Бонус-малус жүйесінің халықаралық тəжірибесі

   Зерттеу мақсаты – көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру сыныбы бойынша бонус-малустың тиімділігін бағалау жəне шет елдерінің тəжірибесіне тəн азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандырудың тұжырымдамалық негіздерін бөліп көрсету, сонымен қатар осы сақтандыруды жүргізу шарттарын жетілдіру бойынша ұсыныстар əзірлеу болып табылады.

   Əдіснамасы – зерттеудің əдіснамалық негізі ретінде шет елдік ғалым-экономистердің еңбектері мен жариялымдары, жалпы ғылыми жəне жеке ғылыми таным əдістерінің кешені (аналитикалық, жүйелік əдіс, талдау, синтез, салыстыру жəне т.б.) қолданылды.

   Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандырудың қолайлы мəндерінде оның теңгерімділігін қамтамасыз ету мақсатында бонус-малус жүйесін жаңғыртудың əдіснамалық тəсілдерін қарастырып жəне қазақстанның сақтандыру нарығында пайдаланудың орындылығы мен мүмкіндігімен айқындалады.

   Зерттеу нəтижелері – отандық сақтандыру компанияларының əр түрлі санаттағы сақтанушылардың тəуекел дəрежесі мен мүдделерін ескеретін сақтандыру тарифтерін саралаудың оңтайлы тəсілдерін қолдану жəне сақтандыру қызметтерін тұтынушылардың кең ауқымы үшін тарифтердің қолжетімділігін сақтау қарыстырылған.

1. Лемер Ж. Автомобильное страхование. Актуарные проблемы. – М.: «Янус-к», 1998. – 316 с.

2. Лемер Ж. Системы бонус-малус в автомобильном сираховании. – М.: «Янус-к», 1998. – 268 с.

3. Фалин Г. И. Математический анализ рисков в страховании. – Рос. Юрид. Издательский дом, 1994. – 85 с.

4. Hulin L., Justens D., Pictet-luxembourg B. General properties of mixed poisson distributions application to data fi tting in the case of “automobile collision claims” distributions // 2^nd conference in actuarial science & finance in samos. – 2002. – Vol. 7. – 193-203.

5. Frangos N. E., Vrontos S. D. Design of optimal bonus-malus systems with a frequency and a severity compnent on an individual basis in automobile insurance // Astin bulletin. – 2001. – V. 31. – P. 1–22.

6. Цыганов А.А., Баскаков В.Н., Языков А.Д. Влияние системы бонус-малус на тарифообразование при обязательном страховании ответственности владельцев транспорта в России (ОСАГО) // Прикладная эконометрика. – 2019. – Т. 56. – С. 123–141.

7. Порядок применения системы «бонус-малус» в автостраховании : подробное руководство [Электроный ресурс] // Официальный сайт управления образования администрации г. Кудымкара [web-сайт]. – N.D. – Url: https://kudobr.Ru (қарау уақыты: 18. 12. 2023).

8. Bichsel F. Une méthode pour calculer une ristourne adéquate pour années sans sinistres // astin bulletin: the journal of the iaa. – 1960. – № 3(1). – P. 106-112.

9. Бидайбек М. Н. Актуализация страховых тарифов по обязательному страхованию гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств в Республике Казахстан с учетом оптимизации системы «бонус-малус» // Молодой ученый. – 2022. – № 10(405). – C. 28-30.

10. Благутин Д. Ю. Французский режим возмещения ущерба от стихийных бедствий // Страховое дело. – 2002. – № 11. – С. 57-62.

11. Сведения и материалы [электронды ресурс] // Официальный сайт Национального банка РК [web-сайт]. – N.D. – Url: https://www.Nationalbank.Kz (қарау уақыты: 18. 12. 2023).

12. Плешков А. П., Орлова И. В. Очерки зарубежного страхования. – М.: Анкил, 1997. – 200 с.

13. Growitsch C. еt al. Risikoorientierte prämiendiff erenzierung in der kfz-haftp fl ichtversicherung – mehr prämiengerechtigkeit und weniger verkehrsunfälle? // Zeitschrift für die gesamte versicherungswissenschaft. – 2006. – Vol. 95. – С. 225-249.

14. Губина А. Ю., Сечко В. В. Система бонус малус в автомобильном страховании // международная научная конференция «теория вероятностей, случайные процессы, математическая статистика и приложения». – Минск, 2008. – С. 57-64.

15. Жилкина М. Обязательное страхование: зарубежная практика // Страховое ревю. – 2000. – № 3. – С. 35-36.

16. Алиев Р. Страховое регулирование в США : обзор // Страховое дело. – 2000. – № 5. – С. 18-35.

17. Базанов А. Н., Дэвидсон И. В. Страхование личного автотранспорта в США и России. Краткий сравнительный анализ // Страховое дело. – 2005. – № 7. – С. 55-58.

18. Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру бойынша сақтандыру сыйлықақысын есептеу үшін «бонус-малус» жүйесі бойынша коэффициентті есептеу жəне қолдану қағидаларын бекіту туралы. ҚР қаржы нарығын реттеу жəне дамыту агенттігі басқармасының 23.11.2022 №102 Қаулысы [Электронды ресурс] // Əділет [web-сайт]. – 2022. – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/v1600013928 (қарау уақыты: 18. 12. 2023).