной экономике и перспективы его развития // Концепт. – 2016.

21. Волков А.А. Управление рисками в коммерческом банке. М.: Омега-Л, 2015. 156 с.

22. Мануйленко В. В Реализация концепции доходности капитала с учетом риска//2016. №2.

23. Zaytseva A.V. // Insuraance of bank risk legal construction. main directions and importance in banking activities // Banking Low 2016. № 5. P. 62-65.

24. Karen Schnatterly., Brent B.Clark.,John Howe Michael L//Regulatory and govermance impacts on bank risk-taking, 2017

25. Sovereign Capacity During a Financial Crisis: A.C.Santos A Cross-Country Analysis//Jornal of Credit Risk, 2018

26. The Strategic Underreporting of Bank Risk//Taylor A. Begley R

27. Funding liquidity and bank taking//Muhammad Saifuddin, Haral Scheule

28. Do Higher Bank Capital Requirements Really Decrease Systemic Risk// P.Teodora