COVID-19 КЕЗІНДЕГІ ҚАРЖЫЛЫҚ ДЕРЕКТЕРДІҢ САПАСЫ: ОРТАЛЫҚ АЗИЯЛЫҚ КЕЙС

Зерттеу мақсаты. 2021 жылы Gong & Choi мемлекеттік меншік құрылымының қаржылық деректердіңсапасына əсерінзерттеді. Меншікқұрылымыменқаржылықдеректердіңсапасыарасындағы оң байланысы соңғы жылдары əлсіреді, бұл аралас меншікті тиімді реформалаудың нəтижесі [1]. Біздің зерттеуіміз COVID-19-дың халықтық IPO/SPO бағдарламасының нəтижелеріне аралас мемлекет қатысатын кəсіпорындардағы деректер сапасының өзгеруі тұрғысынан əсерін бағалауға бағытталған оқиғаларды талдау болып табылады.

Əдіснамасы. Біз 2009-2021 жылдар кезеңінде 572 теңгерімсіз панельдік зерттеулерді талдадық. Бұл үлгілер қаржы институттары мен инвестициялық холдингтерді қоспағанда, экономиканың əр түрлі салаларындағы кəсіпорындар бойынша KASE қор биржасының сайтынан алынған. Деректер сапасын бағалау үшін біз 1) Нақты қызмет əдісі негізінде деректер манипуляциясын есептеу үшін 2) жиынтық модельмен бірлесіп есептеу əдісі негізінде деректер манипуляциясын есептеу үшін ақша ағындарының моделін ұстанамыз [2; 3].

Зерттеу нəтижелері. Біз COVID-19-дың аралас мемлекеттік қатысуы бар кəсіпорындардағы деректер сапасына оң əсер еткенін жəне оның əсері 100 % мемлекеттік қатысуы бар жеке компаниялар мен кəсіпорындардағы деректер сапасына əсерімен салыстырғанда күштірек екенін анықтадық. Осындай жедел жəне оң реакцияға қарамастан, 2021 жылы аралас (50-99 %) мемлекеттік қатысуы бар кəсіпорындардағы деректер сапасы нашарлап, жеке жəне Мемлекеттік (100 % қатысуымен) компаниялар деңгейіне дейін төмендеді.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Біздің зерттеуіміз COVID-19 əсерін бағалай отырып, 2009-2021 жылдар ішінде Қазақстандағы қаржылық деректер сапасының өзгеру динамикасын талдаудың алғашқы əрекеттерінің бірі болып табылады. Практикалық ұсыныс ретінде біздің зерттеу нəтижелеріміз аралас мемлекет қатысатын кəсіпорындардағы деректер сапасының кейінгі өзгерістеріне əсер ететін ескерту индикаторы ретінде Халықтық IPO/SPO бағдарламасына біріктірілуі мүмкін.

1. Gong Y., Choi S. U. State ownership and accounting quality: Evidence from state-owned enterprises in China // Sustainability (Switzerland). – 2021. – № 13(15). – DOI: 10.3390/su13158659.

2. Kasznik R. On the Association between Voluntary Disclosure and Earnings Management // Journal of Accounting Research. – 1999. – № 37(1). – P. 57-81. – DOI: 10.2307/2491396.

3. Roychowdhury S. Earnings management through real activities manipulation // Journal of Accounting and Economics. – 2006. – № 42(3). – P. 335-370. – DOI: 10.1016/j.jacceco.2006.01.002.

4. Brennan N. M. Connecting earnings management to the real World: What happens in the black box of the boardroom? // British Accounting Review. – 2021. – № 53(6). – Article 101036. – DOI: 10.1016/j. bar.2021.101036.

5. Healy P., Wahlen J. A Review of the Earnings Management Literature and Its Implications for Standard Setting // Accounting Horizons. – 1999. – № 13(4). – P. 365-383. – DOI: 10.2308/acch.1999.13.4.365.

6. Cohen D. A., Dey A., Lys T. Z. Real and accrual‐based earnings management in the pre‐and post‐Sarbanes‐Oxley periods // The accounting review. – 2008. – № 83(3). – P. 757-787.

7. Zang A. Y. Evidence on the trade-off between real activities manipulation and accrual-based earnings management // Accounting Review. – 2012. – № 87(2). – P. 675-703. – DOI: 10.2308/accr-10196.

8. Ding Y., Zhang H., Zhang J. Private vs state ownership and earnings management: Evidence from Chinese listed companies // Corporate Governance: An International Review. – 2007. – № 15(2). – P. 223-238. – DOI: 10.1111/j.1467-8683.2007.00556.x.

9. Lu S., Wu P., Gao L., Giff ord R. Are State-Owned Enterprises Equally Reliable Information Suppliers? An Examination of the Impacts of State Ownership on Earnings Management Strategies of Chinese Enterprises // Mathematics. – 2023. – № 11(4). – DOI: 10.3390/math11040814.

10. Orazalin N. Board gender diversity, corporate governance, and earnings management: Evidence from an emerging market // Gender in Management. – 2020. – №35(1). – P. 37-60. – DOI: 10.1108/GM-03-2018- 0027.

11. Jones J. J. Earnings Management During Import Relief Investigations // Journal of Accounting Research. – 1991. – № 29(2). – P. 193-228. – DOI: 10.2307/2491047.

12. Fowler R. L. Power and Robustness in Product-Moment Correlation // Applied Psychological Measurement. – 1987. – № 11(4). – P. 419-428. – DOI: 10.1177/014662168701100407.

13. Zimmerman D. W., Zumbo B. D. Rank transformations and the power of the Student t test and Welch t’ test for non-normal populations with unequal variances // Canadian Journal of Experimental Psychology // Revue Canadienne de Psychologie Expérimentale. – 1993. – № 47(3). – P. 523-539. – DOI: 10.1037/h0078850.

14. Graham J. R., Harvey C. R., Rajgopal S. The economic implications of corporate fi nancial reporting // Journal of Accounting and Economics. – 2005. – № 40(1-3). – P. 3-73. – DOI: 10.1016/j.jacceco.2005.01.002.

15. Gunny K. A. What are the consequences of real earnings management? – University of California, Berkeley, 2005. – 178 p.