Интеграциялық процестердің дамуын бағалау туралы еуразиялық экономикалық одақта

Зерттеудің мақсаты – Еуразиялық экономикалық интеграцияның нәтижелерін өлшеу және Қазақстанның Еуразиялық экономикалық одаққа қатысуы контекстінде оның мақсаттарына қол жеткізуге кедергі келтіретін себептерді зерттеу.

Зерттеу әдіснамасы – зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізін танымның жалпы ғылыми әдістері, деректерді талдаудың экономикалық және статистикалық әдістері және интеграциялық әсерлерді өлшеудің әдістемелік тәсілдерін салыстырмалы талдау құрайды.

Зерттеудің өзіндік ерекшелігі/құндылығы – «байланыс шегін байқау жиілігін» өлшеу арқылы еуразиялық интеграция мақсаттарына қол жеткізуді бағалау тәсілін негіздеу мен қолданудан тұрады. Еуразиялық экономикалық одақтағы тауарлардың, қызметтердің, жұмыс күшінің және капиталдың ортақ нарығының ол құрылғаннан кейінгі кезеңдегі даму динамикасы талданады. Еуразиялық экономикалық одақтың экономикалық стратегиясын қалыптастыру тәжірибесі мен мәселелері жинақталған.

Зерттеу нәтижелері – Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартта көрсетілген мақсаттарға қол жеткізуге баға берілді. Біріктіру дәрежесі жалпы одақ үшін және әрбір мүше мемлекет үшін өлшенді. Басқа тәсілдермен салыстырғанда «қосылу шегін бақылау жиілігіне» негізделген ұсынылған тәсілдің артықшылықтары қарастырылады. Интеграциялық үдерістер Қазақстан экономикасына салыстырмалы түрде әлсіз әсер ететіні, ал аймақтағы геосаяси белгісіздік мүше мемлекеттердің экономикасына және олардың одаққа қатысу ұлттық стратегияларына көп бағытты әсер ететіні көрсетілген. ЕАЭО-да интеграцияны дамыту құралы ретінде стратегиялық жоспарлау тәжірибесі мен проблемалық мәселелері жинақталған.

1. Dirk Willem te Velde. Regional Integration, Growth and Convergence [Электронный ресурс] // Journal of Economic Integration [Web-сайт]. – 2011. – Т. 26, №1. – С. 1–28. – DOI: 10.11130/jei.2011.26.1.1 – URL: https://www.e-jei.org/journal/view.php?number=311 (дата обращения: 11.10.2024).

2. Micbaely M. Trade Preferential Agreements in Latin America: An-Ante Assessment // Policy Research Working Paper. – 1996. – № 1538. – World Bank.

3. Martin J.K., Tsangarides C. Trade Reform in the CEMAK: Developments and Opportunities [Электронный ресурс] // IMF Working Paper [Web-сайт]. – 2007. – № 137. – DOI: 10.5089/9781451867484.001 – URL: https://www.imf.org/en/Publications/WP/Issues/2016/12/31/Trade-Reform-in-the-CEMAC-Developmentsand-Opportunities-21011 (дата обращения: 11.10.2024).

4. Скриба С. Вызовы и перспективы евразийской интеграции после украинского кризиса // Вестник международных организаций. – 2014. – Т. 9, №3. – С. 96–109.

5. Зевин Л.З. О некоторых проблемах экономического пространства Евразии XXI века. – М.: Институт экономики Российской Академии Наук, 2015 [Электронный ресурс] // inecon.org [Web-сайт]. – 2015. – URL: https://www.inecon.org/docs/Zevin_paper_20151105.pdf (дата обращения: 11.10.2024).

6. Пантелеев А., Почтарев Н., Чалая Ю. Национальные стратегии экономического развития государств-членов ТС и ЕЭП: сравнительный анализ и возможности для реализации интеграционного потенциала // Вестник международных организаций. – 2015. – Т. 10, №1. – С. 159–182.

7. Roman A. Yuneman. Kazakhstan and the Eurasian Economic Union: From Integration to Political HoldUp Strategy [Электронный ресурс] // Russia in Global Affairs [Web-сайт]. – 2020. – Т. 18, №4. – DOI: 10.15211/rga.2020.18.4.037 – URL: https://eng.globalaffairs.ru/wp-content/uploads/2020/12/037-055_.pdf (дата обращения: 18.10.2024).

8. Evgeny Vinokurov. Eurasian Economic Union: Current state and preliminary results [Электронный ресурс] // Journal of Economics [Web-сайт]. – 2017. – Т. 3, №1. – С. 54–70. – DOI: 10.32609/rujec.2017.1.27982 – URL: https://rujec.org/article/27982/ (дата обращения: 11.10.2024).

9. Малахов А., Серик Е., Забоев А. Мониторинг взаимных инвестиций ЕАБР [Электронный ресурс] // Евразийский банк развития [Web-сайт]. – 2023. – Алматы, 2023. – №5. – URL: https://eabr.org/analytics/special-reports (дата обращения: 11.10.2024).

10. Договор о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года [Электронный ресурс] // Евразийский экономический союз. Правовой портал [Web-сайт]. – 2014. – URL: https://docs.eaeunion.org/docs/ru-ru/0003610/itia05062014 (дата обращения: 11.10.2024).

11. Статистика ЕАЭС [Электронный ресурс] // Евразийская экономическая комиссия [Web-сайт]. – 2024. – URL: https://eec.eaeunion.org/comission/department/dep_stat/union_stat/current_stat/ (дата обращения: 11.10.2024).

12. Строева Г. Казахстан в «ловушке» облегченной экономики [Электронный ресурс] // Ekonomist. kz [Web-сайт]. – 2020. – URL: https://ekonomist.kz/stroyeva/kazakhstan-v-lovushke-syryevoy-ekonomiki (дата обращения: 11.10.2024).

13. Решение Коллегии ЕЭК от 30 ноября 2023 г. № 168 «О Методике оценки влияния интеграционных процессов в ЕАЭС на экономику государств-членов Евразийского экономического союза» [Электронный ресурс] // Евразийский экономический союз. Правовой портал [Web-сайт]. – 2023. – URL: http://www.eaeunion.org/#info (дата обращения: 11.10.2024).

14. Мониторинг экономических показателей государств-членов ЕАЭС [Электронный ресурс] // Евразийская экономическая комиссия [Web-сайт]. – 2024. – URL: https://eec.eaeunion.org/comission/department/dep_makroeconpol_/monitoring (дата обращения: 11.10.2024).

15. Решение Высшего евразийского экономического совета от 11 декабря 2020 г. «Стратегические направления развития евразийской экономической интеграции до 2025 года» [Электронный ресурс] // Евразийская экономическая комиссия [Web-сайт]. – 2020. – URL: https://eec.eaeunion.org/comission/department/dep_razv_integr/razvitie-integratsii/npa.php (дата обращения: 11.10.2024).

16. Декларация о дальнейшем развитии интеграционных процессов в рамках Евразийского экономического союза от 6 декабря 2018 года [Электронный ресурс] // Евразийская экономическая комиссия [Web-сайт]. – 2018. – URL: https://eec.eaeunion.org/comission/department/dep_razv_integr/razvitie-integratsii/npa.php (дата обращения: 11.10.2024).

17. Декларация о дальнейшем развитии экономических процессов в рамках Евразийского экономического союза до 2030 года и на период до 2045 года «Евразийский экономический путь» [Электронный ресурс] // Евразийская экономическая комиссия [Web-сайт]. – 2023. – URL: https://eec.eaeunion.org/comission/department/dep_razv_integr/razvitie-integratsii/npa.ph (дата обращения: 11.10.2024)

18. Токаев К.К. Средние державы способны спасти мультилатерализм [Электронный ресурс] // Euronews [Web-сайт]. – 28 мая 2024 г. – URL: https://www.euronews.com/2024/05/28/middle-powershave-the-power-to-save-multilateralism (дата обращения: 10.06.2024).