Цифрлық экономиканы дамыту жағдайында ұйымдардың қаржылық есептілігін жетілдіру

Зерттеудің мақсаты экономиканы цифрландыруда қаржы субъектілердің есептілігін дамытудың отандық жəне əлемдік тенденцияларын талдауға жəне XBRL-ді бизнес-есептіліктің негізгі цифрлық форматы ретінде қолдану перспективасын анықтауға арналған.

Əдіснамасы. Зерттеу барысында мақаладағы жұмыста бастапқы деректерді талдау, жинау жəне өңдеу, статистикалық бақылау жəне салыстыру, салыстырмалы əдістер сияқты ғылыми əдістер қолданылды.

Зерттеудің өзіндік ерекшелігі / құндылығы- зерттеудің құндылығы экономиканы цифрландыру үрдістерінің күшеюінің ықпалымен Қазақстан Республикасында қаржылық есептілікті қалыптастыру жəне ұсыну тəсілдеріне авторлық көзқарас ұсынылды. XBRL форматын халықаралық жəне Қазақстанда XBRL енгізудің алғышарттары мен мақсаттарының негізіне жалпы шолу жасалды. Əлемдік қоғамдастықта белсенді талқыланатын XBRL дамыту жөніндегі жаһандық бастамаларды талдау негізінде XBRL форматы жетекші əлемдік елдердің экономикалық субъектілерінің ақпаратты қалыптастыру мен ашудың негізгі цифрлық стандартының орнын берік алды, ал оның одан əрі дамуы шетелдік жəне отандық компаниялардың бизнес-есептілігінің заманауи интерактивті цифрлық форматын құру міндетін шешуде сөзсіз болашақ болып табылады деген қорытындыға келді.

Зерттеу нəтижелері- Зерттеу нəтижелерін ұлттық реттеушілердің, инвесторлардың жəне қаржы нарығының қатысушыларының, сондай - ақ халықаралық бизнес жəне кəсіби қауымдастықтардың кең ауқымы қаржы нарығының барлық қатысушыларын бірыңғай электрондық форматқа іс жүзінде көшіру кезінде пайдалана алады.

1. Алексеева А. И., Евстафьева Е. М. Информационная прозрачность: подходы к оценке, ключевые характеристики, тренды // Учет. Анализ. Аудит = Accounting. Analysis. Auditing. – 2019. – № 6(6). – P. 6-23. – DOI: 10.26794/2408–9303–2019– 6–6–6–23.

2. Ермакова Н. А. Современные тенденции развития финансовой отчетности // Учет. Анализ. Аудит. – 2018. – № 5(2). – C. 26-35. – DOI: 10.26794/2408–9303–2018–5–2–26–35.

3. Мухаметзянов Р.З. Развитие финансовой отчетности в условиях цифровизации // Международный бухгалтерский учет. – 2022. – № 25(2). – С. 180-197.

4. Дружиловская Т. Ю., Дружиловская Э. С. Модернизация финансовой отчетности организаций в условиях цифровой экономики // Учет. Анализ. Аудит. – 2019. – № 6(1). – P. 50-61. – DOI: 10.26794/2408–9303–2019–6–1–50–6111.

5. Сидорова А. С., Супрунова Е. А. XBRL как новый формат раскрытия информации в России // Вестник центра раскрытия информации. – 2020. – № 31. – P. 20-24.

6. Сухарева Р. A., Трофимова Л. Б., Чайковская Л. А. Стандарт XBRL: перспективы перехода для российских компаний // Journal of Economy and Business. – 2018. – № 4. – P. 184-188.

7. Полозов А. Б. XBRL – электронный язык МСФО-отчетности // Корпоративная финансовая отчетность. – 2010. – № 4(42). – С. 82-96.

8. About XBRL [Электронды ресурс] // FASB [website]. – n.d. – URL: https://www.fasb.org/page/pageContent?pageId=/xbrl/aboutxbrl.html (Қарау уақыты: 06.11.2023).

9. XBRL eXtensible Business Reporting Language TADетали [Электронды ресурс] // TAdviser [website]. – 2018. – URL: https://www.tadviser.ru/index.php ( Қарау уақыты: 06.11.2023).

10. Consolidated financial statements in XBRL format [Электронды ресурс] // PwC [website]. – n.d. – URL: https://www.pwc.com/si/en/services/assurance-and-audit/consolidated-financial-statements-in-xbrlformat1.html (Қарау уақыты: 06.11.2023)

11. Калабихина И. Е., Досиков В. С., Волошин Д. А. Внутренние заинтересованные пользователи финансовой и интегрированной отчетности российских компаний // Проблемы рыночной экономики. – 2020. – № 4. – С. 18-27.

12. Морозова Т. В., Сафонова Э. Г., Калачева О. Н. Оценка влияния на таксономию МСФО-отчетности формата XBRL // Азимут научных исследований: экономика и управление. – 2018. – № 2 (23). – С. 237-241.

13. Ахметов К. М. Отчетность в формате XBRL: опыт подготовки // Корпоративная финансовая отчётность. Международные стандарты. – 2021. – № 3. – С. 21-28.

14. Абылгазин А. Д. Стандарт XBRL: перспективы перехода компаний // Экономика и бизнес: теория и практика. – 2021. – № 4. – С. 184-188.

15. Отчет о научно-исследовательской работе по теме «Объединенная система раскрытия информации на финансовых рынках ЕАЭС, в том числе унификация требований к ее форматам и каналам передачи» [Электронды ресурс] // Евразийская экономическая комиссия [website]. – 2016. – URL: http://www.eurasiancommission.org/ru/act/finpol/dofp/finance/nir/reports/ (Қарау уақыты: 06.11.2023).

16. Омарова А. Ж. Отчетность в формате XBRL: сроки внедрения и перспективы развития [Электронды ресурс] // Seminar-go.ru [website]. – URL: http://seminar-go.ru/materials/ar5/11.pdf (Қарау уақыты: 06.11.2023).

17. Развитие интегрированной системы сбора и обработки отчетности организаций финансового сектора на основе единого электронного формата [Электронды ресурс] // Евразийская экономическая комиссия [website]. – 2016. – URL: http://www.cbr.ru/sbrfr/xbrl/presentation_021014.pdf (Қарау уақыты: 06.11.2023).