Капитал құрылымы, табыстылық жəне тəуекел: Қазақстан Республикасының өнеркəсіп секторындағы шағын компанияларды зерттеу

   Зерттеу мақсаты. Капитал құрылымының өнеркəсіп саласында қызмет атқаратын қазақтандық шағын компаниялар қызметінің нəтижесіне əсерін анықтау.

   Зерттеу проблемасы. Зерттеуде талдауға алынатын мəселе: капитал құрылымы өнеркəсіп саласында қызмет атқаратын қазақстандық шағын компаниялардың қызмет нəтижесіне əсер ме?

   Зерттеу əдістемесі. Бұл зерттеуде 2012-2022 жылдар аралығындағы жылдық есептіліктер негізінде Қазақстанның 30 шағын өнеркəсіп саласындағы компаниялардың деректері пайдаланылды. Зерттеуде қолданылатын тəуелді айнымалы ретінде жалпы қарыз коэффициенті қарастырылады. Табыстылық көрсеткіші, бизнес-тəуекел, салық үнемділігі жəне компанияның жасы тəуелсіз айнымалылар ретінде алынды. Деректерді талдау үшін статистика, корреляция жəне көпөлшемді регрессия қолданылды.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Капитал құрылымы табыстылық, салық ауыртпалығы, бизнес-тəуекелі факторларына тəуелді екені анықталды. Кəсіпорын жасының қарыз капиталына айтарлықтай əсері анықталмады.

   Зерттеу нəтижелері. Бұл зерттеу дамушы елдердегі капитал құрылымының факторлары мен өнеркəсіп саласында қызмет атқаратын шағын кəсіпорындардың қаржылық жағдайы туралы əдебиеттерді толықтырады. Сонымен қатар, зерттеу тəуекелдерді төмендету мақсатында қарыз капиталын қолданудың компания табыстылығын арттыру үшін потенциалды мүмкіндіктерін зерттеп білуге бағытталады.

1. Kapital.kz. Малые промышленные зоны для МСБ запустят в регионах [Electronic resource] // Деловой портал Капитал.кз. – 2023. – URL: https://kapital.kz/economic/119562/malyye-promyshlennyye-zony-dlya-msb-zapustyat-v-regionakh.html (accessed: 09. 02. 2024).

2. Halyk Finance. Обзор сектора малого и среднего предпринимательства (МСП) [Electronic resource] // Halyk Finance [website]. – 2022. – URL: https://halykfinance.kz/download/files/analytics/sme_082022.pdf (accessed: 08. 02. 2024).

3. Аралбай Р. Экономика Казахстана 2023: реальные цифры, прогнозы, анализ, статистика [Electronic resource] // Институт маркетинговых и социологических исследований Elim [website]. – 2024. – URL: https://marketingcenter.kz/20/economy-kazakhstan.html (Accessed: 23. 02. 2024).

4. ШОК субъектілері қызметінің негізгі көрсеткіштері [Electronic resource] // Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау жəне реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы. [website]. – 2023. – URL: https://stat.gov.kz/industries/business-statistics/stat-org/publications/5120/ (Accessed: 26. 02. 2024).

5. Harris M., Raviv A. The theory of capital structure // the Journal of Finance. – 1991. – № 1(46). – P. 297-355.

6. Myers S. C., Majluf N. S. Corporate Financing and Investment Decisions When Firms Have Information That Investors Do Not Have: Working Paper 1396. – National Bureau of Economic Research, 1984. – 61 p.

7. Modigliani F., Miller M.H. Corporate Income Taxes and the Cost of Capital: A Correction // Am. Econ. Rev. – 1963. – Vol. 53, № 3. – P. 433–443.

8. Handoo A., Sharma K. A study on determinants of capital structure in India // IIMB Manag. Rev. – 2014. – Vol. 26, № 3. – P. 170–182.

9. Öztekin Ö. Capital Structure Decisions around the World: Which Factors Are Reliably Important? // J. Financ. Quant. Anal. – 2015. – Vol. 50, № 3. – P. 301–323.

10. Salawu R. An Empirical Analysis of the Capital Structure of Selected Quoted Companies in Nigeria // The International Journal of Applied Economics and Finance. – 2007. – № 1(1). – P. 16-28.

11. Coleman S., Cotei C., Farhat J. The debt-equity financing decisions of U.S. startup firms // J. Econ. Finance. – 2016. – Vol. 40, № 1. – P. 105–126.

12. Pettit R. R., Singer R. F. Small Business Finance: A Research Agenda // Financ. Manag. – 1985. – Vol. 14, № 3. – P. 47–60.

13. Kokeyeva S., Hájek P., Adambekova A. Small Firms'capital Structure and Performance // Economic Studies. – 2022. – Т. 31. – №. 4. – P. 128-144.

14. Адамбекова А.А., Кокеева С. Капитал Құрылымының детерминанттары: Қазақстанның мұнай жəне газ өнеркəсібін зерттеу // Central Asian Economic Review. – 2018. – № 4. – Б. 46-56.

15. Booth et al. Capital Structures in Developing Countries // J. Finance. – 2001. – Vol. 56, № 1. – P. 87–130.

16. Abor J. Industry classifi cation and the capital structure of Ghanaian SMEs // Stud. Econ. Finance. Emerald Group Publishing Limited. – 2007. – Vol. 24, № 3. – P. 207–219.

17. Degryse H., de Goeij P., Kappert P. The impact of firm and industry characteristics on small firms’ capital structure // Small Bus. Econ. – 2012. – Vol. 38, № 4. – P. 431–447.

18. Di Pietro F., Palacín-Sánchez M.-J., Roldán J.L. Regional development and capital structure of SMEs // Desarro. Reg. Estruct. Cap. Las PYME. – 2018. – Vol. 18, № 1. – P. 37–60.

19. Fan J.P.H., Titman S., Twite G. An International Comparison of Capital Structure and Debt Maturity Choices // J. Financ. Quant. Anal. – 2012. – Vol. 47, № 1. – P. 23–56.

20. Serghiescu L., Văidean V. L. Determinant factors of the capital structure of a firm-an empirical analysis // Procedia Economics and Finance. – 2014. – Т. 15. – P. 1447-1457.

21. Кокеева С., Адамбекова A. Шағын Аграрлық Бизнестің Капитал Құрылымы Мен Оның Детерминаттары: 3 // Вестник КазНУ Серия Экономическая. – 2019. – № 3(129). – P. 194–205.

22. Zeitun R., Temimi A., Mimouni K. Do financial crises alter the dynamics of corporate capital structure? Evidence from GCC countries // Q. Rev. Econ. Finance. – 2017. – Vol. 63. – P. 21–33.

23. Liesz T. Why Pecking Order Theory Should be Included in Introductory Finance Courses // Mt. Plains J. Bus. Technol. – 2001. – Vol. 2, № 1. – P. 43-51.

24. Vătavu S. The Impact of Capital Structure on Financial Performance in Romanian Listed Companies // Procedia Econ. Finance. – 2015. – Vol. 32. – P. 1314-1322.

25. Myers S. C. The Capital Structure Puzzle // J. Finance. – 1984. – Vol. 39, № 3. – P. 574–592.

26. Gaspar V., Jaramillo L., Wingender M.P. Tax Capacity and Growth: Is there a Tipping Point? – International Monetary Fund, 2016. – 41 p.

27. Farrokhi F., Mahmoudi A. Rethinking Convenience Sampling: Defining Quality Criteria // Theory Pract. Lang. Stud. – 2012. – Vol. 2. – P. 784-792.

28. Shukla S., Wood A. W. Use of a standardized runoff index for characterizing hydrologic drought // Geophysical research letters. – 2008. – Т. 35. – №. 2. – Article L02405.

29. Респонденттерге [Electronic resource] // Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау жəне реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы [website]. – 2023. – URL: https://stat.gov.kz/respondents/ (Accessed: 02. 10. 2023).

30. Закон Республики Казахстан от 27 декабря 2019 года № 290-VI «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования процедур реабилитации и банкротства, бюджетного, налогового законодательства и законодательства о железнодорожном транспорте» [Electronic resource] // Информационная система ПАРАГРАФ. [website]. – 2019. – URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=39563570 (Accessed: 29. 02. 2024).

31. Валовой внутренний продукт методом производства на душу населения [Electronic resource] // ТАЛДАУ - Информационно аналитическая система Комитета по Статистике РК [web-сайт]. – 2024. – URL: https://taldau.stat.gov.kz/ru/NewIndex/GetIndex/2709380?keyword=%D0%B2%D0%B2%D0%BF (Accessed: 30. 12. 2023).

32. Kokeyeva S. SMEs Capital Structure Determinants: Empirical Evidence from Kazakhstan // Financ. Sci. Nauki O Finans. Sciendo. – 2019. – № 3(24). – P. 13–22.

33. Pfaffermayr M., Stöckl M., Winner H. Capital structure, corporate taxation and firm age // Fiscal Studies. – 2013. – Т. 34. – №. 1. – P. 109-135.

34. Arilyn E. J. et al. The Influence of Growth, Asset Tangibility, Cost of Debt, Profitability and Business Risk on Debt Capital // Acc. Fin. Review. – 2019. – Т. 4. – №. 4. – P. 120-127.