ҚАЗАҚСТАНДЫҚ КОМПАНИЯЛАРДА КОРПОРАТИВТІК МƏДЕНИЕТТІҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

Зерттеудің мақсаты – Қазақстандағы корпоративтік мəдениеттің сипаттамаларын, сондай-ақ оның дамуына əсер ететін негізгі факторларды зерттеу. Жалпы Қазақстанда салауатты корпоративтік мəдениетті қалыптастырудың маңыздылығын қалай бағалайтынын түсіну зерттеудің жеке мəселесі болып табылады.

Əдістеме. Бұл жұмыста сапалы жəне сандық зерттеу əдістері қолданылады. Зерттеудің сапалы əдістері ретінде ғылыми материалдар мен бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарияланымдар (дискурс жəне контент талдау) негізінде қарастырылып отырған тақырып бойынша материалдарды талдау болды. Зерттеудің сандық əдісі ретінде: 2022 жылы жүргізілген сараптамалық сауалнама, оған кəсіподақтар, компания менеджменті өкілдері, əлеуметтік-еңбек қатынастары саласындағы сарапшылар, экономистер, саясаттанушылар жəне қоғам қайраткерлері қатарынан 128 сарапшы қатысты.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Зерттеуде қазақстандық, елдік ерекшеліктерді ескере отырып, салауатты корпоративтік мəдениеттің дамуына кедергі келтіретін немесе шектейтін факторлар ұсынылған, бұл жұмысты құнды етеді.

Зерттеу нəтижелері. Жұмыс нəтижелеріне қазақстандық компанияларда корпоративтік мəдениеттің дамуын шектейтін факторлардың иерархиясын авторлық бағалау жатады. Олардың ішінде: ортаның əсері, атап айтқанда ойын ережелерінің белгісіздігі, көптеген компаниялардың стратегиялық даму жоспарларының болмауы, бұл ұзақ мерзімді перспективасыз сауда-саттықтан максималды пайда алуға бағытталған. Тағы бір фактор сапасыз менеджмент болып табылады, қазақстандық шындықта бұл факторға оның компаниялардың корпоративтік мəдениетіне əсерін түсінуде онша мəн берілмейді. Дегенмен, ECPR зерттеулеріне сəйкес, сапасыз менеджмент елдегі əлеуметтік-еңбек қақтығыстарының екінші маңызды себебі болып табылады. Дəл осы контексте авторитарлық басқару стилі жəне компанияда шешім қабылдаудың иерархиялық тəсілі де салауатты корпоративтік мəдениеттің дамуына кедергі келтіретін маңызды фактор болып табылады.

1. Ауелбеков Е. Особенности казахстанского менеджмента [Электронный ресурс] // Журнал научных публикаций аспирантов и докторантов [web-сайт]. 2014. – URL: http://jurnal.org/articles/2014/ekon47.html (Дата обращения: 26.11.2023).

2. Баширов М., Кайгородцев А. Корпоративная культура организации как компонент системы менеджмента на предприятии // Вестник КАСУ. – 2005. – № 4. – С. 27-33.

3. Дюсембаева Ж. Роль корпоративной культуры в повышении эффективности деятельности организации // Материалы международной научно-практической конференции «Сейфуллинские чтения – 18». – 2022. – № I(V). – С. 23-26.

4. Аленчинов Д. Менеджмент в Казахстане для российских компаний: приспособиться или прорываться? // Юный ученый. – 2022. – № 11(63). – С. 10-14.

5. Dewar C., Doucette R. 6 elements to create a high-performing culture. [Электронный ресурс] // McKinsey&Company [web-сайт]. – 2018. – URL: https://www.mckinsey.com/capabilities/people-andorganizational-performance/our-insights/the-organization-blog/6-elements-to-create-a-high-performingculture (Дата обращения: 26.11.2023).

6. Кожахметова М., Алиева М., Мадыханова К. Корпоративная культура как эффективный инструмент деятельности организации // Central Asian Economic Review. – 2022. – № 4. – С. 82-93. – DOI: https://doi.org/10.52821/2789-4401-2022-4-82-93.

7. Goffee В., Jones G. Creating the Best Workplace on Earth [Электронный ресурс] // Harvard Business Review [web-сайт]. – 2013. – URL: https://hbr.org/2013/05/creating-the-best-workplace-onearth?registration=success (Дата обращения: 26.11.2023).

8. Azagba S., Sharaf M. Psychosocial working conditions and the utilization of health care services // BMC Public Health. – 2011. – № 11 – Article 642. – DOI: https://doi.org/10.1186/1471-2458-11-642.

9. Stress in America™ 2020 [Электронный ресурс] // American Psychological Association [web-сайт]. – 2020. – URL: https://www.apa.org/news/press/releases/stress/2020/report-october (Дата обращения: 26.11.2023).

10. Бакиров Е., Шталь Т., Укубасова Г. Методы и подходы к исследованию корпоративной культуры в организациях образования // Вестник Казахского университета экономики, финансов и международной торговли. – 2022. – № 3(48). – С. 184-190.

11. Шуншалина Г., Ковшова Т. Влияние корпоративной культуры на эффективность деятельности Ассамблеи Народа Казахстана // Инновационная экономика: перспективы развития и совершенствования. – 2016. – № 7(17). – С. 361-371.

12. Карбетова З., Жакупов А., Карбетова Ш., Бейсекова Ж. Особенности влияния корпоративной культуры на эффективность деятельности организации // Вестник университета «Туран». – 2020. – № 3. – С. 129-133. – DOI: https://doi.org/10.46914/1562-2959-2020-1-3-129-133.

13. Исмаилов Е. Трудовые конфликты в Казахстане: невыученные уроки [Электронный ресурс] // Forbes Kazakhstan [web-сайт]. – 2022. – URL: https://forbes.kz/actual/expertise/trudovyie_konfliktyi_v_kazahstane_nevyiuchennyie_uroki/ (Дата обращения: 26.11.2023).

14. Еркебулан А. Проблемы корпоративной культуры стали дорогой роскошью [Электронный ресурс] // Forbes Kazakhstan [web-сайт]. – 2017. – URL: https://forbes.kz/process/resources/kulturnyie_bareryi_1510134590 (Дата обращения: 26.11.2023).

15. Байбосынова Г., Казыбаев Б., Адешова А., Абилдаханова С., Калымбетова А. Теория и практика реализации стратегии корпоративного управления в Казахстане // Вестник НАН РК. – 2022. – № 6. – С. 256-270. – DOI: https://doi.org/10.32014/2022.2518-1467.406.