КОМПАНИЯЛАР МЕН МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАЛАРДЫҢ ЕҢБЕК РЕСУРСТАРЫН ДАМЫТУДА ЖƏНЕ ƏЛЕУМЕТТІК ЖАУАПКЕРШІЛІКТІҢ РӨЛІ

Зерттеу мақсаты. Зерттеу Батыс Қазақстан облысының (БҚО) тұрақты дамуындағы еңбек ресурстарының рөлін зерттейді, əлеуметтік жауапкершілік бастамаларының аймақтық экономикалық тұрақтылық пен өсуге əсеріне назар аударады. Зерттеу негізгі кəсіпорындар мен мемлекеттік бағдарламалардың еңбек нарығының динамикасына жəне аймақтық дамуға қосқан үлесін анықтауға бағытталған.

Əдіснамасы. Зерттеу сандық əдісті қолданады, демографиялық деректерді, еңбек нарығының статистикасын жəне КƏЖ бастамаларын статистикалық есептер, ашық көздерден алынған сауалнамалар, сұхбаттар жəне құжаттарды талдау арқылы талдайды. Зерттеу сондай-ақ hh.kz сияқты платформалардан алынған деректерді пайдаланып, аймақтағы жұмыс орындары мен жұмыспен қамту үрдістерін бағалайды.

 Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Бұл зерттеу Қазақстандағы аймақтық дамуды қолдаудағы еңбек ресурстары мен əлеуметтік жауапкершіліктің байланысын жан-жақты талдайды, бұл тақырып қолданыстағы əдебиеттерде аз зерттелген. БҚО-ға назар аудара отырып, зерттеу аймақтың нақты мəселелері мен жауаптарын көрсетеді, өтпелі экономикаларда еңбек ресурстарын тиімді басқару туралы жаңа түсініктер қосады.

Зерттеу нəтижелері. БҚО-ның тұрақты экономикалық жағдайын 69,8 % жұмыс күшімен қатысу деңгейімен жəне 4,9 % жұмыссыздық деңгейімен көрсетеді; бұл тұрақтылыққа қарамастан, аймақта білікті мамандардың жетіспеушілігі байқалады. North Caspian Operating Company N.V. жəне ҚазМұнайГаз (ҚМГ) еншілес компаниялары сияқты ірі кəсіпорындардың КƏЖ бастамалары əлеуметтік инфрақұрылым мен жұмыспен қамту деңгейіне оң əсерін тигізді. Зерттеу аймақтың экономикалық өсуін қолдау жəне жұмыссыздықты азайту үшін əлеуметтік жобаларды жалғастырудың, жас мамандарды қолдауды күшейтудің жəне жұмысшылардың біліктілігін арттырудың қажеттілігін атап көрсетеді.

1. Altaibayeva Z. K., Khamzina S. S., Baltabayeva A. K. Development of corporate social responsibility inKazakhstan // Central Asian Economic Review. –2021. – №2. – P.80-92. – DOI:10.52821/2224-5561-20212-80-92.

2. Никитина Л. М., Дмитриев В. А., Перцева Ю. А. Новые инструменты государственной политики развития корпоративной социальной ответственности на основе esg-финансирования //Регион: системы, экономика, управление. – 2022. – №. 3 (58). – С. 61-76.

3. Нурмухаметов Н. Н., Бекетова К. Н. Корпоративная социальная ответственность – основа укрепления стратегического развития крупных предприятий машиностроения // Central Asian Economic Review. – 2022. – №. 2. – С. 28-44.

4. Сансызбаева Г. Н., Сансызбаев С. Н., Шаяхметова К. О., Садыкова Ж. Е., Турсумбаева М. Ж. К вопросу о концепции корпоративной социальной ответственности бизнеса в Казахстане // Вестник МИЭП. – 2015. – № 1 (18). – С. 47-63.

5. Ажиева А. С. Перспективы корпоративной социальной ответственности в казахстанских компаниях // Вестник науки и образования. - 2016. – № 4(16). –С. 33-34.

6. Кекчебаев Е., Жакупова Г., Сулейменов Р. Экономика Казахстана 2020. Итоги, статистика, анализ [Электронный ресурс] // Elim Маркетинговые исследования в Казахстане [web-сайт]. – 2021. – URL: https://marketingcenter.kz/20/economy-kazakhstan-2020.html (дата обращения: 2.07.2024).

7. Баймухамедова Г. С. Развитие социальной политики казахстанских предприятий на современном этапе // Аграрное образование и наука. – 2018. – № 2. – С.2.

8. Bowen H. R. Social Responsibilities of the Businessman. – New York: Harper & Row, 1953. – 276 p.

9. Carroll A. B., Buchholtz A. K. Business and Society: Ethics and Stakeholder Management. – Australia: Thomson South-Western, 2003. – 768 p.

10. Moon J., Vogel D. Corporate social responsibility, government and civil society // Oxford Handbook ofCorporate Social Responsibility. – Oxford: Oxford University Press, 2008. – P. 303-323.

11. International Standard ISO 26000:2010, Guidance on social responsibility [Electronic sourсe] // ISO [website]. – 2010. – URL: https://www.iso.org/files/live/sites/isoorg/files/store/en/PUB100258.pdf (accessed: 2.07.2024).

12. Ажиева А. С. Определение и содержание понятия «Корпоративная социальная ответственность» // Вестник науки и образования. – 2015. – №3(5). – С. 81-83.

13. New horizons. Annual Report [Electronic source] // JSC National Company KazMunayGas [website]. – 2022. – URL: https://ar2022.kmg.kz/download/full-reports/ar_en_annual-report_pages_kmg_2022.pdf (accessed: 02.07.2024).

14. Bringing ideas to life. Annual Report [Electronic source] // JSC National Company KazMunayGas. [website]. – 2023. – URL: https://ar2023.kmg.kz/download/full-reports/ar_ru_annual-report_pages_kmg_2023.pdf (accessed: 02.07.2024).

15. Экономические документы [Electronic source] // Министерство национальной экономики Республики Казахстан [website]. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/economy/documents/details/638846?lang=ru (accessed: 02.07.2024).

16. Analytical reports [Electronic source] // Enbek.kz [website]. URL: https://erdo.enbek.kz/analitics (accessed: 02.07.2024).

17. Dynamic tables - Social statistics: Medicine [Electronic source] // Bureau of National Statistics of theRepublic of Kazakhstan [website]. – 2024. – URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/social-statistics/stat-medicine/dynamic-tables/ (accessed: 02.07.2024).

18. Рынок труда Казахстана в 2022 году: основные тенденции и изменения [Electronic source] // Headhunter.kz [website]. – 2023. – URL: https://hh.kz/article/31126 (accessed: 02.08.2024).