Еңбекақы төлеу жүйесін грейдерлеу – металлургия саласында адами капиталды дамытудың басым бағыты

Бұл зерттеунің мақсаты – Теміртау қаласындағы, Қарағанды облысындағы Қарағанды металлургия комбинаты, "Qarmet" АҚ компаниясы үшін жалақыны грейдерлеудің жобалық моделін оның оң және теріс әлеуметтік – экономикалық жақтарын сипаттай отырып қолдануды қарастыру болыпта былады.

Зерттеу діснамасы – осы бапта қаралатын және пайдаланылатын жалақыны есептеу әдістемесі қызметкерлердің табысының ынталандырушы үлесін бөлуде KPI көрсеткіштерін қолдануға негізделген. Сонымен қатар, мақалада ұсынылған жұмыс тақырыбы төңірегінде қарастырылып отырған экономикалық құбылыстарды визуализациялау үшін статистикалық салыстыру әдісі бар.

Жұмыстың ғылыми жаңалығы (бірегейлігі / құндылығы) – бұрын өнеркәсіптің осы саласына тән емес қара металлургия кәсіпорны үшін прогрессивті (гранттық) жалақы жүйесінің түрін қарастыру мүмкіндігі болып табылады. Мұндай қарастыру индустрияның адами капиталын дамыту үшін өндірістік шындықтағы еңбек қатынастарын жетілдіру аспектісінде есептеудің осы әдісін болашақта практикалық іске асыру үшін маңызды.

Зерттеу нәтижелері – мынадай ережелерде ұсынылған: металлургия саласының еңбекақы төлеу аспектісіндегі проблематикасы қарастырылған; еңбек қызметінің сапалық және сандық көрсеткіштерін ұлғайту үшін көтермелеу моделі ұсынылған; мұндай модельдің практикада жұмыс істеуінің оң және теріс аспектілері көрсетілген; оны практикалық іске асыру үшін жағымсыз факторларды еңсеру үшін шешімдер ұсынылған.

1. Пьянова М.В., Лавник Р.В. Структурные элементы человеческого капитала и факторы, определяющие их развитие // Международный научный журнал «Символ науки». – 2016. – № 5. – С. 182–186.

2. Вандышева О.П. Источники формирования инвестиций в человеческий капитал// Современные проблемы гуманитарных и общественных наук. - 2015. – №8 (4). – С. 27–35.

3. Устинова К.А. Человеческий капитал как фактор инновационного развития региона: теоретические аспекты // Проблемы современной экономики. – 2012. - №3 (43). – С. 252–257.

4. Hunter A. Map of the Kazakhstani regions by Human Development Index in 2018. List of regions of Kazakhstan by Human Development Index [Electronic resource] // Wikipedia. The Free Encyclopedia [webportal]. – 2018. – URL:https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_regions_of_Kazakhstan_by_Human_Development_Index (accessed: 28.09.2024).

5. Буданов И.А., Устинов В.С. Социальные приоритеты металлургии // Научные труды. Институт народнохозяйственного прогнозирования РАН. – 2021. – С. 192–215. – DOI: 10.47711/2076-318-2021-192-215.

6. Structure and distribution of wages of employees in the Republic of Kazakhstan (by the end of 2024) [Electronic resource] //Bureau of National Statistics of the Agency for Strategic planning and reforms of the Republic of Kazakhstan [web-portal]. – 2024. – URL: https://stat.gov.kz/en/industries/labor-and-income/statwags/publications/184222/ (accessed 09.10.2024).

7. Белоносова Н. Результаты пилотного расчета национального индекса многомерной бедности в Республике Казахстан [Electronic resource] // Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [web-portal]. – 2022. – URL: https://unece.org/sites/default/files/202212/B04_PRES_ABS_MPI_KAZ_Belonossova_RU.pdf (accessed 12.10.2024).

8. Behrman J., Wolfe B.Labor force participation and earnings determinants for women in the special conditions of developing countries // Journal of Development Economics. – 1984. - №15(1-3). – P. 259–288.– DOI: 10.1016/0304-3878(84)90019-1.

9. Ho T. The Growing Scope and Impact of the Progressive Wage Model // Singapore Labour Journal. – 2023. – №2 (01). – P. 56–67. – DOI: 10.1142/S2811031523000153.

10. Jayady A., Subekti P., Smyshlyaev A.V., Protasova O.N., Artha R. Salary scale and the diversity of wage systems // Linguistics and Culture Review. – 2021. – №5(S1). –P. 293–302. – DOI:10.37028/lingcure.v5nS1.1375.

11. Гусарова Л.В. Система KPI в оценке эффективности деятельности сотрудников федерального казначейства // Управленческий учет. – 2021. – № 9 (2). – С. 530–536. – DOI: 10.25806/uu9-22021530-536.

12. Трунова Е.В. Мотивация по KPI на промышленном предприятии: принципиальный подход и требования к показателям // Вестник Белгородского государственного технологического университета им. В.Г. Шухова. – 2017. – № 2 (2). – С. 242–247. – DOI: 10.12737/24191.

13. Трунова Е.В. Ключевые факторы мотивации персонала по KPI на предприятии промышленности строительных материалов // Вестник Белгородского государственного технологического университета им. В.Г. Шухова. – 2016. – № 10. – С. 214–219. – DOI: 10.12737/22068

14. Херцберг Ф., Моснер Б., Блох Б. Мотивация к работе. - М.: Вершина, 2007. – 240с. 15. Маслоу А. Х. Мотивация и личность. – СПб.: ИД «Питер», 2011. – 352 с.