Казақстанның экономикалық қауіпсіздігі: шетелдік тəжірибені қолдану

Зерттеу мақсаты – экономикалық қауіпсіздіктің тұжырымдамалық негіздерін анықтау жəне елдің экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі Еуропа, Солтүстік Америка жəне Азияның дамыған елдерінің үздік практикаларын мен тəжірибелерін талдау.

Əдіснамасы – зерттеулердің теориялық жəне əдіснамалық негізі ретінде заңнамалық актілер, Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтары, Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау жəне реформалар жөніндегі агенттігінің Ұлттық статистика бюросы департаментінің, Дүниежүзілік Банктің, Ұлыбритания Қорғаныс министрлігінің деректері, шетелдік ғалымдардың ғылыми еңбектері пайдаланылады. Зерттеу барысында аналитикалық, статистикалық, ретроспективті шолу жəне іздеу əдістері қолданылады. Алынған ақпарат талданып, құрылымдалған.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – экономикалық қауіпсіздік жүйесінің жұмыс істеуінің тұжырымдамалық негіздерін түсіну ұзақ мерзімді перспективада орнықты экономикалық өсуге қол жеткізуге жəне елдің жəне əрбір өңірдің бəсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді.

Зерттеудің нəтижелері – мақалада "экономикалық қауіпсіздік" ұғымының пайда болу тарихы, экономикалық қауіпсіздік тұжырымдамасының мазмұны, экономист ғалымдардың пікірлері, елдің экономикалық қауіпсіздігінің ішкі жəне сыртқы қауіптері сипатталған. Бұдан басқа, ел экономикасы тұрақтылығының негізгі проблемалары ұсынылған. Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің шетелдік тəжірибесі талданып, оның негізінде Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздік жүйесін жетілдіру жолдары тұжырымдалды.

1. Бугубаева Р. О., Айнабек К. С., Видрицкая Н. И., Сейтхожин Б. У. Экономическая безопасность и проблемы ее обеспечения в Республике Казахстан. – Караганда: Карагандинский экономический университет Казпотребсоюза, 2013. – 183 с.

2. Радионов В. Разница ВРП между регионами Казахстана достигает 15 раз – сенатор // КазТАГ [web-site]. – 2019. – URL: https://kaztag.kz/ru/news/raznitsa-vrp-mezhdu-regionami-kazakhstana-dostigaet-15-raz-senator (Accessed January 19, 2021)

3. Алиева М. З. Экономическая безопасность региона: подходы к определению // Вестник Алтайской академии экономики и права. – 2020. – № 3(1) – С. 11-18.

4. Ерофеева Софья Сергеевна Понятие "риск" в экономической деятельности // Огарёв-Online. – 2018. – № 1(106). – С. 1-6. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ponyatie-risk-v-ekonomicheskoydeyatelnosti (дата обращения: 10.05.2021).

5. О безопасности: Закон РФ от 5 марта 1992 г. № 2446-1 // Российская газета от 6 мая 1992 г. – № 103.

6. Угрозы экономической безопасности современной России / Под ред. М. П. Гурова; сост. Т. Ч. Ахметов, Л. В. Борина, Д. К. Лашина, А. М. Федорова, О. В. Фролова. — СПб.: СЗФ РПА Минюста России, 2013. — 32 с.

7. Колупаев В. А. Формирование концепции национальной экономической безопасности в зарубежных странах // Белорусская экономика: анализ, прогноз, регулирование. – Экономический бюллетень НИЭИ Минэкономики РБ. – Минск, 2002. – № 12. – С. 2-9.

8. Иванян Э. История США – М., 2008. – с. 498

9. International Financial Statistics. – IMF, Washington, 2020. – URL: https://data.imf.org/?sk=4c514d48-b6ba-49ed-8ab9-52b0c1a0179b

10. Кузовков Ю. Мировая история коррупции. – М., 2010. – 137 с.

11. Бюро статистики [Electronic resource] // Отдел Департамента Данных, АР [web-site]. – URL: https://www.statbureau.org/ru (дата обращения: 04.02.2021)

12. Никитенко П. Г., Булавко В. Г. Экономическая безопасность: теория, методология, практика. — Институт экономики НАН Беларуси. – Минск: Право и экономика, 2009. – 483 с.

13. Количество предприятий по регионам [Electronic resource] // ТОО «KazData» [web-site]. – URL: https://marketingcenter.kz/20/rynok-selskoe-khoziaistvo-kazakhstan.html (дата обращения: 14.05.2021).

14. Темпы роста ВВП Японии, Мировая экономика [Electronic resource] // Мировая экономика [website]. – URL: http://www.ereport.ru/stat.php?razdel=country&count=japan&table=ggecia&time=2 (дата обращения: 04.04.2021).

15. A Strong Britain in an Age of Uncertainty: The National Security Strategy. // UK Department of Defense. – URL: http://www.official-documents.gov.uk (Accessed March 16, 2021).

16. Britannica, The Editors of Encyclopaedia. Central Asia // Encyclopedia Britannica. – 2018. – https://www.britannica.com/place/Central-Asia. (Accessed May 4, 2021).

17. World Bank. “COVID-19 and Human Capital” Europe and Central Asia Economic Update (Fall). – Washington, DC: World Bank, 2020. – 180 p. – DOI: 10.1596/978-1-4648-1643-7.

18. Смайыл М. Курс доллара к тенге и падение доходов населения в 2020 году предсказали эксперты [Electronic resource] // Сетевое издание Tengrinews [web-site]. – 2020. – URL: https://tengrinews.kz/markets/kurs-dollara-tenge-padenie-dohodov-naseleniya-2020-godu-400359 (дата обращения: 18.01.2021).

19. Ульченко М. В. Анализ зарубежного опыта обеспечения экономической безопасности прибрежных зон [Electronic resource] // Электронный научный журнал Современные проблемы науки и образования. – 2015. – № 2-1. – URL: http://www.science-education.ru/ru/article/view?id=20385 (дата обращения: 30.04.2021).

20. Dr. Talbert J., Cobb C., Slattery N. The Genuine Progress Indicator 2006. A Tool for Sustainable Development // Redefining Progress. – 2006. – 33 p. – URL: https://d3pcsg2wjq9izr.cloudfront.net/files/24200/articles/12128/GPI202006.pdf (дата обращения: 05.05.2021).

21. Основные социально-экономические показатели Республики Казахстан [Electronic resource] // Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК [website]. – URL: https://stat.gov.kz (дата обращения: 26.02.2021).

22. Macready A. L., Hieke S., Klimczuk-Kochańska M., Szumiał S., Vranken L., Grunert K. G. Consumer trust in the food value chain and its impact on consumer confidence: A model for assessing consumer trust and evidence from a 5-country study in Europe // Food Policy. – Vol. 92. – 2020. – Article 101880. – DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodpol.2020.101880.

23. Popov E., Semyachkov K. A. Problems of Economic Security for Digital Society in the Globalization Context // Economy of Region. – 2018. – No. 14. – P. 1088-1101. – DOI: 10.17059/2018-4-3.