КӨШІ-ҚОН ПРОЦЕСТЕРІНІҢ ҚАЗАҚСТАН ӨҢІРЛЕРІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНА ӘСЕРІ

Зерттеудің мақсаты. Өңірлік ерекшеліктерді ескере отырып, Қазақстан Республикасында болып жатқан көші-қон процестерінің экономикалық дамуға әсері туралы халықтың пікірлерін талдау.

Зерттеу әдіснамасы. Зерттеудің негізі ретінде 2024 жылдың ақпан-сәуір айлары аралығында Қазақстанның сегіз өңірінде, соның ішінде Алматы және Астана қалаларында өткізілген және 3120 респондент арасында жүргізілген әлеуметтік зерттеу деректері пайдаланылды. Сонымен қатар, логикалық, жалпылау, салыстырмалы талдау сияқты классикалық зерттеу әдістері де қолданылды.

Зерттеудің өзіндік ерекшелігі (құндылығы). Бұл зерттеуде авторлар көші-қон процестері мен жалақы, жұмыссыздық деңгейі, экономикалық өсу және аймақтың әл-ауқаты сияқты факторлар арасындағы қатынастардың аймақтық ерекшеліктерін социологиялық зерттеу барысында алынған бастапқы мәліметтер негізінде анықтауға тырысты.

Зерттеу нәтижелері. Талдау аймақтардағы халық көші-қонның әсері туралы пікірлерінің әртүрлілігін көрсетті. Қазақстанның әртүрлі бөліктеріндегі ерекшеліктер мен үрдістерді ескере отырып, көші-қон процестері мен экономикалық даму арасындағы өзара байланыс анықталды және қаралды.

1. Antonova, I. F. The Effect of Migration on Changes, Composition, and Distribution of Canada’s Population // Soviet Geography. – 1970. – № 11(8). – С. 672-677. – DOI: https://doi.org/10.1080/00385417.1970.10770525.

2. Anton A. Kireev. China in Russia, Russia in China: ethnic aspect of migration between the two countries in the past and present // Asian Ethnicity. – 2016. – № 17:1. – С. 67-89. – DOI: 10.1080/14631369.2015.1086090.

3. Ravenstein, E. G. The laws of migration. Royal Statistical Society. – 1-е изд. – Indiana: Indiana university.– 1985. – С. 167-235. – DOI: https://doi.org/10.2307/2979181.

4. Rees, P. and Lomax, N. Ravenstein. Revisited: The Analysis of Migration, Then and Now // Comparative Population Studies. – 2020. – № 44. – С. 351-412. – DOI: https://doi.org/10.12765/CPoS-2020-10.

5. Niedomysl T., Ernstson U., Fransson, U. The Accuracy of Migration Distance Measures // Population, Space and Place. – 2017. – Т. 23. – №1. – С. 357-372. – DOI: https://doi.org/10.1002/psp.1971.

6. Lomax N., Norman P., Darlington‐Pollock F. Defining distance thresholds for migration research // Population, Space and Place. – 2021. – Т. 27. – №. 4. – С. e2440. – DOI: https://doi.org/10.1002/psp.2440.

7. Bircan T. et al. Gaps in migration research //Review of migration theories and the quality and compatibility of migration data on the national and international level. (Deliverable n 2.1). Leuven: HumMingBird project. – 2020. – С. 870661-H2020.

8. Pylynskyi Y. Migration Processes in the Contemporary World // Problems of Economic Transition. – 2009. – Т. 52. – №7. – С.79-95. – DOI: https://doi:10.2753/pet1061-1991520706.

9. Marcus A. P. Experiencing ethnic economies: Brazilian immigrants and returnees // Journal of Immigrant & Refugee Studies. – 2011. – Т. 9. – №. 1. – С. 57-81. – DOI: https://doi:10.1080/15562948.2011.547826.

10. Robertson S. Time and temporary migration: The case of temporary graduate workers and working holiday makers in Australia //Journal of Ethnic and Migration Studies. – 2014. – Т. 40. – №. 12. – С. 1915-1933. – DOI: https://doi:10.1080/1369183x.2013.876896.

11. Hans van Amersfoort. Migration: The limits of governmental control // Journal of Ethnic and Migration Studies. 1996. – Т. 22. – № 2. – С. 243-257. – DOI: https://doi:10.1080/1369183X.1996.9976537.

12. Zhumashbekova S. et al. Assessment of the migration processes on the example of Kazakhstan // Regional Science Policy & Practice. – 2024. – Т. 16. – №. 3. – С. 12645. – DOI: https://doi.org/10.1111/rsp3.12645.

13. Дуйсенкул A. Причины и последствия миграционных процессов в казахстане // Вестник «Социологические и политические науки». – 2020. – Т. 69. – № 1 (янв. 2020). – С.85–90. – DOI: https://doi.org/10.51889/2020-1.1728-8940.12.

14. Ш. Шынгысбаева, А. Саипов. Географические направления миграционных процессов, влияющих на формирование демографической ситуации в Восточном Казахстане за годы независимости // Вестник КазНУ. Серия Географическая. – 2021. – Том 61. – № 2. – С. 29-38. – DOI: https://doi.org/10.26577/JGEM.2021.v61.i2.03.

15. Аналитический отчет по результатам социологического исследования по теме ««Выявление особенностей демографического перехода в Казахстане» в рамках проекта ИРН АР 19679152 «Казахстанская модель демографического перехода и возможности устойчивого социально-экономического развития страны», финансируемого Комитетом науки Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан на 2023–2025 годы. – Индивидуальный предприниматель «A-Social». – 2024. – Алматы. – 118с.

16. О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования законодательства в сферах миграции населения и уголовно-исполнительной системы // Закон Республики Казахстан от 16 мая 2024 года № 82-VIII ЗРК [Электронный ресурс] // Әділет [web-сайт]. – 2024. – URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z2400000082 (дата обращения: 25.05.2024).