Талдау және қаржылық мониторинг құралдары арқылы инвестициялық портфельді оңтайландыру

Зерттеу мақсаты - Инвестициялық портфельді оңтайландырудың заманауи әдістерін, тәуекелдер мен құбылмалылықты басқару тәсілдерін, сондай-ақ қаржылық мониторинг құралдарын нормативтік талаптарға сәйкестік пен операциялық тұрақтылықты қамтамасыз етудегі рөлін зерттеу.

Әдіснама - Зерттеу акциялар, облигациялар және ETF құралдарын қамтитын әртараптандырылған шартты портфельдің модельдеуі мен талдауына негізделген. Жұмыста классикалық тәсілдер (Марковиц моделі, Шарп коэффициенті) мен заманауи әдістер (Value-at-Risk (VaR), шартты тәуекел мәні (CVaR), стресс-тестілеу, құбылмалылықты болжауға арналған машиналық оқыту алгоритмдері) біріктірілген.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы - Бұл зерттеу дәстүрлі қаржылық модельдер мен деректерге негізделген заманауи технологияларды ұштастырады. Айрықша ерекшелігі - AML/CFT және Basel III шеңберінде инвестициялық қызметтің тұрақтылығын бағалауға бағытталған қаржылық мониторингтің, әсіресе екінші деңгейлі банктер тәжірибесінде, қолданылуы.

Нәтижелер - Инновациялық тәуекел менеджменті және портфельді оңтайландыру стратегияларын қолдану портфельдің тиімділігі мен тұрақтылығын едәуір арттыратынын көрсетті. Эмпирикалық талдау CVaR үлгілері мен стресс сценарийлері негізінде қаржылық мониторингтің инвестициялық шешімдерді қабылдау, шығындарға бейімділікті төмендету және нормативтік талаптарға сәйкестікті қамтамасыз етудегі маңызын дәлелдейді.

1. Байбулекова Л., Турысбекова Р., Касымбекова Г., Шиганбаева Н., Кужукеева К. Риски инвестиционных портфелей банков Казахстана: проблемы и пути их решения // Статистика, учет и аудит. – 2024. – №3(94). – С. 128–140. https://doi.org/10.51579/1563-2415.2024.-3.10

2. Коновалова М. Е., Абузов А. Ю. Математическая модель оптимизации портфеля инвестиций с учетом риска и финансовых ограничений в управлении предприятием // Фундаментальные исследования. – 2024. – №1. – С. 20–24. URL: https://fundamental-research.ru/ru/article/view?id=43551 (дата обращения: 08.05.2025). DOI: https://doi.org/10.17513/fr.43551

3. Никулин М. В. Повышение эффективности управления портфельными рисками: сравнительное исследование различных подходов // Промышленная экономика. – 2024. – №4. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/povyshenie-effektivnosti-upravleniya-portfelnymi-riskami-sravnitelnoe-issledovanie-razlichnyhpodhodov (дата обращения: 15.05.2025).

4. Смаглий Н. В., Тюрин Е. Е., Драгуленко В. В. Методы оптимизации портфельных инвестиций в условиях неопределенности // Экономика и предпринимательство. – 2024. – №1(162). – С. 804–808. – DOI: 10.34925/EIP.2024.162.1.154 https://elibrary.ru/item.asp?id=60033934

5. Игараси Д. М., Матиоли Л. К., Белло Т. Л. Теория портфеля Марковица и стоимость под риском применительно к портфелю акций BOVESPA // Материалы 50-го бразильского симпозиума по исследованиям операций. – 2018. – Рио-де-Жанейро. – URL: https://proceedings.science/sbpo/sbpo-2018/trabalhos/teoria-de-portfolios-de-markowitz-e-value-at-risk-aplicados-a-um-portfolio-de-ac?lang=pt-br

6. Сергеев А. В. Методы оптимизации инвестиционного портфеля и анализа активов // Международная конференция IEEE по системам, человеку и кибернетике. – 2021. – DOI:10.36871/2618- 9976.2021.02.009. – URL: https://s-lib.com/en/issues/smc_2021_02_a9/

7. Кужельный Д. С., Матерова Е. С., Ружанская Н. В., Шарафуллина Р. Р. Организация и оптимизация инвестиционного портфеля акций российских компаний // Экономика и предпринимательство. – 2024. – DOI: 10.34925/EIP.2024.164.3.135

8. Кандауров Д. В. Эффективность международной диверсификации с точки зрения управляющего паевым инвестиционным фондом // Российское предпринимательство. – 2016. – Т. 17, №23. – С. 3463–3486. – DOI 10.18334/rp.17.23.37158, URL: https://1economic.ru/lib/37158

9. Бословяк С. В. Корпоративные облигации в системе инвестиционного банкинга // Вестник Полоцкого государственного университета. Серия Д. Экономические и юридические науки. – 2018. – №13. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/korporativnye-obligatsii-v-sisteme-investitionnogo-bankinga (дата обращения: 08.05.2025).

10. Гужин А. А., Ежкова В. Г. Риск-менеджмент и методы управления рисками // Инновации и инвестиции. – 2017. – №2. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/risk-menedzhment-i-metody-upravleniyariskami (дата обращения: 18.05.2025).

11. Metropolis N., Ulam S. The Monte Carlo Method // Journal of the American Statistical Association. – 2007. – 44(247). – P. 335-341. – URL: http://links.jstor.org/sici?sici=0162-1459%28194909%2944%3A247%3C335%3ATMCM%3E2.0.CO%3B2-3

12. Орлова Л. Н., Саяхетдинов А. Р. Методики количественной оценки рисков на основе VAR: сравнительный анализ // Интеллект. Инновации. Инвестиции. – 2023. – №2. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/metodiki-kolichestvennoy-otsenki-riskov-na-osnove-var-sravnitelnyy-analiz (дата обращения: 19.05.2025).

13. Бота М. Стоимость риска портфеля, скорректированная на ликвидность // Южноафриканский журнал экономических и управленческих наук. – 2011. – 11(2). – С. 203–216. – DOI: https://doi.org/10.4102/sajems.v11i2.309

14. Эриашвили Н. Д., Тепман Л. Н. Управление инвестиционными рисками // Вестник Московского университета МВД России. – 2014. – №12. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/upravlenieinvestitsionnymi-riskami-3

15. Мясин А. В. Сценарное моделирование и стресс-тестирование розничного кредитного портфеля банка // Имущественные отношения в РФ. – 2013. – №6 (141). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/stsenarnoe-modelirovanie-i-stress-testirovanie-roznichnogo-kreditnogo-portfelya-banka