Ұлттық инновациялық жүйелерді қалыптастырудың халықаралық тәжірибесі: Қазақстан үшін тәжірибе

Бұл зерттеудің мақсаты – Батыс Еуропа елдері, Азия-Тынық мұхиты өңірі және АҚШ тәжірибесіне сүйене отырып, ұлттық инновациялық жүйелерді (ҰИЖ) қалыптастырудың халықаралық тәжірибесін талдау. Зерттеу нәтижелері Қазақстан үшін инновациялық саясатты жетілдіруге бейімделетін тиімді модельдерді анықтауға бағытталған.

Зерттеудің әдіснамасы салыстырмалы талдауға негізделген. Бұл түрлі елдердегі ҰИЖ модельдерінің құрылымы мен іске асырылу тетіктерін кешенді түрде зерттеуге мүмкіндік береді. Инновациялық дамудың негізгі факторлары ретінде мемлекеттік басқару, ғылыми-өндірістік инфрақұрылым және адами капиталдың рөліне ерекше назар аударылады.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы (бірегейлігі / құндылығы) – халықаралық инновациялық саясат үлгілерін Қазақстан жағдайына бейімдеу мүмкіндіктерін жүйелі түрде бағалауында. Бұл жұмыс отандық саясаткерлер мен сарапшыларға арналған нақты ұсыныстар мен стратегиялық бағдарларды ұсына отырып, елдің инновациялық әлеуетін арттыруға үлес қосады.

Зерттеу нәтижелері табысты ҰИЖ модельдері мемлекет, бизнес, ғылым және азаматтық қоғам арасындағы тиімді ынтымақтастыққа негізделетінін көрсетті. Қазақстанда инновациялық белсенділіктің төмендігі мен халықаралық рейтингтердегі әлсіз позициялар қазіргі ҰИЖ-ды түбегейлі қайта қараудың өзектілігін айқындайды. Зерттеу нәтижесінде Қазақстан жағдайына сәйкес келетін, ұзақ мерзімді және теңгерімді экономикалық дамуды қамтамасыз етуге қабілетті стратегиялар ұсынылды.

1. Sustainable Development Goals Data Dashboard. – URL: https://w3.unece.org/SDG/ru/Indicator?id=125 (accessed: 15.09.2024).

2. Bureau of National Statistics of the Agency for Strategic Planning and Reforms of the Republic of Kazakhstan [web-portal]. – Goal 9. Industrialization, innovation and infrastructure. – URL: https://stat.gov.kz/ru/sustainable-development-goals/goal/9/ (accessed: 28.08.2024).

3. Lundvall B.-Å. – National Systems of Innovation: Towards a Theory of Innovation and Interactive Learning. – London: Pinter Publishers, 1992. – 342 p.

4. Nelson, R. – National Innovation Systems: A Comparative Analysis. – University of Illinois at Urbana Champaign's Academy for Entrepreneurial Leadership Historical Research Reference in Entrepreneurship. – 2009. – URL: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1496195 (accessed: 16.08.2024).

5. Iansiti M., Levien R. – The Keystone Advantage: What the New Dynamics of Business Ecosystems Mean for Strategy, Innovation, and Sustainability. – Boston: Harvard Business Review Press, 2004. – 256 p.

6. Etzkowitz H., Leydesdorff L. – The dynamics of innovation: from national systems and “mode 2” toa triple helix of university–industry–government relations // Research Policy. – 2000. – Vol. 29, № 2. – P. 109–123. – DOI: https://doi.org/10.1016/S0048-7333(99)00055-4.

7. Марцинкевич В. И. – Проблема эффективности в XXI веке: экономика США. – М.: Наука, 2006. – 384 с.

8. Baert P., Rubio F. – The Politics of Knowledge. – London: Routledge, 2011. – 224 p.

9. Замулин О. А., Сонин К. И. – Экономический рост: Нобелевская премия 2018 года и уроки для России // Вопросы экономики. – 2019. – № 1. – С. 11–36.

10. France Biotech. – Status of the Young Innovative Company. – URL: https://www.yicstatus.com/Documents/stockholm/Fact_sheet_on_YIC_status_in_France.pdf (accessed: 16.08.2024).

11. Справка о международном опыте инновационного развития. – URL: http://www.ved.gov.ru/moder_innovac/analitic/ (accessed: 06.07.2024).

12. European Commission [web-portal]. – URL: https://www.ec.europa.eu (accessed: 08.08.2024).

13. Давыденко, Е. В. – Модели национальных инновационных систем: зарубежный опыт и адаптация для России // Проблемы современной экономики. – 2014. – С. 23–26.

14. World Economic Forum. – The Global Competitiveness Report 2020. – URL: https://www.weforum.org/publications/the-global-competitiveness-report-2020/ (accessed: 21.08.2024).

15. Carayannis E. G., Campbell D. F. J. – Mode 3 and Quadruple Helix: Towards a 21st Century Fractal Innovation Ecosystem // International Journal of Technology Management. – 2009. – Vol. 47, № 3/4. – P. 201–234. –https://doi.org/10.1504/IJTM.2009.023374.

16. The World Bank [web-portal]. – High-technology exports 2007–2022. – URL: https://data.worldbank.org/indicator/TX.VAL.TECH.CD?end=2021&most_recent_value_desc=true&start=2007&view=chart (accessed: 01.08.2024).