ПАНДЕМИЯНЫҢ ЖАҺАНДЫҚ КЕДЕЙЛІК ДЕҢГЕЙІНІҢ ӨЗГЕРУІНЕ ƏСЕРІ

Мақаланың мақсаты бүкіл əлемді жаулаған пандемия əлем елдерінің əлеуметтік жағдайларының төмендеуі, əл-ауқат теңсіздігі мен кедейлік шегінің өзгерісіне əсерін зерттеу.
Əдіснамасы. Əлемдік əлеуметтік теңсіздікті төмендету мен жою, пандемия нəтижесінде кедейлік шегінің өзгеруін, елдерде əлеуметтік қорғаудың ең төменгі шегін қамтамасыз ету үшін қаржыландырудың шамасын талдау барысында ақпараттар жинау, өңдеу жəне жалпылау, халықаралық ұйымдар мен қорлардың материалдары мен отандық жəне шетел зерттеуші ғалымдарының еңбектерін талдауда, салыстыруға мүмкіндік беретін жалпы логикалық əдістер қолданылды.
Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Жаһандық деңгейдегі кедейлік құрамының өсуін алдын алу үшін, əлемдік ғалымдар ғылыми жұмыстары мен халықаралық ұйымдардың материалдарына талдау жүргізу арқылы, Қазақстан Республикасының əлеуметтік мəселелердің кемшіліктері мен əлсіз тұстарын анықтау арқылы инклюзивті экономикалық даму моделі негізінде кластерлік дамуына бағытталуы мақаланың құндылығын жоғарылатады.
Зерттеу нəтижелері. Мақалада коронавирустық дағдарыс туындатқан əлемдік кедейлік шегіндегі өзгерістер, пандемияның нəтижесінде жұмыс орнынан айрылғандардың гендерлік айырмашылығы, үй шаруашылығы мен орта бизнеске түскен əсері, АҚШ ғалымы М. Портердің Əлеуметтік даму индексі, 2021 жылғы Əлеуметтік даму индексіндегі Қазақстанның позициясы, сонымен қатар, осы индекстегі Қазақстанның мықты жəне осал тұстары, Халықаралық Валюта қорының 29 кедей елдеріне пандемиялық дағдарыстан шығу мақсатында жеңілдетілген несие бөлу шаралары жəне Қазақстанның пандемияға қарсы жүргізген бағдарламалары негізінде қарастырылады.
Автор талдау барысында БҰҰ-ң 2030 жылға арналған Тұрақты даму күн тəртібіндегі бағыттарын жүзеге асыру мақсаттары, Дүниежүзілік банктің 2022 жылғы əлемдік даму туралы баяндамасы, Халықаралық Валюта Қорының (ХВҚ) кедей елдерге жеңілдетілген несие беру кезеңдері жəне ХВҚ-ң фискалдық мониторы, жаhандық пандемияға жауап ретінде Қазақстан Республикасының фискалдық шаралары талданады.

1. Goal 10. Reduce inequality within and between countries [Электронды ресурс] // SDG 2030 United Nations [web-сайт]. – д.ж. – URL: https://www.un.org/sustainabledevelopment/ru/inequality/ (Қарау уақыты: 28.04.2022).

2. Қазақстан Республикасы президентінің «Жаңа Қазақстан: жаңару мен жаңғыру жолы» Жолдауы [Электронды ресурс] // Қазақстан Республикасы Президентінің ресми сайты [web-сайт]. – 2022. – URL: https://akorda.kz/kz/memleket-basshysy-kasym-zhomart-tokaevtyn-kazakstan-halkyna-zholdauy-1622340 (Қарау уақыты: 16.04.2022).

3. Gopinath G. A Disrupted Global Recovery [Электронды ресурс] // IMF Blog [web-сайт]. – 2022. – URL: https://blogs.imf.org/2022/01/25/a-disrupted-global-recovery/ (Қарау уақыты: 25.04.2022).

4. World Bank. World Development Report 2022: Finance for an Equitable Recovery. – Washington, DC: World Bank, 2022. – 258 p. – DOI: 10.1596/978-1-4648-1730-4.

5. Reinhart C. M. Covid-19 and the Reversal Problem [Электронды ресурс] // XXIV Annual Conference of the Central Bank of Chile. – The World Bank Group, 2021. – 11 p.

6. International Monetary Fund. Build Forward Better IMF Annual Report 2021. – 2021. – 74 p.

7. Lakner C., Yonzan N., Mahler D., et. al. Updated estimates of the impact of COVID-19 on global poverty: The eff ect of new data [Электронды ресурс] // World Bank Blogs [web-сайт]. – 2020. – URL: https://blogs.worldbank.org/opendata/updated-estimates-impact-covid-19-global-poverty-eff ect-new-data (Қарау уақыты: 25.04.2022).

8. Sánchez-Páramo C., Hill R., Mahler D., Narayan A., Yonzan N. Covid-19 leaves a legacy of rising poverty and widening inequality [Электронды ресурс] // World Bank Blogs [web-сайт]. – 2021. – URL: https://blogs.worldbank.org/developmenttalk/covid-19-leaves-legacy-rising-poverty-and-widening-inequality (Қарау уақыты: 25.04.2022).

9. Indicators of social progress 2021 [Электронды ресурс] // The Social Progress Imperative [web-сайт]. – 2021. – URL: https://www.socialprogress.org/?code=KAZ (Қарау уақыты: 28.04.2022).

10. Fiscal monitor: database of country fi scal measures in response to the Covid-19 pandemic [Электронды ресурс] // International Monetary Fund [web-сайт]. – 2021. – URL: https://www.imf.org/en/Topics/imf-andcovid19/Fiscal-Policies-Database-in-Response-to-COVID-19 (Қарау уақыты: 30.04.2022).

11. Что ждет рынок труда в 2021 году – обзор МОТ [Электронды ресурс] // ООН [web-сайт]. – 2021. – URL: https://news.un.org/ru/story/2021/01/1395062 (Қарау уақыты: 30.04.2022).

12. Более 7,4 тыс. казахстанцев прошли обучение на платформе skills.enbek.kz в 2021 году [Электронды ресурс] // Министерство Труда и социальной защиты населения РК [web-сайт]. – 2022. – URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/enbek/press/news/details/323073?lang=ru (Қарау уақыты: 05.05.2022).

13. Молдабеков Г. Б. Социальная поддержка населения в условиях пандемии // Сборник трудов Международной научно-практической конференции «Современные тенденции и перспективы развития национальных экономик в условиях вызовов мировой пандемии». – Нур-Султан, 2020. – С. 61-65.

14. Лукичев П. М. Новое неравенство и экономический рост после Covid-19 // Вестник Удмуртского университета. – 2021. – № 31(3). – С. 380-387.

15. Шеремет А.Н. Пандемия неравенства. Социально-экономические аспекты и последствия COVID-19 // Медицина. Социология. Философия. Прикладные исследования. – 2020. – № 4. – С. 136-141.

16. Chen T., Gozgor G., Koo C. Pandemics and Income Inequality: What Do the Data Tell for the Globalization Era? // Journal Frontiers in Public Health. – 2021. – № 9. – Article 674729. – DOI: https://doi.org/10.3389/fpubh.2021.674729.

17. Addai K. N., Ng’ombe J. N., Temoso O. Food Poverty, Vulnerability, and Food Consumption Inequality Among Smallholder Households in Ghana: A Gender-Based Perspective // Social Indicators Research. – 2022. – № 163. – P. 661–689. – DOI: https://doi.org/10.1007/s11205-022-02913-w.

18. UN analysis shows link between lack of vaccine equity and widening poverty gap // [Электронды ресурс] // ООН [web-сайт]. – 2022. – URL: https://news.un.org/en/story/2022/03/1114762 (Қарау уақыты: 30.04.2022).

19. Estes R. J. The Social Progress of Nations Revisited, 1970–2020. – Springer Nature Switzerland AG, 2019. – 257 p.

20. Вебер А. Социальный прогресс: вопросы измерения, сравнительный анализ и вопросы политики // Журнал социологических наук и социальной практики – 2015. – № 3(11). – С. 5-16.

21. Волович В. Модернизация и социальный прогресс // Журнал Проблемы модернизации и перехода к инновационной экономике. – 2014. – № 1(49). – С. 13-19.