Тұрақты даму инновацияларын енгізу: əлемдік үрдістер жəне қазақстандық модель

Зерттеу мақсаты – отандық нарыққа бейімдеу үшін сəтті бизнес-кейстер негізінде тұрақты инновацияларды қолданудың шетелдік тəжірибесін талдау.

Əдіснамасы. Зерттеу барысында келесі жалпы ғылыми əдістер қолданылды: зерттеу объектісін сипаттау үшін талдау жəне синтез, оған қоса салыстыру, əдебиеттерді жүйелі түрде шолу, тұрақты инновацияларға көшудің шетелдік тəжірибесін бейімдеу үшін кейс-стади əдісі жəне модельдеу.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Қазақстанда тұрақты инновациялық даму тəжірибелерін енгізу оларды бизнес контекстінде қолдану мəселелерін кеңейтуге мүмкіндік береді. Кейбір отандық зерттеушілер тұрақты инновациялардың мəнін талдағанына қарамастан, оларды компанияларда қолдану тəжірибесі əлі зерттелген жоқ. Тұрақты инновациялар мен ұйымның өнімділігі арасындағы оң байланыс туралы көбірек дəлелдер келтіретін зерттеулердің маңыздылығын атап өткен жөн [36]. Осыған байланысты, отандық нарыққа бейімдеу үшін тұрақты инновациялар саласындағы табысты əлемдік көшбасшы компаниялардың тəжірибесін зерделеу өте өзекті болып табылады.

Зерттеу нəтижелері. Жүйелі əдеби шолу нəтижесінде тұрақты бизнесті жүргізу кезінде ескерілуі керек əлемдік нарықтың негізгі тенденциялары анықталды. Сондай-ақ, тұрақты инновацияларға бағдарланған табысты шетелдік компаниялардың кейстерін зерделегеннен кейін отандық кəсіпорындардың тұрақты дамуға көшуі бойынша бейімделген модель ұсынылды, сонымен қатар нарықта дамыған инфрақұрылымның болуы, орнықты дамуды компания миссиясына қосу, түрлі салалар мен елдердің компанияларымен коллаборация, ғылым мен бизнес-ортаның өзара күшті байланысы сияқты тұрақты инновациялардың негізгі драйверлері айқындалды.

1. Robèrt K.-H., Daly H., Hawken P., Holmberg J. A compass for sustainable development // International Journal of Sustainable Development & World Ecology. – 1997. – Vol. 4. – № 2. – P. 79-92.

2. Konar S., Cohen M. A. Does the market value environmental performance? // Review of Economics and Statistics. – 2001. – Vol. 83. – № 2. – P. 281-289.

3. Nicholls A., Opal C. Fair Trade: Market-Driven Ethical Consumption. – Sage Publications Ltd. – 2005. – 220 p.

4. Указ Президента Республики Казахстан О Концепции по переходу Республики Казахстан к «зеленой экономике» (с изменениями от 10.09.2019 г.) [Электронный ресурс]. // Юрист – Параграф Online [web-портал]. – URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=31399596 (дата обращения: 05.05.2021).

5. Hansen E. G., Grosse-Dunker F., Reichwald R. Sustainability innovation cube—a framework to evaluate sustainability-oriented innovations // International Journal of Innovation. – 2009. – № 13. – P. 683-713.

6. Adams R., Bessant J., Jeanrenaud S., Overy P., Denyer D. Innovating for sustainability: a systematic review of the body of knowledge [Электронный ресурс]. // Network for Business Sustainability [web-сайт]. – 2012. – 107 p. – URL: http://nbs.net/wp-content/uploads/NBS-Systematic-Review-Innovation1.pdf (дата обращения: 05.05.2021).

7. Schiederig T., Tietze F., Herstatt C. Green innovation in technology and innovation management-an exploratory literature review // R&D Management. – 2012. – № 42. – P. 180–192.

8. Bansal P., Bertels S., Ewart T., Macconnachie P., O’brien J. Bridging the research–practice gap // Academy of Management Perspectives. – 2012. – № 26. – P. 73-92.

9. Organisation for Economic Cooporation and Development. OECD. Oslo Manual-Guidelines for Collecting and Interpreting Innovation Data. 3rd Edition. – 2005. – 166 p. – DOI:10.1787/9789264013100-en.

10. Kemp R., Pearson P. Final Report MEI Project About Measuring Eco-innovation. – UM Merit, Maastricht, – 2007. – 323 p.

11. Jorgenson A. K., Clark B. Are the economy and the environment decoupling? A comparative international study, 1960–2005. // American Journal of Sociology. – 2012. – Vol. 118. – № 1. – P. 1-44.

12. Bloomberg data, Capital IQ data, Strategy & Analysis [Электронный ресурс] // Bloomberg [webсайт]. – URL: https://www.bloomberg.com/research/stocks/private/snapshot.aspprivcapId=587124 (дата обращения: 06.05.2021).

13. State Indicators [Электронный ресурс] // National Science Board [web-портал]. – 2016. – URL: https://www.nsf.gov/statistics/2016/nsb20161/#/stateind (дата обращения: 06.05.2021).

14. Ушакова С. Е. Стимулирование развития сферы использования национального интеллектуального капитала: обзор зарубежного опыта // Наука. Инновации. Образование. – 2016. – № 4 (22). – С. 7-29.

15. Шадиева Д. Анализ мировых тенденций финансирования инновационной деятельности. // Мировое и национальное хозяйство. – 2016. – № 2 (37). – С. 6-12.

16. Dutta S., Escalona R., Garanasvili A., Vincent S., León L., Hardman C., Guadagno F. Creating Healthy Lives – The Future of Medical Innovation. // Global Innovation Index 2019: Creating Healthy Lives – The Future of Medical Innovation. – Ithaca, Fontainebleau, and Geneva: Cornell University, INSEAD, and WIPO. – 2019. – P. 41-58.

17. Ari C. Устойчивые позиции: Швейцария по-прежнему сохраняет статус наиболее инновационной страны в мире [Электронный ресурс]. // Switzerland Global Enterprise [web-сайт]. – 2018. – URL: https://www.s-ge.com/ru/article/poslednie-novosti/20183-ranking-gii (дата обращения: 05.05.2021).

18. Биккулов А. C., Салазкин М. Г. В Канаде: два уровня // Форсайт. –2007. – № 2 (2). – C. 68–77.

19. Innovating for sustainability: A Guide for Executives [Электронный ресурс]. // Network for Business Sustainability report [web-сайт]. – 2012. – 22 p. – URL: https://ore.exeter.ac.uk/repository/bitstream/handle/10036/4105/NBS%202012-SOI%20Executive%20Report.pdf?sequence=7&isAllowed=y (дата обращения: 05.05.2021).

20. Красова Е., Чэн Я, Инновации как основа устойчивого развития национальных экономик развивающихся стран (на примере Китая) // Тренды и управление. – 2017. – № 4. – P. 23-35.

21. 2012 China Top 100 Green Companies Report. – 2012. – 65 p.

22. Белкина А. Как развиваются инновации в России и где крупнейший бизнес ищет новые технологии [Электронный ресурс]. // Ведомости [web-сайт]. – 2019. – URL: https://www.vedomosti.ru/partner/articles/2019/10/09/813027-razvivayutsya-innovatsii (дата обращения: 16.05.2021).

23. Циглер В., Манглер Р. Kомпания Siemens Desiro RUS – перспективный пригородный электропоезд [Электронный ресурс]. // Железные дороги мира. – 2016. – № 4. – URL: http://www.rzd-expo.ru/innovation/stock/railcar_rolling_stock/Desiro%20RUS.pdf (дата обращения: 16.05.2021).

24. Уральские Локомотивы [Электронный ресурс] // Siemens [web-сайт]. – URL: http://w3.siemens.ru/about_us/projects_in_regions/urals_federal_district/40344.html (дата обращения: 16 октября 2020).

25. Global Footprint Network Ecological Footprint – Ecological Sustainability [Электронный ресурс] // Global Footprint Network [web-сайт]. – URL: http://www.footprintnetwork.org/en/index.php/GFN/ (дата обращения: 16.10.2020).

26. Adams R., Jeanrenaud S., Bessant J. Sustainability oriented innovation: a systematic review // Network for Business Sustainability. – Ottawa, 2013. – 234 p.