Қаржылық инклюзия: халықаралық тəжірибе жəне Қазақстандық кейс

Зерттеудің мақсаты қаржылық инклюзияны енгізудің халықаралық тəжірибесін зерделеу, Қазақстандағы ағымдағы жағдайды оның деңгейімен сəйкестендіру, басқа елдерде өзін жақсы ұсынған халықты қаржылық сервистерге тарту нысандары мен əдістерін бейімдеу, ел үшін осы саладағы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын айқындау болып табылады.

Зерттеу əдістемесі осы саладағы ғылыми əдебиеттерді, қаржылық инклюзияны енгізудің халықаралық тəжірибесі мен тəжірибесін, осы процеске əртүрлі елдердегі мемлекеттік органдардың қатысуын зерттеу арқылы жүзеге асырылады. Жұмыста салыстырмалы жəне жүйелік талдау əдістері қолданылды. Зерттеу аясында жалпы трендтер, сондай-ақ Қазақстан жағдайында қаржылық инклюзияны енгізу ерекшеліктері анықталды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы Қазақстанда осы процестерді талдайтын кешенді ғылыми зерттеулердің жоқтығымен расталады, қаржылық сервистердің қолжетімділік деңгейі мен осы жерде бар проблемалар бойынша ағымдағы жағдай, сондай-ақ оң халықаралық тəжірибені практикалық бейімдеу мүмкіндіктері көрсетілген.

Зерттеу нəтижелері елдегі қаржы сервистерінің қолжетімділігінің нақты жағдайын көрсетеді жəне халықтың тартылу деңгейін арттыру, оның ішінде қолданыстағы заңнаманы жетілдіру, сондай-ақ мүдделі Тараптардың қаржылық инклюзияны енгізу жөніндегі ұлттық бағдарламаны əзірлеуі бойынша қажетті шараларды айқындайды.

Алынған тұжырымдар мен ұсыныстар мақалада анықталған басым ғылыми бағыттар бойынша жаңа зерттеулер жүргізу кезінде пайдалы болуы мүмкін.

1. Demirgug-Kunt A., Klapper L., Singer D., Ansar S. The Global Findex Database 2021: Financial Inclusion, Digital Payments, and Resilience in the Age of COVID-19. - Washington, DC: World Bank, 2022. -202 p.

2. Demirgug-Kunt A., Singer D. Financial Inclusion and Inclusive Growth: A Review of Recent Empirical Evidence. World Bank Policy Research Working Paper No. 8040. - Washington, DC: World Bank, 2017. - 27 p.

3. Demirgug-Kunt A., Klapper L., Singer D., Ansar S. Global Findex Database 2017: Measuring Financial Inclusion and the Fintech Revolution. - World Bank Group, 2018. - 131 p.

4. CFI, Mission & Vision [Электронный ресурс] // Corporate Finance Institute (CFI) [web-сайт]. - n. d. -URL: https://corporatefinanceinstitute.com/about-cfi/mission-values/ (Дата обращения: 25.02.2023).

5. Financial inclusion. Инициативы области финансовой доступности [Электронный ресурс] // Всемирный Банк [web-сайт]. - n. d. - URL: https://www.worldbank.org/en/topic/nancialinclusion/overview (Дата обращения: 25.02.2023).

6. AFI Policy paper. Financial inclusion measurement for regulators: Survey design and implementation. -Alliance for Financial Inclusion (AFI), 2010. - 24 p.

7. OECD. Financial inclusion and consumer empowerment in Southeast Asia. - 2018. - 50 p.

8. Center for Financial Inclusion ACCION & Christian Blind Mission (CBM). A case for Financial Inclusion of Persons with Disabilities. Technical Guidelines. - 2016. - 8 p.

9. Cheston S., Conde T. The Business of Financial Inclusion: Insights from Banks in Emerging Markets. -Center for Financial Inclusion at Accion, 2016. - 66 p.

10. Статистика [Электронный ресурс] // Национальный Банк Республики Казахстан [web-сайт]. -URL: https://www.nationalbank.kz/ru/page/statistika (Дата обращения: 23.04.2023).

11. Тимошенко А., Сек О., Баккер Я., Тейтон Б. Развитие сетей широкополосного доступа в Республике Казахстан. - IDC White Paper, 2022. - 87 p.

12. Lee D., Low L. Inclusive Fintech: Blockchain, Cryptocurrency and ICO. - World Scientific Publishing Co Pte Ltd., 2018. - 548 p.

13. Shaikh A., Karjaluoto H. Mobile Banking Adoption: A Literature Review // Telematics and Informatics. - 2015. - № 32(1). - P. 129-142.

14. National Strategy for Financial Inclusion. Report Summary [Электронный ресурс] // PRS Legislative Research [web-сайт]. - New Delhi: Institute for Policy Research Studies, 2020. - URL: https://prsindia.org/policy/report-summaries/national-strategy-financial-inclusion (Дата обращения: 25.02.2023).

15. National Payments Strategy 2022-2025. - Central Bank of Kenya, 2022. - 86 p.

16. National Policy for Financial Inclusion 2020-2024. - Government of Mexico, 2020. - 7 p.

17. Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка. Концепция развития финансового сектора Республики Казахстан до 2030 года. - Астана, 2022. - 81 c.