Қазақстанның сүт өнімдері нарығындағы импортты алмастыру мәселесі: жағдайды талдау және шешу жолдары

Зерттеу мақсаты. Қазақстандағы сүт саласының жай-күйі мен даму үрдістерін анықтау және сүт өнімдері нарығындағы импортты алмастыру проблемасын шешу жолдарын анықтау.

Зерттеу әдіснамасы. Осы зерттеу барысында ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді жүйелі және салыстырмалы талдау, синтездеу, шолу қолданылды,диалектикалық-логикалық тәсіл.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Мақала авторлары Қазақстанда сүт саласын дамытудың негізгі проблемаларын анықтады, сүт өнімдерін өндіру процесінде технологиялық тізбектің буындары арасындағы салаішілік өзара іс-қимыл проблемасын анықтады. Авторлар ұсынған ұсыныстар практикалық қызығушылық тудырады, оларды іс жүзінде қолдануға болады және осы салада әрі қарай зерттеулерге серпін береді.

Зерттеу нәтижелері. Мақала авторлары бес жыл ішінде сүт және сүт өнімдерін өндіруге талдау жүргізді, сүт өнімдерін өндіру және импорттау бойынша деректер салыстырылды. Қазақстан ауыз сүттен басқа сүт өнімдерінің барлық түрлері бойынша импорттық тәуелділікте екендігі туралы қорытындылар жасалды. Қазақстанда сүт саласын дамытудың негізгі проблемалары анықталды және талданды. Импортты алмастыру және сүт саласын дамыту проблемасын шешуге салалық технологиялық тізбектің буындары арасындағы өзара байланысты жолға қою ықпал ететіні айқындалды. Авторлар Қазақстанның сүт өнімдері нарығында импортты алмастыру саясатын іске асырудың ұйымдастырушылық-экономикалық тетігін әзірлеп, негіздеді.

1. Турлий С. И. Современные тенденции развития мирового рынка молока и молочной продукции // Вестник Адыгейского государственного университета. Серия 5: Экономика. – 2020. – №. 2 (260). – С. 62-70.

2. Уркумбаева А.Р., Конырбеков М.Ж., Епанчинцева С.Э. Зарубежный опыт формирования рынка молока и молочной продукции // Инновационное развитие пищевой, легкой промышленности и индустрии гостеприимства: Материалы Международной научно-практической конференции, Алматы, 26 октября 2023 г. – С. 211-213.

3. Епанчинцева С.Э., Саханова Г.Б., Байгелова А.Н. Рынок молока и молочной продукции: основные характеристики и мировые тенденции // Russian Science in the Modern World: 58th International Scientific-Practical conference, Moscow, Russia, November, 30, 2023. – С. 260–262.

4. Wang Q. China’s emerging dairy markets and potential impacts on U.S. alfalfa and dairy product exports / Q. Wang, J. Hansen, F. Xu // Agricultural & Applied Economics Association Annual Meeting Papers. – 2016. – 13 p. – DOI: 10.22004/ag.econ.235833.

5. Pyzhikova N.I., Ovsienko L.A., Kovalenko E.I., Vlasova E.Y. The development of quality milk and dairy products market with the consideration of state support // Journal of Applied Economic Sciences. – 2018 – 13(3). – P. 813-822.

6. Ержанова Ж.К., Ахметжанова Н.А., Жайтлеуова А.А. Молочная отрасль Казахстана: тенденции повышения эффективности // Проблемы агрорынка. — 2023;(3). – С. 141–148. – https://doi.org/10.46666/2023-3.2708-9991.14.

7. Baktgereyeva A.T., Joldasbayeva G.K., Urkumbayeva A.R. Kazakhstan dairy market: guidelines for optimization // Problems of AgriMarket. – 2024. – (2). – 159-169. – DOI: https://doi.org/10.46666/2024-2.2708-9991.13

8. Callaghan, T. Effect of pasture versus indoor feeding systems on raw milk composition and quality over an entire lactation / T. Callaghan, D. Hennessy, S.McAuliffe, K. Kilcawley, M.Donovan, P.Dillon, C. Stanton // Journal of Dairy Science. – 2016. – 99(12). – P. 9424-9440. – DOI: https://doi.org/10.3168/jds.2016-10985.

9. Palii A. Preconditions for eco-friendly milk production on the modern dairy complexes / A. Palii, O. Nanka, O. Naumenko, V. Prudnikov, A. Paley // Ukrainian Journal of Ecology. – 2019. – 9 (1). – Р. 56-62.

10. Показатели индустриально-инновационного развития Республики Казахстан (январь-декабрь 2023г.) [Электронный ресурс] // Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [web-сайт]. – 2024. – URL: https://stat.gov.kz/api/iblock/element/113866/file/ru/ (Дата обращения 23.08.2024).

11. Молочный рынок Казахстана: перспективы и проблемы [Электронный ресурс] // Международное информационное агентство «DKnews.kz» [web-сайт]. – 2023. – URL: https://dknews.kz/ru/ekonomika/296325-molochnyy-rynok-kazahstana-perspektivy-i-problemy (Дата обращения 23.08.2024 г.)

12. Какова ситуация на молочном рынке Казахстана? [Электронный ресурс] // Капитал: Центр деловой информации [web-сайт]. – 2023. – URL: https://kapital.kz/economic/117850/kakova-situatsiya-namolochnom-rynke-kazakhstana.html. (Дата обращения 23.08.2024 г.)

13. О союзе [Электронный ресурс] // Молочный союз Казахстана [web-сйт]. – н.д. – URL: kazsut.com/o-soyuze/ (Дата обращения 10.08.2024 г.)

14. EraydinA., Armatli-KöroğluB. Innovation, networking and the new industrial clusters: the characteristics of networks and local innovation capabilities in the Turkish industrial clusters // Entrepreneurship and Regional Development. – 2015. – Vol. 17, Issue 4. – P. 237-266.

15. Словарь бизнес-терминов [Электронный ресурс] // Academic.ru [web-сайт]. – н.д. – URL: http://dic.academic.ru/dic.nsf/business/12493. (Дата обращения 23.08.2024).