АЛМАТЫДА ЖЕҢІЛ РЕЛЬСТІ КӨЛІКТІҢ ДАМУ БОЛАШАҒЫ

Зерттеудің мақсаты. Алматыда жеңіл рельсті транзиттің (LRT) қолдану тиімділігін зерттеу, талдау жəне ұсыныстар құрастыру. Алматы – Қазақстандағы ең үлкен қала. Үлкен қалаларда жақсы қоғамдық көлік қажет, бірақ қазіргі таңда Алматыдағы қоғамдық көліктер тиімділігі кептелістерге байланысты сəтсіздікке ұшырап отыр. Қалаға қоғамдық көліктің жақсы нұсқалары қажет.
Зерттеудің əдіснамасы. Ағымдағы зерттеу SWOT талдауды қоса, сапалы əдістерді қолданады. Бұлүшін сауалнаманы пайдалана отырып деректер жиналды, содан кейін Excel-де талданды.
Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. LRT құрылысына метроны кеңейтуге қарағанда аз уақыт кетеді. Сондай-ақ, жергілікті геологиялық жағдайларда (қала тоғыз баллдық сейсмикалық аймақта орналасқан) LRT метроға қарағанда анағұрлым қолайлы. LRT енгізу арқылы қоғамдық көлік жүйесінің жетілдірілуі тұрғындардың біртіндеп жеке көліктерін қоғамдық көліктерге алмастырады деп күтілуде.
Зерттеу нəтижелері. Осы зерттеудің нəтижелері Алматы қаласының басшылығына жүргізілетін саясат пен қабылданатын шешімдер барысында LRT сияқты экологиялық таза көлік нұсқаларына ауысудың маңыздылығын негіздеуге көмектеседі.

1. Almaty Qalasy [Electronic source] // City Population [web-portal]. – 2018. –URL: https://www.citypopulation.de/php/kazakhstan-admin.php?adm1id=16. (accessed: January 10, 2020).

2. Suhorukov, V. Where ad at what time there is road congestion in Almay? [Electronic source] // Kolesa. kz [web-portal]. – 2018. – URL: https://kolesa.kz/content/articles/gde-i-v-kakoe-vremya-na-dorogah-almatysamye-probki/ (accessed: January 10, 2020).

3. API (Red – heavy traffic, yellow- middle traffic, green- free road) // Yandex.Map. – 2020.

4. City of Almaty Sustainable Transport // UNDP/GEF. – 2017. – P. 7

5. Marc W. Public Transportation: on the move // New York: Visual Reference Publications, 2005. – P.1–7.

6. Tax rate against Engine capacity [Electronic source] // The Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan Statistics committee [website]. – 2018. – URL: http://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=WC16200032258 (accessed: January 10, 2020).

7. Urban world: Mapping the economic power of cities [Electronic source] // McKinsey Global Institute [website]. – 2011. – URL: https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/featured%20insights/urbanization/urban%20world/mgi_urban_world_mapping_economic_power_of_cities_full_report.ashx (accessed: January 10, 2020).

8. This Is Light Rail Transit, Transportation Research Board, Transportation Research / presented at the 8th Joint Conference on Light Rail Transit November 2000, Dallas, Texas. – 2001.

9. Transport in the European Union Current Trends and Issues [Electronic source] // European Commission Mobility and Transport [website]. – 2018. – URL: https://ec.europa.eu/transport/sites/transport/files/2018-transport-in-the-eu-current-trends-and-issues.pdf (accessed: January 10, 2020).

10. TET 2018 - Chapter 4 - Transportation Employment [Electronic source] // US Department of Transport [web-portal]. – 2018. – URL: https://www.bts.gov/transportation-economic-trends/tet-2018-chapter-4-employment (accessed: January 10, 2020).

11. Statistical Handbook of Japan [Electronic source] // Ministry of Internal Affairs and Communication, Statistics Bureau, Tokyo [website]. – 2011. – URL: https://www.stat.go.jp/english/data/handbook/index.html (accessed: January 10, 2020).

12. Statistical pocketbook 2019 – EU Transport in Figures, European Union [Electronic source] // EU Mobility and Transport. – 2019. – URL: https://ec.europa.eu/transport/facts-fundings/statistics/pocketbook-2019_en (accessed: January 10, 2020).

13. Gwilliam K. Cities on the move. – Washington: World Bank, 2002. – 228 p.

14. Mandri-Perrot C. Private sector participation in LR-LM Transit initiatives. –Washington: The World Bank, 2010. – 324 p.

15. Rail infrastructure, assets and environmental 2015-16 Annual Statistical Release [Electronic source] // UK Office of Rail Regulations [website]. – 2017. – URL: https://dataportal.orr.gov.uk/media/1116/railinfrastructure-assets-environmental-2015-16.pdf (accessed: January 10, 2020).

16. Park E., Sener I. Traffic related air emissions in Houston: Effects of light-rail transit // Science of the Total Environment. – 2018. – Vol. 651. – P.154–161.

17. Garrett T. A. [Electronic source] // The Costs and Benefits of Light Rail. Federal Reserve Bank [website]. – 2004. – URL: https://www.stlouisfed.org/publications/central-banker/fall-2004/the-costs-and-benefits-oflight-rail (accessed: February 11, 2020).

18. City of Almaty Sustainable Transport (CAST) [Electronic source] // Paris Process on mobility and climate (PPMC) [website]. – 2016. – URL: http://www.ppmc-transport.org/city-of-almaty-sustainabletransport-cast-kazakhstan/ (accessed: January 28, 2020).

19. Klayko B Infographic: Light Rail Transit for Dummies [Electronic source] // 2011. – URL: https://brokensidewalk.com/2011/infographic-light-rail-transit-for-dummies/ (accessed: January 28, 2020).

20. New subway (metro) systems cost nearly 9 times as much as light rail [Electronic source] // Light Rail Now. – 2020. – URL: https://lightrailnow.wordpress.com/2014/02/13/new-subway-metro-systems-costnearly-9-times-as-much-as-light-rail/ (accessed: February 11, 2020).