ДАҒДАРЫСҚА ҚАРСЫ БАҒДАРЛАМАРДЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ КРИМИНОГЕНДІК БЕЛСЕНДІЛІККЕ ТИГІЗЕТІН ƏСЕРІ

Зерттеу мақсаты – алынған нəтижелерді 2020 жылғы пандемия оқиғаларына экстраполяциялау мүмкіншілігімен 2008-2010 жəне 2014-2016 жж. өткен экономикалық дағдарыстар мысалында қылмыстық іс-əрекет динамикасы мен экономикадағы теріс көріністер арасындағы байланысты, жəне дағдарысқа қарсы бағдарламалардың дағадарыс салдарын теңестіруге əсерін анықтау.
Əдіснамасы. Қазақстандағы қылмыстық əрекеттің өсу перспективаларын зерттеу үшін зерттеушілер ресми статистика мен ресми органдардың материалдары негізінде тарихи жəне салыстырмалы зерттеу əдістерін қолданады.
Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы. Алынған нəтижелер экономикалық дағдарыс кезінде қылмыс деңгейі қалай өзгеретінін жəне оның динамикасына қандай факторлар əсер ететінін түсінуге көмектеседі.
Зерттеу нəтижелері. Авторлар Қазақстан Республикасындағы қылмыс пен экономикалық дағдарыстардың өзара байланысын анықтады. Сонымен, іс жүзінде 2008-2010 жəне 2014-2016 жж. қылмыс төмендей бастады, бірақ бұл үрдіс үкіметтен экономикаға ірі көлемдегі ақша қаражаттарын салумен байланысты болды. Содан кейін, мемлекеттік бағдарламалар аяқталғаннан кейін қылмыс аздап өседі немесе бұрынғыдай жоғары деңгейде қалады. Экономикалық дағдарыс кезеңінде, 2020 жылы коронавирустық пандемия жағдайында, құқықбұзушылықтың ең танымал категориялары – ұрлық, алаяқтық, тонау жəне қарақшылық мемлекет тарапынан көрсетілетін қоғамдық көмек əсерінен ұсталуда.
Ұсыныстар үкіметтер мен жеке сектор ұзақ мерзімді стратегияларды немесе іс-қимыл саясатын жоспарлау кезінде қолданыла алады.

1. Пандемия и преступность: затишье перед бурей? [Электронный ресурс]. // Сетевое издание «Central Asia Monitor». – 2020. – URL: https://aerc.org.kz/news/pandemija-i-prestupnost-zatishe-peredburej (дата обращения: 04.06.2020).

2. World Economic Outlook, April 2020: The Great Lockdown [Электронный ресурс]. // International Monetary Fund [Офиц.сайт]. – 2020. – URL: https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2020/04/14/weo-april-2020 (дата обращения: 10.07.2020).

3. Бытовое насилие в Казахстане: «Все это свалилось на нас буквально за месяц» [Электронный ресурс]. // Организация объединенных наций – ООН [офиц. сайт]. – 2020. URL: https://news.un.org/ru/interview/2020/05/1377672 (дата обращения: 08.07.2020).

4. Преступление и наказание: эмпирический анализ по данным Казахстана [Электронный ресурс] // Центр исследований прикладной экономики [офиц. сайт]. – 2019. – URL: https://aerc.org.kz/articles/ekonomicheskie-issledovanija/prestuplenie-i-nakazanie (дата обращения: 05.05.2020).

5. Raphael S., Winter‐Ebmer R. Identifying the Effect of Unemployment on Crime // The Journal of Law and Economics. – 2001. – Vol. 44 (1). – P. 259–283. – DOI: 10.1086/320275

6. Gould E., Mustard D., Weinberg B. Crime Rates and Local Labor Market Opportunities in The United States: 1979-1997 // Review of Economics and Statistics. – 2002. – Vol. 84 (1). – P. 45–61. – DOI: 10.2139/ssrn.121969

7. Finklea K. Economic Downturns and Crime [Электронный ресурс] // Congressional Research Service [web-сайт]. – 2011. – URL: https://fas.org/sgp/crs/misc/R40726.pdf (дата обращения: 05.07.2020).

8. Uggen C. Crime and the Great Recession [Электронный ресурс] // The Stanford Center on Poverty and Inequality. – 2012. – URL: https://inequality.stanford.edu/sites/default/files/Crime_fact_sheet.pdf (дата обращения: 05.07.2020).

9. Cook P., Zarkin G. Crime and the Business Cycle // The Journal of Legal Studies. – 1985. – Vol. 14. – No. 1. – P. 115–128.

10. Подольный Н., Подольная Н. Взаимосвязь уровня преступности и экономической пассивности населения на рынке труда // Известия ВУЗов. Поволжский регион. Общественные науки. – 2018. – № 1 (45). – C. 57–66.

11. Андриенко Ю. В поисках объяснения роста преступности в России в переходный период: криминометрический подход // Экономический журнал ВШЭ. – 2001. – № 2. – C. 194–220.

12. Преступление и наказание: эмпирический анализ по данным Казахстана [Электронный ресурс] // Центр исследований прикладной экономики [web-сайт]. – 2019. – URL: https://aerc.org.kz/articles/ekonomicheskie-issledovanija/prestuplenie-i-nakazanie (дата обращения: 05.05.2020).

13. Основные социально-экономические показатели Республики Казахстан [Электронный ресурс] // Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан [Офиц. сайт]. – 2020. – URL: https://stat.gov.kz/official/dynamic (дата обращения: 01.07.2020).

14. Статистические отчеты о зарегистрированных преступлениях и результатах деятельности органов уголовного преследования с 2007 по 2020 гг. [Электронный ресурс] // Комитет по правовой статистике и специальным учетам генеральной прокуратуры Республики Казахстан [офиц. сайт]. – 2020. – URL: http://pravstat.prokuror.gov.kz/ (дата обращения: 25.06.2020).

15. В Генеральной прокуратуре РК обсуждены вопросы учетно-регистрационной дисциплины в органах внутренних дел [Электронный ресурс]. // Международное информационное агентство «KazInform» [web-портал]. – 2011. – URL: https://www.inform.kz/ru/v-general-noy-prokurature-rk-obsuzhdeny-voprosyuchetno-registracionnoy-discipliny-v-organah-vnutrennih-del_a2391553 (дата обращения: 25.06.2020).

16. Постановление Правительства Республики Казахстан от 6 ноября 2007 года № 1039 Об утверждении Плана первоочередных действий по обеспечению стабильности социально-экономического развития Республики Казахстан [Электронный ресурс]. // Zakon.kz [web-портал]. – 2007. – URL: https://online.zakon.kz/document/?doc_id=30141969#pos=0;0 (дата обращения: 29.06.2020).

17. 2008 год: Краткие итоги деятельности Правительства Республики Казахстан [Электронный ресурс]. // Информационный портал Zakon.kz [web-портал]. – 2009. – URL: https://www.zakon.kz/163731-2008-god-kratkie-itogi-dejatelnosti.html (дата обращения: 28.06.2020).

18. Kurtz J. Crisis and Crime: Examining the Effect of Macroeconomic Conditions on Criminal Activity During the Great Recession [Электронный ресурс]. // Department of Politics Honors Program New York University [Офиц. сайт]. – 2015. – URL: https://as.nyu.edu/content/dam/nyu-as/politics/documents/Kurtz.pdf (дата обращения: 10.07.2020).

19. Назарбаев: В Казахстане нет экономического кризиса [электронный ресурс] // Деловой журнал «Forbes Казахстан» [web-портал]. – 2015. – URL: https://forbes.kz/process/economy/nazarbaev_v_kazahstane_net_ekonomicheskogo_krizisa/ (дата обращения: 11.07.2020)

20. Жанторе К. Кризис 2015: начало [Электронный ресурс]. // Центр деловой информации «Капитал» [web-портал]. – 2015. – URL: https://kapital.kz/economic/44771/krizis-2015-nachalo.html (дата обращения: 18.07.2020).

21. Иллюзия поддержки. Выживет ли МСБ после карантина [Электронный ресурс]. // Деловой журнал «Forbes Казахстан» [web-портал]. – 2020. – URL: https://forbes.kz/life/opinion/illyuziya_podderjki_vyijivet_li_msb_posle_karantina/ (дата обращения: 18.07.2020).

22. Антикризисные меры Правительства: возобновление роста экономики и поддержка МСБ карантина [Электронный ресурс]. // Официальный информационный ресурс Премьер-Министра Республики Казахста [Офиц. сайт]. – 2020. – URL: https://primeminister.kz/ru/news/reviews/antikrizisnye-merypravitelstva-vozobnovlenie-rosta-ekonomiki-i-podderzhka-msb-862620 (дата обращения: 18.07.2020).

23. Капанова С., Гиззатова А., Янтурсина З. Статистическая характеристика рынка труда Республики Казахстан // Фундаментальные исследования. – 2018. – № 12 (Ч. 2) – С. 255–259.