Қазақстанның өнеркəсіптік жобаларына жасанды интеллект технологияларын енгізудің статистикалық бағалауы

Зерттеу мақсаты – Зерттеу Қазақстандағы өнеркәсіптік жобалардың нәтижелеріне жасанды интеллекттің (ЖИ) әсерін шығындарды азайту және уақыт тиімділігін тәуекелдерді басқару тиімділігімен қатар зерттеу арқылы қарастырады.

Әдіснамасы – Жариялы қол жетімді жоба дерекқорларынан, компания есептерінен, сонымен қатар сарапшылар сауалнамаларынан жиналған деректерге негізделген, сипаттамалық статистика, регрессиялық талдау және T-тесттер немесе ANOVA сияқты салыстырмалы әдістер қолданылып, Қазақстандағы 40 өнеркәсіптік жобаның көрсеткіштерін бағалауға қолданылды, оның ішінде энергетика, өндіріс және инфрақұрылым секторларындағы 20 ЖИ-қолданыстағы және 20 ЖИ-қолданылмайтын жобалар.

Зерттеудің бірегейлігі / құндылығы – Бұл зерттеу Қазақстандағы өнеркәсіптік жобаларға ЖИдің әсерін статистикалық талдаудың жеткіліксіздігін, шығындар, мерзім және тәуекелдерді бақылау сияқты негізгі жоба нәтижелеріне әсерінің сандық дәлелдерін ұсыну арқылы шешеді. Бұл зерттеу Қазақстандағы өнеркәсіп басшылары мен мемлекеттік қайраткерлерге өнеркәсіптік жобаларда ЖИ интеграциясының артықшылықтары мен тиімділігі туралы құнды ақпарат беріп, жақсартылған өнімділік пен тұрақты экономикалық кеңейтуге ықпал етеді.

Зерттеу нәтижелері – Зерттеу нәтижелері Қазақстандағы өнеркәсіптік жобаларда ЖИ-ді енгізу дәстүрлі ЖИ қолданылмайтын жобаларға қарағанда жоба шығындарын 10%-ға азайтуға және жоба мерзімдерін 15%-ға жеделдетуге әкелетінін көрсетеді. Сонымен қатар, ЖИ-ді енгізу жоба тәуекелдерін 40%-ға азайтуға және ЖИ қолданылатын жобалар үшін жоба сәттілігінің жоғары деңгейіне (92%) қарсы ЖИ қолданылмайтын жобалар үшін (85%) әкелдісы.

1. Silvaa J., Avilab P., Matiasa J., Fariab L., Bastosb J., Ferreirab, L., Castrob, H. Bibliographic Review of AI Applied to Project Management and Its Analysis in The Context of The Metalworking Industry // CMS 2024 «57th CIRP Conference on Manufacturing Systems 2024»: Procedia. – Povoa de Varzim: Artificial Intelligence, 2024. – P. 177-187.

2. Stephens M., Vashishtha H. AI Smart Kit: Agile Decision-Making on AI (Abridged Version). – Charlotte: Information Age Publishing Inc., 2021. – 74p.

3. Nenni M. E., De Felice F., De Luca C., Forcina A. How Artificial Intelligence Will Transform Project Management in the Age of Digitization: A Systematic Literature Review // Management Review Quarterly. – 2025. – №75 (2). – P. 1669-1716. – DOI: 10.1007/s11301-024-00418-z.

4. Nilsson, M., La Valle, D., Garcia Perez, O., Chervonova, A., Sagay, T., Piiavski, P., Cardenas, J., Vijayaraghavan, L., Sood, S., Chazbeck, R. Artificial Intelligence and Project Management. A Global ChapterLed Survey [Electronic source] // Project Management Institute [www.pmi.org]. – 2024. – URL: https://www.pmi.org/-/media/pmi/documents/public/pdf/artificial-intelligence/com munity-led-ai-and-project-management-report.pdf?rev=bca2428c1bbf4f6792f521a95 333b4df (аccessed: 18.03.2025)

5. AI’s Potential in Kazakhstan: Navigating Challenges and Solutions [Electronic source] // Visive AI [www.visive.ai]. – 2025. – URL: https://www.visive.ai/news/ais-potential-in-kazakhstan-navigating-challenges-and-solutions (аccessed: 11.03.2025)

6. Matthews B. How AI Is Changing Project Management: Uses, Impacts, & Trends [Electronic source] // Project Management Articles [www.project-management.com] – 2024. – URL: https://project-management.com/ai-project-management/ (аccessed: 25.02.2025)

7. Yadav R. Transforming Project Management with AI: Opportunities and Challenges // Open Journal of Business and Management. – 2024. – №12 (6). P.3794-3805. – DOI: 10.4236/ojbm.2024.126189.

8. Johnson P.C., Laurell C., Ots M., Sandström C. Digital Innovation and the Effects of Artificial Intelligence on Firms’ Research and Development – Automation or Augmentation, Exploration, or Exploitation? // Technological Forecasting and Social Change. – 2022. – №179(3):121636. – DOI: 10.1016/j.techfore.2022.121636.

9. Kazakhstan: Navigating the Kazakh AI frontier [Electronic source] // Qazaq AI [www.qazaq.ai]. – 2024. – URL: https://qazaq.ai/en_US/kazakhstan-navigating-the-kazakh-ai-frontier/ (аccessed: 07.02.2025)

10. AI in Action: Beyond Experimentation to Transform Industry [Electronic source] // World Economic Forum [www.weforum.org]. – 2025. – URL: https://www.weforum.org/reports/ai-in-action-beyond-experimentation-to-transform-industry (аccessed: 23.04.2025)

11. List of Large Taxpayers Subject to Monitoring in 2023 [Electronic source] // Uchet.Kz [www.uchet. kz]. – 2022. – URL: https://uchet.kz/news/perechen-krupnykh-nalogoplatelshchikov-podlezhashchikh-monitoringu-v-2023-godu/ (аccessed: 25.12.2024)

12. World Competitiveness Ranking [Electronic source] // Institute for Management Development [www. imd.org]. – 2024. – URL: https://www.imd.org/centers/wcc/world-competitiveness-center/rankings/worldcompetitiveness-ranking/ (аccessed: 02.03.2025)

13. Moody’s Ratings Updates Kazakhstan’s Ratings to BAA1, Outlook Changed to Stable [Electronic source] // Moody’s Ratings. Ratings & Regulatory [www.ratings.moodys.com] – 2024. – URL: https://ratings.moodys.com/ratings-news/428004 (аccessed: 02.03.2025)

14. Investments in the Heart of Eurasia: What Factors Influenced Kazakhstan’s Attractiveness in 2024? [Electronic source] // Ernst and Young [www.ey.com/kz]. – 2025. – URL: https://www.ey.com/content/ dam/ey-unified-site/ey-com/en-kz/newsroom/2025/documents/ey-kazakhstan-investment-attractiveness-survey-2024.pdf (аccessed: 02.03.2025)

15. AI Dashboard: Kazakhstan. Artificial Intelligence Research and Development Fund [Electronic source] // OECD. AI Policy Observatory. [www.oecd.ai]. – 2025. – URL: https://oecd.ai/en/dashboards/countries/Kazakhstan (аccessed: 04.04.2025)

16. Kazakhstan Achieves Major Milestone in Digitalization and AI Implementation [Electronic source] // The Europe Today [www.theeuropetoday.com]. – 2025. – URL: https://theeuropetoday.com/2025/03/18/kazakhstan-achieves-major-milestone-in-digitalization-and-ai-implementation (аccessed: 27.03.2025)

17. Artificial Intelligence and Digital Factories: How Industry 4.0 Elements Implemented at Enterprises in Kazakhstan [Electronic source] // Official Information Source of the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan [www.primeminister.kz]. – 2019. – URL: https://primeminister.kz/en/news/reviews/artificial-intelligence-and-digital-factories-how-industry-4-0-elements-implemented-at-enterprises-in-kazakhstan (аccessed: 22.01.2025)

18. Akhmetkali A. AI could enhance Kazakhstan’s global competitiveness, yet challenges remain [Electronic source] // The Astana Times [www.astanatimes.com]. – 2025. – URL: https://astanatimes.com/2025/01/ai-could-enhance-kazakhstans-global-competitiveness-yet-challenges-remain/ (аccessed: 24.04.2025)

19. Abdenbayeva A. Redefining work and innovation: The impact of AI and its rise in Kazakhstan [Electronic source] // The Times of Central Asia [www.timesca.com]. – 2024. – URL: https://timesca.com/redefining-work-and-innovation-the-impact-of-ai-and-its-rise-in-kazakhstan (аccessed: 28.04.2025)

20. Zholdaskali S., Ospanbekova A. AI-regulation in Kazakhstan [Electronic source] // Rödl & Partner [www.roedl.com]. – 2024. – URL: https://www.roedl.com/insights/kazakhstan-ai-regulation (аccessed: 28.04.2025)

21. The report «Artificial Intelligence in the financial market of Kazakhstan» was published [Electronic source] // National Bank of Kazakhstan [www.nationalbank.kz]. – 2024. – URL: https://nationalbank.kz/en/news/informacionnye-soobshcheniya/16693 (accessed: 17.04.2025)

22. Aushev K., Bekreneva A., Penot J. Kazakhstan AI Readiness Report [Electronic source] // KPMG. Digital Business [www.assets.kpmg.com] – 2025. – URL: https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/kz/pdf/2025/03/Kazakhstan-AI-Readiness-eng.pdf (accessed: 25.04.2025)

23. Sheryazdanova G.R. Impact of digitalization and e-government on good governance: achievements and challenges in Kazakhstan // Bulletin of the LN Gumilyov Eurasian National University. Political Science. – 2024. – № 146(1). – P.70-81. – DOI: 10.32523/2616-6887/2024-146-70-81.

24. Qazaq AI: Future of AI in Kazakhstan [Electronic source] // QazaqAI [www.qazaq.ai]. – 2025. – URL: https://qazaq.ai/kk/qazaq-ai-future-of-ai-in-kazakhstan (accessed: 02.03.2025)

25. President Tokayev unveils ambitious plans for AI development in Kazakhstan [Electronic source] // Turan News [www.turanews.kz]. – 2024. – URL: https://turanews.kz/en/news/president-tokayev-unveils-ambitious-plans-for-ai-development-in-kazakhstan (accessed: 17.03.2025)