Еуразиялық экономикалық одақ елдері интеграциясының экономикалық тиімділігін бағалау

Зерттеу мақсаты – Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) шеңберінде жетекші елдер интеграциясының қол жеткізілген деңгейінің тиімділік дəрежесін бағалау.

Əдіснамасы: сандық тəсіл қолданылды. Динамикалық қатарларды талдау нəтижелеріне сүйене отырып, жалпы өнім көлемінде экспорттың мазмұнын көрсететін экспорттық квотаны есептеу əдістерімен ел экономикалары мен олардың өзара саудасының өзара ашықтығы бағаланды. Интеграциялық өзара іс-қимылды неғұрлым кең талдау басқа да маңызды индикаторларды зерделеуді көздейді. Осылайша, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің өзара саудасы, Еуразиялық экономикалық одақтың жетекші елдері үшін өзара еңбек көші-қоны жəне ЕАЭО-ның барлық елдері шеңберінде Қазақстан үшін тікелей шетелдік инвестициялардың өзара ағындары маңыздылығының көрсеткіштері пайдаланылды.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – еуразиялық интеграцияның соңғы жылдарын қамту, оның жетекші елдері үшін Еуразиялық интеграциялық топтамада олардың негізгі бағыттары бойынша сыртқы экономикалық байланыстардың маңыздылық көрсеткіштерін айқындау жəне тиімділігін бағалау болып табылады.

Зерттеу нəтижелері: 2015-2019 жылдары ЕАЭО шеңберінде Қазақстан экономикасының өзара ашықтығы салыстырмалы түрде тұрақтанды жəне оның негізгі қатысушыларымен өзара арасындағы тауарлар мен көрсетілетін қызметтер сауданың маңыздылығының өсуі, көші-қон маңыздылығының төмендеуі байқалады. Сонымен бірге Қазақстанға жəне Одақ шеңберіндегі елден тікелей шетелдік инвестициялар ағыны оң өзгерістермен сипатталады.

1. Timirova A. B., Abdimominova A. Sh. The competitiveness of the economy of Kazakhstan within the EAEU // Trade Policy. – 2018. – № 1 (13). – P. 23-32.

2. Сакс Дж. Д., Ларрен Ф. Б. Макроэкoномика. Глобальный подход: Пер. с англ. – М.: Дело, 1996. – 848 с.

3. Lin See‐Y. The Global Economy in Turbulent Times. – Singapore: John Wiley & Sons Pte. Ltd, 2015. – 962 p. – DOI: https://doi.org/10.1002/9781119155133.index

4. Moonsung K., Soonchan P. Institutional Economic Integration between South and North Korea and the Economic Impacts of Integration // Asian Economic Journal. – 2018. – Volume 32. – Issue 3 – P. 257-276. – DOI: https://doi.org/10.1111/asej.12158

5. Алпысбаева С. Н., и др. Казахстан в Евразийском экономическом союзе: эффекты интеграции: Монография / Под научной редакцией доктора экономических наук, профессора С. Н. Алпысбаевой – Астана: АО «Институт экономических исследований», 2017. – 129 с.

6. Как рассчитать экспортную квоту? [Электронный ресурс] // Как просто [web-сайт]. – 2012. – URL: https://www.kakprosto.ru/kak-109477-kak-rasschitat-eksportnuyu-kvotu (дата обращения 18.02. 2021).

7. Экспортная квота [Электронный ресурс] // Академик. Финансовый словарь [web-сайт]. – URL: https://dic.academic.ru/dic.nsf/fin_enc/19538 (дата обращения 18.02. 2021).

8. Липин А. С., Полякова О. В. Оценка интеграционных процессов в Едином экономическом пространстве на примере торговли товарами // Евразийская Экономическая Интеграция — № 1 (22) февраль – 2014. – С. 80-96.

9. Евразийская экономическая комиссия. Экспорт и импорт услуг в Евразийском экономическом союзе. 2019 год (по оперативным данным) // Статистический бюллетень. – Москва. – 2020. – 58 с.

10. Внешняя и взаимная торговля товарами Евразийского экономического союза (млн. долларов США) [Электронный ресурс] // Евразийская экономическая комиссия [web-портал]. – 2020. – URL: http://www.eurasiancommission.org/ru/act/integr_i_makroec/dep_stat/tradestat/time_series/Pages/default.aspx (дата обращения 08.12. 2020).

11. Беларусь – Валовой внутренний продукт [ Электронный ресурс] // Knoema [web-портал]. – URL: https://knoema.ru/atlas/Беларусь/ВВП (дата обращения 08.12. 2020).

12. World Trade Statistical Review 2020. – 2020. – 154 p. – URL: https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/wts2020_e/wts2020_e.pdf (дата обращения 17.12.2020).

13. Lagutina M. The Eurasian economic union in the context of transformation of the international trade system // Globalization and Trade Integration in Developing Countries: Book – Hershey, PA, US: IGI Global, 2018. – – Book Chapter – P. 55-75. – DOI: 10.4018/978-1-5225-4032-8.ch003.

14. Статистика международной миграции / Практическое руководство для стран Восточной Европы и Центральной Азии // Европейская Экономическая Комиссия ООН, Фонд ООН в области народонаселения – Женева: Организация Объединенных Наций, 2011. – 104 с.

15. Показатели международной миграции в государствах-членах ЕАЭС [Электронный ресурс] // Евразийская экономическая комиссия [web-портал]. – 2020. – URL: http://www.eurasiancommission.org/ru/act/integr_i_makroec/dep_stat/econstat/Pages/population.aspx (дата обращения: 21.12.2020).

16. Гриценко Т. С., Передера Ж .С., Матев Н. А. Статистический анализ экспорта и импорта иностранных инвестиций России // Интернет-журнал «НАУКОВЕДЕНИЕ». – Том 9. – № 6 (2017). – С. 1-12 – URL: https://naukovedenie.ru/PDF/33EVN617.pdf (дата обращения: 21.12.2020).

17. Прямые инвестиции в Евразийском экономическом союзе. 2018 год по оперативным данным // Статистический бюллетень. – М.: Евразийская экономическая комиссия, 2019. – 29 с.

18. ЕАЭС обеспечил приток прямых инвестиций в Казахстан // Евразия. Эксперт [web-портал]. – 2020. – URL: https://zen.yandex.ru/media/eurazia/eaes-obespechil-pritok-priamyh-investicii-v-kazahstan-ekonomist-kisi-5ec3b49fc210ab103fb4220a (дата обращения: 21.12.2020).

19. Mursalova Kh., Ainakanova B., Kazkenova A., Zhalelkanova N., Ozpence О. Analysis of Problems of Kazakhstan’s Economic Integration in the EAEU // Journal of Advanced Research in Law and Economics. – 2020. – Vol. XI. – № 4(50). – P. 1218-1232. – DOI: 10.14505/jarle.v11.4(50).18.

20. Мухаметдинов М. Евразийский экономический союз: состояние дел [Электронный ресурс] // RIAC: Blogs [web-сайт]. – 2020. – URL: https://russiancouncil.ru/en/blogs/mmukhametdinov/the-eurasianeconomic-union-state-of-affairs (дата обращения: 19.01.2021).