ӘЛЕМ АЙМАҚТАРЫНДА АЛТЕРНАТИВТІК ОНЛАЙН-ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫҢ ДАМУЫН БАҒАЛАУ

Зерттеудің мақсаты. Баламалы онлайн-қаржыландыру көздерінің халықаралық нарығының қазіргі жай-күйін талдау негізінде олардың даму бағыттарына баға беру. Қазақстан Республикасында онлайн - қаржыландыруды дамыту перспективаларын қарастыру.

Әдіснамасы. Мақалада: а) эмпирикалық зерттеулер – статистикалық деректерді талдау; б) жүйелік әдістерді пайдалана отырып, баламалы онлайн-қаржыландырудың экономикалық, әлеуметтік және құқықтық аспектілерге әсерін талдау; в) қаржы институттары өкілдерінің, атап айтқанда, Cambridge Centre for Alternative Finance (CCAF), University of Cambridge өкілдерінің сараптамалық бағалаулары пайдаланылды және т. б.; г) әр түрлі елдердің АОФ платформалары мен модельдерінің салыстырмалы аналитикасы.

Зерттеудің құндылығы. Мақала авторлары зерттелетін әрбір бизнес-модельдің ауқымын, танымалдылығын, тиімділігін және нарықтық жағдайын анықтады. Авторлар, Қазақстандағы баламалы онлайн-қаржыландыру нарығының әлеуеті мақалада ұсынылған қаржылық модельдерді дамыту және практикалық қызметте қолдану үшін өте маңызды болып көрінеді деп санайды.

Зерттеу нәтижелері. Мақала авторлары келесі міндеттерді шешті: а) баламалы онлайнқаржыландырудың әлемдік нарығындағы өңірлердің үлес салмағы, олардың сипаттамалары, артықшылықтары, тәуекелдері мен даму тенденциялары анықталды; б) онлайн-қаржыландырудың баламалы нысандары мен модельдерін талдау және олардың қазіргі экономикалық ортаға әсері;

в) кәсіпкерлер, инвесторлар, реттеушілер нарықтың басқа да қатысушылары үшін онлайнқаржыландыруды қолдану мүмкіндіктері айқындалды, қаржыландырудың осы түрінің тиімділігі мен тұрақтылығын жақсарту мақсатында тиімді шаралар ұсынылды.

1. Послание Главы государства Касым-Жомарта Токаева народу Казахстана «Экономический курс Справедливого Казахстана» [Электронный ресурс] // Официальный сайт президента Республики Казахстан [web-сайт]. – 2023. – URL:https://www.akorda.kz/ru/poslanie-glavy-gosudarstva-kasymzhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-ekonomicheskiy-kurs-spravedlivogo-kazahstana-18588 (дата обращения: 22.10.2023).

2. Закон «Об онлайн-платформах и онлайн-рекламе». Закон РК от 10 июля 2023 года № 18-VIII ЗРК [Электронный ресурс] // Әділет [web-сайт]. – 2023. – URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z2300000018 (дата обращения: 11.09.2023).

3. Country strategy for Kazakhstan – 2022-2027 [Электронный ресурс] // European Bank for Reconstruction and Development [web-сайт]. – 2022. – URL: https://www.ebrd.com/kazakhstan-strategy-russian.pdf (дата обращения: 03.11.2023).

4. Cumming D., Meoli M., Vismara S. Investors’ choices between cash and voting rights: Evidence from dual-class equity crowdfunding // Research Policy. – 2019. – Т. 48. – № 8. – С. 103740.

5. Zhengchi Liu, Jennifer Shang, Shin-yi Wu, Pei-yu Chen. Social collateral, soft information and online peer-to-peer lending: A theoretical model // European Journal of Operational Research. – 2020. – 1 March. – Vol. 281, Issue 2. – P. 428–438. – DOI: https://doi.org/10.1016/j.ejor.2019.08.038.

6. Zhang Y., Smith A. N., Li X. Peer-to-peer lending: The rise of a new banking model? // Journal of Internet Banking and Commerce. – 2017.

7. Cambridge Sup Tech Lab. State of SupTech Report 2022. Cambridge: Cambridge Centre for Alternative Finance (CCAF) [Электронный ресурс] // University of Cambridge [web-сайт]. – 2022. – URL: www.cambridgesuptechlab.org/SOS (дата обращения: 03.06.2023).

8. Mollick E. The Rise of Crowdfunding: Exploring the Determinants of Funding Success on Kickstarter // Academy of Management Proceedings. – 2014.

9. Belleflamme P., Lambert T., Schwienbacher A. Equity Crowdfunding: Transforming Customers into Loyal Owners // California Management Review. – 2014.

10. Hornuf L., Schwienbacher A. The State and Future of Crowdfunding: A Review and Agenda for Future Research // Entrepreneurship Theory and Practice. – 2018.

11. Agrawal A. K., Catalini C., Goldfarb A. Crowdfunding: Motivations and Deterrents for Participation // АCM Transactions on Economics and Computation. – 2015.

12. The 2-nd Global Alternative Finance Market Benchmarking Report [Электронный ресурс]. – University of Cambridge [web-сайт]. – 2023. – URL:https://www.jbs.cam.ac.uk/faculty-research/centres/alternative-finance/publications/the-2nd-global-alternative-finance-market-benchmarking-report/ (дата обращения: 12.06.2023).

13. Fintech lending in India: The Changing paradigm of Banking // Journal of the Oriental Institute. – 2022.– Vol. 71. – Issue 01, No.15. – С. 225–232. – ISSN: 0030-5324. – UGC CARE LIST NO. 135.

14. Musti K., Baporikar N. Industry 4.0-based enterprise information system for P2P lending // Journal of Science and Technology Policy Management. – 2022. – Vol. 14, No. 1. – С. 6–24. – DOI: 10.1108/ JSTPM-06-2020-0093. – URL:https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/JSTPM-06-2020-0093/full/html (дата обращения: 04.07.2023).

15. Wang Y., Ni X. A Survey of Machine Learning Methodologies for Loan Evaluation in Peer-to-Peer (P2P) Lending // Data Analytics for Management, Banking and Finance. – 2023. – DOI: 10.1007/978-3-031-36570-6_1. – С. 1–49. – URL: https://link.springer.com/10.1007/978-3-031-36570-6_1 (дата обращения: 09.06.2023).

16. Sulastri R., Janssen M. The elements of the Peer-to-peer (P2P) lending system // Proceedings of the 15th International Conference on Theory and Practice of Electronic Governance. – 2023. – С. 424–431. – DOI: https://doi.org/10.1145/3560107.3560172.

17. Katsamakas E., Sánchez-Carlos J. Network Formation and Financial Inclusion in P2P Lending: A Computational Model // Systems. – 2022. – Vol. 10, No. 5. – Article 155. – DOI: 10.3390/systems10050155. – URL: https://www.mdpi.com/2079-8954/10/5/155 (дата обращения: 14.06.2023).

18. Najaf K., Subramaniam R., Atayah O. Understanding the implications of FinTech Peer-to-Peer (P2P) lending during the COVID-19 pandemic // Journal of Sustainable Finance & Investment. – 2021. – Vol. 12, No. 1. – С. 87–102. – DOI: 10.1080/20430795.2021.1917225.

19. Mattarocci G., Scimone X. Financing Instruments: Focus on P2P Lending and Crowdfunding // The New Era of Real Estate. – 2022. – DOI: 10.1007/978-3-031-16731-7_5. – С. 83–117. – URL: https://link.springer.com/10.1007/978-3-031-16731-7_5 (дата обращения: 17.06.2023).

20. Klimowicz A., Spirzewski K. Concept of Peer-to-Peer Lending and Application of Machine Learning in Credit Scoring // Journal of Banking and Financial Economics. – 2021. – №2(16). – С. 25–55. – DOI: 10.7172/2353-6845.jbfe.2021.2.2 – URL: https://jbfe.wz.uw.edu.pl/resources/html/article/details?id=227963 (дата обращения: 22.06.2023).

21. Liu J., Xiao Y., Zheng W. LCW: A Lightweight Recommendation Framework for Non-profit Crowdfunding Projects // Proceedings of the 4th International Conference on Computer Science and Software Engineering. – 2023. – С. 238–242. – DOI: https://doi.org/10.1145/3494885.3494928.

22. Liu Y., Ma H., Jiang Y., Li Z. Learning to recommend via random walk with profile of loan and lender in P2P lending // Expert Systems with Applications: An International Journal. – 2022. – Vol. 174. – DOI: 10.1016/j.eswa.2021.114763. (дата обращения: 24.06.2023).

23. Basha S. A., Elgammal M., Abuzayed B. Online peer-to-peer lending // Electronic Commerce Research and Applications. – 2021. – Vol. 48. – DOI: 10.1016/j.elerap.2021.101069 (дата обращения: 29.06.2023).

24. Отчет Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка за 2022 год [Электронный ресурс] // GOV.kz [web-сайт]. – Алматы, 2023 (дата обращения: 20.09.2023).